W osiemdziesiąt dni dookoła świata. Жюль Верн

ciągnionych przez zebu, rodzaj jednogarbnych bawołów, w podróżnych wozach przypominających ruchome pagody, na kucach itp. Panowie Fogg i Cromarty, po przeszukaniu całej wioski, powrócili, nic nie znalazłszy.

      – Pójdę pieszo – rzekł pan Fogg.

      Obieżyświat, usłyszawszy te słowa, skrzywił się, spojrzawszy przy tym markotnie na swe piękne, ale niewygodne w pieszej podróży pantofle. Wtem zaświtała mu w głowie szczęśliwa myśl i zwrócił się do swego pana.

      – Panie – rzekł – zdaje mi się, że znalazłem środek transportu.

      – Jaki?

      – Słonia, który należy do Hindusa mieszkającego o sto kroków stąd.

      – Chodźmy obejrzeć tego słonia – rzekł pan Fogg.

      W pięć minut później Phileas Fogg, Franciszek Cromarty i Obieżyświat przybyli do chaty stojącej obok wysokiej budy. W chacie znajdował się Hindus, w budzie zaś słoń. Na ich prośby Hindus wprowadził pana Fogga i jego towarzyszy do budy. Tam znaleźli na wpół oswojonego słonia, którego właściciel tresował do potrzeb wojennych. W tym celu zaczął zmieniać ciche i spokojne usposobienie zwierzęcia, stopniowo rozdrażniając zwierzę i doprowadzając je do paroksyzmów wściekłości, zwanych w języku Hindusów mutsh. Karmił go podczas trzech miesięcy cukrem i masłem. Na szczęście dla pana Fogga wychowanie słonia, o którym mowa, dopiero niedawno się rozpoczęło i mutsh się jeszcze nie objawił. Kiuni, bo tak się nazywało zwierzę, mógł jak wszystkie słonie, przez długi czas iść szybkim krokiem i wobec braku innego wierzchowca pan Fogg zdecydował się z niego skorzystać.

      Słonie w Indiach, gdzie stają się coraz rzadsze, są bardzo drogie. Szczególnie poszukiwane są samce, ponieważ tylko one nadają się do walk w cyrku. Z tego też powodu są one przedmiotem ogromnej pieczołowitości. Gdy pan Fogg zaproponował Hindusowi, żeby pożyczył mu słonia, ten kategorycznie odmówił. Pan Fogg nalegał i zaproponował sumę dziesięciu funtów za godzinę, a gdy Hindus się nie zgodził, dawał dwadzieścia, wreszcie czterdzieści; właściciel słonia nadal się nie zgadzał. Obieżyświat skakał z oburzenia przy każdym podniesieniu ceny. Ale Hindus pozostał niewzruszony.

      1

      Sheridan, Richard Brinsley (1751–1816) – irlandzki poeta, dramatopisarz, polityk. [przypis edytorski]

      2

      klub „Reforma” – londyński klub dżentelmenów zał. w 1836 r., zrzeszający osoby o liberalnych poglądach politycznych. [przypis edytorski]

      3

      Byron, Georges (1788–1824) – jeden z największych poetów angielskich, czołowy przedstawiciel romantyzmu. [przypis edytorski]

      4

      faworyty (daw.) – baczki, bokobrody. [przypis edytorski]

      5

      City – tu: City of London, historyczny rdzeń Londynu, stare centrum, w którym skupia się większość działalności handlowo-finansowej. [przypis edytorski]

      6

      bracia Baring – tu: Barings Bank, najstarszy brytyjski bank inwestycyjny, założony przez kupiecko-bankierską rodzinę Baring, istniejący od 1762 do 1995. [przypis edytorski]

      7

      wist – gra karciana dla czterech osób, popularna w XVIII i XIX w., poprzednik brydża. [przypis edytorski]

      8

      u pani Tussaud – w założonym w 1835 r. przez Marie Tussaud londyńskim muzeum figur woskowych przedstawiających sławne osoby. [przypis edytorski]

      9

      Frontin, Mascarill – postacie służących z daw. komedii francuskich. [przypis edytorski]

      10

      Minerwa (mit. rzym.) – bogini mądrości i sztuk, odpowiednik gr. Ateny. [przypis edytorski]

      11

      tuba głosowa – urządzenie złożone z pary stożków połączonych rurą powietrzną, przez które mowę można przenosić pomiędzy pomieszczeniami, w XIX w. używane do komunikacji wewnętrznej na statkach, w biurach i niektórych domach; wyparte przez telefon. [przypis edytorski]

      12

      tużurek (daw., z fr. tout jour: każdego dnia, codzienny) – surdut codziennego użytku; element męskiego stroju w II połowie XIX w., pełniący rolę dzisiejszej marynarki, ale sięgający do połowy uda. [przypis edytorski]

      13

      nierozcięty jeszcze numer „Timesa” – dawniej gazety wydawano w postaci obustronnie zadrukowanych arkuszy papieru poskładanych na pół; czytelnicy samodzielnie rozcinali je na kartki. [przypis edytorski]

      14

      Morning Chronicle – gazeta londyńska zał. 1769, wydawana do 1862, na krótko wznowiona w 1864–1865. [przypis edytorski]

      15

      funt (szterling) – jednostka monetarna Wielkiej Brytanii; dawniej funt dzielił się na 20 szylingów po 12 pensów każdy. [przypis edytorski]

      16

      gwinea – dawna angielska moneta ze złota, później zwyczajowa nazwa jednostki obrachunkowej równej 21 szylingom (funt i jeden szyling), używana głównie do określania cen towarów luksusowych, honorariów itp. [przypis edytorski]

      17

      Bradshawa rozkład jazdy kontynentalnych kolei żelaznych (oryg.: Bradshaw's Continental Railway Guide) – seria popularnych rozkładów jazdy połączonych z przewodnikami turystycznymi, publikowanych w Londynie od 1847 do 1939. [przypis edytorski]

      18

      Sydenham – stacja kolejowa w płd. części Londynu, ok. 12 km od dworca Charing Cross. [przypis edytorski]

      19

      Towarzystwo Żeglugi Indyjskiej i Orientalnej (ang. Peninsular and Oriental Steam Navigation Company) – brytyjska spółka przewozowa założona w 1837, najstarsze i jedno z największych