Menażeria ludzka. Gabriela Zapolska

niezwykłą, lecz Honorka, z której głowy spadła chustka, z twarzą pokrytą purpurowymi plamami, z pasmami włosów potarganych nad czołem i z konwulsyjnie zaciśniętymi wargami, wnosi z sobą jakąś ponurą grozę, która wydzielając się z jej całej postaci, każe zwrócić na dziewczynę oczy tłumu.

      Kazimierzowa oddała jej przed kościołem dziecko – uznając za stosowne, aby matka z dzieckiem pojawiła się przed wszystkimi, i tak stoi teraz Honorka, cisnąc gorączkowo milczące dziecko do piersi, stoi jak przykuta w progu, podniecając się w energii i rozpaczy, która jej biedną duszę szarpie.

      Oczy ma suche, bez łez, podsiniałe i z osłabienia prawie zezem patrzące.

      Stoi i zda się nie dostrzegać tłumu, który zbitą masą dokoła niej szemrze, z zwierzęcą ciekawością rzucając się na nową zdobycz. Lecz Kazimierzowa nie zasypia sprawy. Na widok oświeconego ołtarza oczy kumy nabiegają łzami. Poprawia chustkę i kiwa głową żałośnie.

      – Tak! tak! – zaczyna z początku stłumionym głosem – przyszliśmy do Pana Jezusa po sprawiedliwość i sąd Jego najświętszy! A niechże On naszą sprawę rozsądzi i nad sierotami zmiłowanie okaże!

      Tłum węchem przeczuwa skandal.

      Ten i ów przysuwa się do Honorki, stojącej ciągle w progu z dzieckiem na ręku.

      – A cóż to się wam krzywda jaka stała?

      Kazimierzowa znów głos zabiera.

      – Stała się nam krzywda ciężka, bo oto tę sierotę, co tu stoi, ten dzisiejszy pan młody sposponował43, cnotę jej wydarł, żenić się przyrzekał i oto teraz z pędrakiem porzucił jak psa na rozstaju!…

      W tłumie zaszemrano i uciszono się nagle. Jakieś zimno smutku i kobiecej niedoli powiało nagle nad głowami obecnych.

      Mężczyźni instynktownie kurczyli się i pochylali głowy, kobiety otwierały szeroko oczy, wpatrując się w dziewczynę i w dziecko, które zdawało się być umarłym, tak leżało cicho wśród szmat i fałd chustki matczynej.

      Lecz kuma nabierała coraz większej śmiałości i pewności siebie.

      – A ino… nie po co innego my przyszły, ino po to, aby pannie młodej się sprezentować, publikę zrobić i nie dopuścić, aby ten wyrwipięta obżenił się na uczciwą wiarę.

      1

      matinée (fr.) – tu: poranny strój kobiecy. [przypis edytorski]

      2

      Nabuchodonozor – imię królów babilońskich. [przypis edytorski]

      3

      filister (pogardl.) – mieszczanin. [przypis edytorski]

      4

      patyneczki – rodzaj płytkich pantofli. [przypis edytorski]

      5

      mikado – tytuł cesarza Japonii. [przypis edytorski]

      6

      nicować – wywracać na drugą stronę. [przypis edytorski]

      7

      newchatel – gatunek sera szwajcarskiego. [przypis edytorski]

      8

      cacko – tu: zabawka. [przypis edytorski]

      9

      bachantka (mit. rz.) – ogarnięta szałem kobieta z orszaku Bachusa, boga wina. [przypis edytorski]

      10

      satyr – bożek z kozimi nogami, symbol pożądania. [przypis edytorski]

      11

      portiera – zasłona. [przypis edytorski]

      12

      bawić (daw.) – przebywać. [przypis edytorski]

      13

      suchoty (daw.) – gruźlica. [przypis edytorski]

      14

      pugilares (daw.) – portfel. [przypis edytorski]

      15

      white rose (ang.) – biała róża (tu: nazwa perfum). [przypis edytorski]

      16

      snadź (daw.) – widocznie. [przypis edytorski]

      17

      dolman – turecki a. węgierski strój pod kurtkę. [przypis edytorski]

      18

      jour fixe (fr.) – przyjęcie. [przypis edytorski]

      19

      five o’clock tea (ang.) – herbatka o piątej. [przypis edytorski]

      20

      receptions matinales (fr.) – poranne przyjęcia. [przypis edytorski]

      21

      zderanżowany (z fr.) – tu: zdezorganizowany. [przypis edytorski]

      22

      wcale (daw.) – całkiem. [przypis edytorski]

      23

      C’est atrocé (fr.) – to okropne. [przypis edytorski]

      24

      decorum (z łac.) – ozdobność, powaga, także: wysłowienie a. styl właściwe dla tematu. [przypis edytorski]

      25

      Attention, sales gamins! Ou je vais vous ficher des claques (fr) – Uważajcie, brudne dzieciaki! Albo dam wam klapsa. [przypis edytorski]

      26

      Taisez ous, tas des salauds (fr.) – spokój, bando łajdaków! [przypis edytorski]

      27

      j’espère,

43

sposponował – dziś popr.: spostponował. [przypis edytorski]