Wielki człowiek z prowincji w Paryżu. Оноре де Бальзак

gdyż dalsze losy bohatera opisuje powieść Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis edytorski]

      12

      dzieciństwo (daw.) – dziś: dziecinada; postępowanie dziecinne, właściwe dzieciom, a nie dojrzałym ludziom. [przypis edytorski]

      13

      fizjonomia (daw.) – twarz. [przypis edytorski]

      14

      tedy (daw.) – więc, zatem. [przypis edytorski]

      15

      kabriolet (daw.) – lekki jednokonny dwukołowy powóz ze składaną budą. [przypis edytorski]

      16

      dandys – mężczyzna przesadnie zwracający uwagę na strój i formy towarzyskie. [przypis edytorski]

      17

      nankinowy – wykonany z nankinu, tj. gęstego płótna bawełnianego, przeważnie o barwie płowożółtej, z którego od XIX w. wykonywano bieliznę i męskie spodnie. [przypis edytorski]

      18

      pantalony (z fr., daw.) – dziś: spodnie. [przypis edytorski]

      19

      Apollo Belwederski – marmurowy posąg Apolla, boga słońca i światła, klasycznego ideału męskiego piękna, będący rzymską kopią greckiego oryginału wykonanego w IV w. p.n.e., odnaleziony w 1489, obecnie w Muzeach Watykańskich. [przypis edytorski]

      20

      Antinous (111–130) – grecki młodzieniec, oficjalny kochanek cesarza Hadriana; kiedy utonął w Nilu, na rozkaz Hadriana powstało wiele rzeźb i portretów przedstawiających Antinousa jako ideał młodzieńczej piękności. [przypis edytorski]

      21

      zresztą (daw.) – co do reszty, poza tym. [przypis edytorski]

      22

      ludwik a. luidor (fr. Louis d'or: złoty Ludwik) – złota moneta francuska z podobizną króla, bita w latach 1640–1791; ludwikami nazywano później tradycyjnie złote 20-frankówki. [przypis edytorski]

      23

      mandant – tu: mandatariusz, pełnomocnik. [przypis edytorski]

      24

      parafianka – tu: kobieta z prowincji. [przypis edytorski]

      25

      byłaby pośpieszyła – przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym lub, jak w tym przypadku, niezrealizowaną możliwość; dziś: pospieszyłaby. [przypis edytorski]

      26

      Rocher de Cancale – elegancka restauracja paryska, przy ul. Montorgueil, ciesząca się wielkim powodzeniem w XIX w. [przypis edytorski]

      27

      teatr Vaudeville – dawny paryski teatr, otwarty w 1792 przy ul. Chartres, po pożarze w 1838 tymczasowo przeniesiony na bulwar Bonne-Nouvelle, od 1841 do 1869 przy Place de la Bourse. [przypis edytorski]

      28

      referendarz – urzędnik administracji państwowej. [przypis edytorski]

      29

      Rada Stanu – jeden z organów ustanowionych przez konstytucję Bonapartego: opiniuje projekty ustaw i rozporządzeń oraz sprawuje funkcję najwyższego sądu administracyjnego. [przypis edytorski]

      30

      fryc (daw.) – nowicjusz. [przypis edytorski]

      31

      konfuzja – zmieszanie, zakłopotanie. [przypis edytorski]

      32

      miast (daw.) – zamiast. [przypis edytorski]

      33

      Danaidy – opera Antonio Salieriego z roku 1784, na podstawie greckiego mitu o córkach króla Argos, Danaosa. [przypis edytorski]

      34

      strzelec (daw.) – w dawnych dworach: służący do różnych posług, m.in. towarzyszący karecie podczas podróży. [przypis edytorski]

      35

      Tuilerie – paryskie ogrody i istniejący do 1871 pałac, położone między Luwrem a Sekwaną. [przypis edytorski]

      36

      Véry – jedna z najlepszych restauracji paryskich. [przypis edytorski]

      37

      rentier – osoba utrzymująca się z dochodów z kapitału ulokowanego w banku lub na giełdzie. [przypis edytorski]

      38

      Marais (fr.: bagna) – część Paryża na północnym brzegu Sekwany, w XIX w. zamieszkiwana przez drobnych kupców, rzemieślników i biedotę miejską. [przypis edytorski]

      39

      ineksprymable (przestarz., z fr. inexprimable: niewyrażalny) – spodnie. [przypis edytorski]

      40

      gryzetka (daw., z fr. gris: szary; grisette: tania, szara tkanina ubraniowa) – we Francji: młoda dziewczyna pracująca jako szwaczka, ekspedientka, modystka. [przypis edytorski]

      41

      halsztuk (daw.) – chustka na szyję, noszona przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata. [przypis edytorski]

      42

      szpicrózga – szpicruta, elastyczny pręt pokryty skórą lub pleciony z rzemienia, używany do poganiania konia. [przypis edytorski]

      43

      rajtrok – dawny surdut z rozciętymi połami używany do jazdy konnej. [przypis edytorski]

      44

      grum a. groom (ang.) – chłopiec stajenny opiekujący się końmi. [przypis edytorski]

      45

      Palais-Royal (fr.: Pałac Królewski) – pałac położony w centrum Paryża, 150 m od Luwru, zbudowany przez kardynała Richelieu, w latach 1643–1661 siedziba Ludwika XIV, następnie własność książąt orleańskich, którzy w latach 1780–1784 wokół udostępnionych publicznie ogrodów pałacowych zbudowali galerie mieszczące sklepy i kawiarnie, tworząc najważniejsze miejsce handlowe w mieście. [przypis edytorski]

      46

      Aurora von Königsmarck (1662–1728) – hrabina szwedzka, faworyta króla polskiego Augusta II. [przypis edytorski]

      47

      olimpijska