Próby. Księga pierwsza. Montaigne Michel

– dziś popr.: najbardziej rasowy. [przypis edytorski]

      14

      najtypowszy – dziś popr.: najbardziej typowy. [przypis edytorski]

      15

      letki (daw.) – dziś: lekki. [przypis edytorski]

      16

      R. P. – skrót od: Roku Pańskiego. [przypis edytorski]

      17

      Edward, książę Walii – „Czarny książę”, głośny syn Edwarda III z kronik Froissarta. [przypis tłumacza]

      18

      miętki (daw.) – dziś: miękki. [przypis edytorski]

      19

      gardlany (daw.) – gardłowy; tu: karany śmiercią; domagający się kary śmierci. [przypis edytorski]

      20

      bohatyr (daw.) – dziś: bohater. [przypis edytorski]

      21

      krewieństwo (daw.) – rodzina, krewni. [przypis edytorski]

      22

      niełacno (daw.) – dziś: niełatwo. [przypis edytorski]

      23

      bieżać (daw.) – chodzić, przemieszczać się. [przypis edytorski]

      24

      by (daw.) – tu: choćby. [przypis edytorski]

      25

       Włosi (…) ochrzcili jej mianem złośliwość – tristezza. [przypis tłumacza]

      26

      zawżdy (daw.) – zawsze. [przypis edytorski]

      27

      owego starożytnego malarza – Timantes z Kitnos. [przypis tłumacza]

      28

      przytomny (daw.) – obecny (przy jakimś wydarzeniu). [przypis edytorski]

      29

      zasłoniony (daw.) – dziś: zasłonięty. [przypis edytorski]

      30

      wymysł owego starożytnego malarza, który w ofierze Ifigenii, mając wyobrazić żałobę (…) – Pliniusz, Historia naturalna, XXXV, 73; Cyceron, Mówca, 20, 78. [przypis edytorski]

      31

      Diriguisse malis (łac.) – „zakrzepła od tych ciosów” (Ovidius, Metamorphoses, VI, 3, 303; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      32

       Et via (…) dolore est (łac.) – „W końcu z trudem boleść otwarła drogę głosowi” (Vergilius, Aeneida, XI, 151; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      33

       Chi (…) fuoco (wł.) – „Ten kto może wyrazić, jak bardzo płonie, doświadcza jeno słabego żaru” (Petrarka, Sonet 138; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      34

       Misero (…) nocte (łac.) – „Boś ty zabrała/ Mnie, nędzarzowi, wszystkie, ach, zmysły!/ Odkąd cię tylko Lesbio, zoczyłem,/ Słowa me nieme, myśli me prysły,/ Język drętwieje, w żyłach się toczy/ Płomień i pożar, w uszach mi dzwoni/ Niesamowity dźwięk, a na oczy/ Pada noc mroczna!” (Catullus, Epigrammata, 52, 5; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      35

      Curae (…) stupent (łac.) – „Lekkie troski mówią, ogromne milczą” (Seneca [Minor], Hippolytus [Phoedra], II, 604; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      36

      Ut me (…) fatur (łac.) – „Więc gdy mnie zobaczyła, jak pośród rycerzy/ Trojańskich kroczę, zbladła, by na widok cudu,/ Bez myśli i bez czucia zakrzepła w podziwie,/ Drżą kolana i z trudem po chwili tak rzecze” (Vergilius, Aeneida, III, 306; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      37

      Calamitosus (…) anxius (łac.) – „Nieszczęśliwy jest wszelki umysł troskający się o przyszłość” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 98; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      38

      Często powtarza się w Platonie (…) „(…) znaj samego siebie” – Charmides, Protagoras, Fajdros, Fileb, Alkibiades I, Prawa. [przypis edytorski]

      39

      w Platonie (…) Czyń swoją rzecz i znaj samego siebie – Platon, Timajos, 72a: „(…) Ze słusznością powtarzają od dawna, że człowiek powinien troszczyć się tylko o swoje sprawy i znać samego siebie (…)”. [przypis tłumacza]

      40

      Jako szaleństwo (…) tak znów mądrość (…) nie jest nigdy nierada z siebie – dosłowny przekład z Cycerona (Cyceron, Rozmowy tuskulańskie, V, 18). [przypis tłumacza]

      41

      Quisquam (…) Vindicat (łac.) – „Zaledwie znajdzie się ktoś, co zupełnie i całkowicie odsunie i odrąbie się od nadziei życia, ale i tak, mimowiednie i bezwiednie, zatrzymuje jeszcze cośkolwiek dla siebie i rewindykuje to coś i nie oddala się stanowczo od swych umiłowań, nawet gdyby ciało jego było już porzucone w grobie” (Lucretius, De rerum natura, III, 901–906; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

      42

      Bertrand z Gleskinu zginął – w r. 1380. [przypis tłumacza]

      43

      Wenecjanów – dziś popr.: Wenecjan. [przypis edytorski]

      44

      przeważny (daw.) – dziś: przeważający. [przypis edytorski]

      45

      Edward pierwszy (…) umierając – umarł w r. 934. [przypis tłumacza]

      46

      rycerz Bajard – słynny Byard, którego prawdziwe miano było Piotr du Terrail, zginął przy odwrocie pod Romagnano, w r. 1524. [przypis tłumacza]

      47

      obdarzony (…) przymioty (daw.) – dziś popr.: obdarzony przymiotami. [przypis edytorski]

      48

      cale (daw.) – całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]

      49

      stolec