Piekfyn Afrikaans Graad 8 Leerderboek vir Eerste Addisionele Taal. Henk Viljoen

verskillende opinies of inligting vanuit verskillende bronne. Die sprekers behoort:

       verskillende idees te ondersoek

       na mekaar te luister

       toe te gee wanneer nodig

       nie ander sprekers te onderbreek nie

       logiese verbande tussen punte te maak

       by die onderwerp te bly.

       mense by die bespreking te probeer betrek:onderbreek op beleefde wysedruk menings en ondersteunende redes uit.

       Elke spreker praat oor ’n bepaalde aspek van die onderwerp.

       Gebruik alledaagse/gewone uitdrukkings.

       Pligte van die voorsitter:handhaaf ordebestuur die tydhou by die agendamoedig deelname aanbly neutraalvra vir voorstelle of stemme.

      Taal in konteks

      Jy kan die Taalgids gebruik om van die vrae te beantwoord.

      Beantwoord die volgende taalvrae in jou werkboek.

      1. Tussenwerpsels is woorde wat jy gebruik om ’n gevoel in ’n sin oor te dra. Byvoorbeeld: Hoera, ek het al die koekies verkoop! Kies tussenwerpsels uit die woordblok om by die sinne te pas. Skryf die sinne dan reg oor.

Eina

Ag nee

Hoera

Sjoe

      a. Jy sukkel met die opslaantafel.

      b. Ons gaan sakke vol geld maak!

      c. Ek het so na die dag uitgesien!

      d. Die tafel het op my voet geval!

      2. Lees die volgende enkelvoudige sin.

      Kobus en sy suster ontwerp verjaarsdagkaartjies.

      a. Skryf die onderwerp neer.

      b. Skryf die gesegde neer.

      c. Gebruik nou ’n bywoord om die gesegde te beskryf.

      3. Die volgende sin is ’n saamgestelde sin. Skryf die twee enkelvoudige sinne waaruit die sin saamgestel is.

      Hou jou geld in ’n lyfsak en maak dit om jou middel vas.

      4. Skryf die sinne in die regte tydsvorm oor. Begin met die skuinsgedrukte woorde.

      a.Ouma bak heerlike beskuit. Môreoggend . . .

      b.Diewe daag by die garageverkoping op. Twee weke gelede . . .

      c. Ek maak die garage solank skoon. Vanoggend . . .

      5. Die volgende idiome word letterlik uitgebeeld. Skryf die idioom en sy betekenis neer wat jy uit die illustrasies kan aflei. Sekere woorde word as leidraad vir jou gegee.

      In hierdie aktiwiteit gaan jy

       ’n gedig lees

       vrae oor die gedig beantwoord.

      Prelees: Kyk na die illustrasie en die gedig “Algemeene Handelaar”. Gesels met jou maat oor die volgende vrae:

       Beskryf wat jy in die illustrasie sien.

       Watter tipe goed word in die winkel verkoop?

       In die illustrasie en die titel is ’n “spelfout”. Hoe moet die woord gespel word?

       Wat word met “algemene” bedoel?

       Waaroor dink jy gaan die gedig?

      Die gedig is ’n voorbeeld van ’n vrye vers. Lees die wenke in Pitkos oor ’n vrye vers en lees daarna die gedig.

      Vrye vers

       Woorde word dikwels aan die begin van versreëls herhaal.

       Herhaling van dieselfde klanke kort na mekaar is ’n belangrike bindingsmiddel van woorde, gedagtes en die gedig as geheel.

       ’n Vaste, ritmiese reëlmaat kom nie voor nie, maar jy sal tog ’n bepaalde ritme aanvoel wanneer jy die gedig lees.

       Versreëls en strofes wissel in lengte.

       Digters gebruik dikwels die opnoemtegniek, met ander woorde die letterlike opnoem van dinge in ’n gedig.

       Dikwels bestaan die hele gedig uit net een sin.

      Tydens lees: Die volgende woordverklarings kan jou help om die gedig beter te verstaan.

      allerlei (various) – verskillende

      argitektonies onooglik (architecturally unsightly) – die gebou se ontwerp is nie mooi nie

      bepaalde – spesifieke

      dorpswinkel – ’n dorp is kleiner as ’n stad

      gewel (gable) – driehoekige deel van die dak wat gebou is

      kasarm (enormous place) – baie groot

      keps – afgelei van die Engelse woord cap, hoed

      lapel (lapel) – kraag van ’n baadjie of hemp

      nadenkend (reflective) – om oor iets te dink

      negosies (merchandise) – handelsware, dit wat alles verkoop word

      onkoopbare – dit wat mense nie wou koop nie

      toegeneentheid (liking) – goeie gesindheid, jy voel goed oor iemand

      verspotte uitstalvensters – snaakse vensters waar die goedere uitgestal word

      wenkbroue (eyebrows) – hare op jou oogbank

      wye stoep – groot stoep

      Beurtlees: Lees nou die gedig aandagtig saam met ’n maat deur.

      Algemeene Handelaar

      Ernst van Heerden (1916-1997)

      1My pa se dorpswinkel was

      2argitektonies onooglik,

      3met twee verspotte uitstalvensters,

      4’n wye stoep

      5en gewel-reklame

      6met spelfoute en al,

      7maar binne

      8tussen be-noude opeenhopings

      9van allerlei negosies

      10was daar

      11die onkoopbare koopware:

      12toegeneentheid en liefde

      13vir personeel, klante, besoekers,

      14handelsreisigers, skoolkinders,

      15en sommer in- en uitlopers wat groet;

      16daarom dat ’n bepaalde spieël

      17in daardie kasarm van ’n winkel

      18se “vroue klerasie afdeeling”

      19my eendag lank ná sy dood betrap:

      20waar ek ’n keps soos hy dra