Proteus. Deon Meyer

geluid van minagting maak en Mentz weet waarom. Hul kollegas by die nuwe Nasionale Intelligensie-agentskap dwing nie groot respek by haar en haar mense af nie. Maar sy hou van die idee.

      “Hulle sal spring as die versoek van hoog genoeg af kom,” sê sy. “Ek gaan met die direkteur praat.”

      “Mevrou,” sê Quinn en hou sy hand in die lug om haar te keer.

      “Luister hier.” Hy selekteer sleutels en die elektroniese gesis van die sprekerfoon vul die vertrek.

      “Sê weer, Nathan, van die begin af.”

      “Ons het die eienaar van Mother City Motorrad opgespoor. Hy is Bodenstein en hy bly in Welgelegen. Hy sê Mpayipheli is nie ’n werktuigkundige nie, net ’n handlanger. Stil ou, harde werker, stiptelik en betroubaar. Maar hy weet niks van ’n militêre agtergrond nie.”

      “Sê weer van die alarm, Nathan.”

      “Terwyl ons besig was met die onderhoud, toe lui die telefoon. Bodenstein se sekuriteitsmaatskappy wat sê die motorfietsplek se alarm is meer as ’n uur gelede afgeskakel en nog nie weer geaktiveer nie. Hy het gesê hy moet dadelik ingaan en ons ry nou agter hom aan.”

      “En wat sê hy van die sleutel, Nathan?”

      “O ja. Hy sê Mpayipheli het ’n sleutel vir die winkel en hy ken die alarmkode, want hy is die een wat in die oggend oopsluit.”

      * * * * *

      Hy val amper voor hy behoorlik vertrek het. Die groot motorfiets se krag betrap hom heeltemal onkant; as hy in Oswald Pirow indraai en die versneller met sy hand oopmaak, is die resultaat só anders as sy Honda Benly dat hy byna beheer verloor. En die grootte – die GS voel massief, hoog en onhanteerbaar. Hy skrik, adrenalien bring bewing in sy hande. Sy asem laat die valhelm se skerm opwasem. Hy kry die fiets weer in ’n reguit lyn, draai dié keer die versneller met groot ontsag en vorder tot by die verkeerslig by die N1. Hy trek die voorrem en weer val hy amper, die ABS-remme wat hard en dringend inskop. Hy hou stil, sy asem jaag, sy knieë bewe ook nou, hy wil nie vrek op dié Duitse masjien nie. Die lig verander na groen en hy trek baie stadig weg, draai baie versigtig en met ’n te wye boog regs en versnel met oordadige versigtigheid. Hou die toere laag, deur die ratte, hel, maar die ding het krag … Hy is by 100 kilometer per uur voor hy behoorlik in derde rat is. Dit is omtrent die Benly by die huis se topspoed.

      Die verkeer op die snelweg is lig, maar hy is oorbewus van die motors om hom. Hy ry stadiger as die verkeersvloei, hou in die linkerbaan, probeer ’n gevoel ontwikkel vir die GS; as jy eers aan die gang is, is die balans makliker, maar die handvatsels voel te wyd uitmekaar, die tenk hier voor hom onhanteerbaar breed.

      Hy maak weer seker waar die flikkerligte is, waar die ligte verdoof en verhelder word. Sy oë flits tussen skakelaars en die pad voor hom, sy volgafstand baie groot, sy spoed net onder die honderd. Hy het ’n fout gemaak – hy het gedink dit is die manier om vinnig groot afstand tussen hom en Kaapstad te kry; as hy dit vannag tot by Bloemfontein kon maak, was sy kop deur, want hy kon ’n vliegtuig daar gehaal het, hulle sal nie Bloemfontein se lughawe dophou nie. Maar dié ding is omtrent onrybaar, dit sou vinniger gewees het om ’n minibustaxi te haal.

      Dit is nog donker ook. Die ligte van Century City weerkaats teen die valhelm se skerm. Miskien moet hy net ry tot in Worcester, of sover as die Paarl, en die fokken motorfiets daar los. Wat het hom besiel?

      By die N7-afrit moet hy van bane verwissel om ’n vragmotor verby te gaan en hy versnel stadig, gebruik die flikkerligte, verwissel bane, swaai terug in die linkerbaan, ontspan ’n bietjie. Deur die lang, opdraande draai by Parow, op teen die Tygerberg. Hy weet sy lyf neig na die verkeerde kant toe in die draai, maar die fiets is so swaar, die draai so ongemaklik. As daar net minder verkeer was. Wat maak al die mense dié tyd van die aand op die N1?

      Afdraand na Bellville se afritte, en dan raak die straatligte van die snelweg minder, die verkeer neem af. Hy sien die borde wat die eenstop-vulstasie aandui en loer na die brandstofmeter. Die tenk is vol. Dank vader. Hoe ver kan hy ry met ’n tenk?

      Sy oog vang die spoedmeter – hy ry 110. Hy draai die versneller weer toe, voel nie in beheer nie. Die masjien het ’n lewe van sy eie, soos ’n wilde perd. Al sy sintuie is intens betrokke.

      Hy weet hy moet vooruit dink. Die tolhek is daar voor, nog ’n dertig kilometer. Wat gaan hy doen? Vermy die tolpad, Paarl toe, los die fiets daar, vat ’n taxi? Daar moet manne wees wat Worcester toe ry, maar dit is al laat. En as hy vasbyt met die GS? Die Du Toitskloofpas probeer aandurf met dié monster?

      Die tolhek is ’n spoor wat hy gaan nalaat – mense sal ’n groot swart man op ’n motorfiets onthou. Of sál hulle? Here, hy sien nie kans vir die pas in die donker op dié ding nie. Maar anderkant lê nog passe, nog ’n donker pad met skerp draaie en groot vragmotors wat van voor af kom.

      Wat het hom besiel? Wat gaan hy doen? Taxi’s gaan nie werk nie, nie dié tyd van die dag nie.

      Kyk na die positiewe. Hy beweeg. Hy is op pad. Onderdruk die impuls om van die fiets ontslae te raak. Gebruik die donker. Gebruik die voorsprong. Gebruik die verrassingsfaktor. Hulle weet nie, al was daar twee Spoke in ’n kar by die motorfietswinkel, sal iemand eers môreoggend besef die GS is weg. Hy het …

      Hy het nie weer die alarm aangeskakel nie. Die wete kom soos ’n hamerhou van iewers uit sy agterkop. In sy haas en met die gestoei met die GS het hy vergeet om weer die alarm aan te skakel.

      Jissis, maar hy het sleg geword.

      Wanneer hy verby die Stellenbosch-afrit ry, is die kwaad vir Johnny Kleintjes en die Spoke en vir sy eie agtelosigheid groter as sy vrees vir die motorfiets, en hy swets binne die valhelm in al die tale wat hy ken.

      * * * * *

      “Ek glo dit nie,” sê Bodenstein. “Ek glo dit eenvoudig nie.” Die twee agente en die eienaar staan in die verkoopslokaal van Mother City Motorrad. Bodenstein hou die stukkie papier uit. “Lees wat skryf hy. Kan jy dit glo?”

      Nathan neem die briefie.

      Mnr. Bodenstein

      Ek leen die GS demonstrasiemodel vir twee of drie dae. Ek het ook ’n rypak en valhelm en handskoene geneem, dit is waarvoor die geld is wat ek in jou lessenaarlaai gelaat het. Ek moet ongelukkig dringend vir ’n vriend gaan help en het geen ander keuse gehad nie. Slytasie en enige skade aan die motorfiets sal ten volle betaal word.

      Tobela Mpayipheli

      “Jy dink jy ken mense. Jy dink jy weet wie om te vertrou,” sê Bodenstein.

      “Watter een is die GS?” vra Johnny.

      “Dis daardie moerse ding, net ’n gele” sê Bodenstein en wys na ’n nuwe silwer motorfiets op die vertoonlokaal se vloer. “Hy gaan sy gat afval. Dis nie ’n speelding nie. Kan jy dit glo?”

      * * * * *

      Sien die werklikheid soos dit is, nie soos jy dit wil hê nie – dit is een van die beginsels waarvolgens sy werk. Daarom aanvaar sy die verwikkelinge met kalmte.

      Sy deurdink die gebeurde terwyl die Opskamer om haar gons. Sy staan stil by die punt van die lang tafel met haar hand op haar ken, haar elmboog gestut, haar kop na onder, ’n studie van nadenkendheid. Daarvan bewus dat die direkteur elke woord sal hoor, daarvan bewus dat die manier waarop sy reageer en besluit, haar stemtoon en liggaamshouding by haar span ’n indruk sal skep.

      Visie: Sy sien die pad wat die ontwykende persona van Tobela Mpayipheli moet reis in haar geestesoog. Sy koers is noord en die N1 lê soos ’n vet, kronkelende slagaar voor hom uitgestrek na die hart van Afrika. Die redes vir sy vasberadenheid, die bron van sy motivering is nog onpeilbaar en vir eers irrelevant. Sy fokus op die roete, die implikasies, die teenmaatreëls, die voorkomende en beperkende stappe.

      Sy laat die groot kaart van die land teen die muur aanbring, haar stem sag en egalig.

      Sy trek in dik rooi ink die vermeende roete na. Sy bepaal die Reaction Unit se rol: hulle sal haar vangnet wees, haar verwelkomingsparty sewe-en-sewentig kilometer noord van Beaufort-Wes,