Oko proroka. Władysław Łoziński

      44

      przeworyna – zagroda w stajni dla jednego konia. [przypis edytorski]

      45

      łubie – kołczan, pojemnik na strzały. [przypis edytorski]

      46

      kobza – strunowy instrument muz. popularny wśród Kozaków, podobny do lutni lub mandoliny. [przypis edytorski]

      47

      olstro – skórzany futerał na pistolety, podwieszany przy siodle. [przypis edytorski]

      48

      kulbaka – wysokie siodło. [przypis edytorski]

      49

      rychłoli (daw.) – czy prędko; jak szybko. [przypis edytorski]

      50

      nagotować – tu: przygotować, przyszykować. [przypis edytorski]

      51

      ino waryty, koby buło szczo! (daw. ukr.) – tylko gotować, gdyby było co (gdyby się coś znalazło). [przypis edytorski]

      52

      burzan (z ukr. бур’ян, burian) – chwast, zielsko. [przypis edytorski]

      53

      znaju (ukr. знаю) – wiem, znam. [przypis edytorski]

      54

      liman – zatoka u ujścia doliny rzecznej do morza. [przypis edytorski]

      55

      wereszka a. brzechwa – drzewce strzały. [przypis edytorski]

      56

      płoszczyk – płaski grot strzały. [przypis edytorski]

      57

      więciorek a. więcierz – plecionka, gęsta sieć w formie cylindra z wikliny. [przypis edytorski]

      58

      czyste pole (z ukr.) – puste pole. [przypis edytorski]

      59

      siewierz (daw.) – północ. [przypis edytorski]

      60

      cale (daw.) – wcale; zupełnie, całkiem. [przypis edytorski]

      61

      czumak (ukr.) – chłop zarabiający na życie przewożeniem towarów na długich trasach, często wozem zaprzężonym w woły. [przypis edytorski]

<

1

do Turek (daw.) – do Turcji. [przypis edytorski]

2

kopieniak (daw., z węg. köpenyeg) – peleryna, płaszcz bez rękawów. [przypis edytorski]

3

ocap – nadproże, belka nad drzwiami lub oknem. [przypis edytorski]

4

foremnymi litery – dziś popr. forma N. lm: foremnymi literami. [przypis edytorski]

5

po leciech – dziś popr. forma Msc. lm: po latach. [przypis edytorski]

6

odewrzeć (daw.) – otworzyć. [przypis edytorski]

7

królewszczyzna – własność ziemska należąca w średniowieczu do króla, a od XVI w. do skarbu państwowego. [przypis edytorski]

8

sołtystwo a. sołectwo (z niem. Schuldheiss: wiejski sędzia) – w daw. Polsce urząd sołtysa, zwierzchnika osadników nowo zakładanej wsi. Sołtys zarządzał pracą gromady, a w razie konfliktów przewodniczył sądom. Sołtystwo było dziedziczne. [przypis edytorski]

9

wolnictwo – nadanie ziemskie, wiążące się z wolnością od obowiązków poddaństwa. [przypis edytorski]

10

kwotnik – pisarz, prowadzący rejestry sprzedaży soli. [przypis edytorski]

11

Jerzy Mniszech (ok. 1548–1613) – wojewoda sandomierski. Wspierał zbrojnie i finansowo Dymitra Samozwańca w jego staraniach o tron moskiewski. [przypis edytorski]

12

rumacja (z łac.) – przymusowe usunięcie z posiadłości, eksmisja. [przypis edytorski]

13

Zygmunt III Waza (1566–1632) – król Polski w latach 1587–1632. [przypis edytorski]

14

foryś (z niem. Vorreiter) – pachołek jadący konno przed karetą albo na jednym z koni zaprzęgowych. [przypis edytorski]

15

powietrze – tu daw.: morowe powietrze, zaraza, epidemia. [przypis edytorski]

16

konfirmacja (z łac.) – zatwierdzenie. [przypis edytorski]

17

podpisek – sekretarz, niższy urzędnik kancelarii. [przypis edytorski]

18

drabant (z niem. trabant) – żołnierz ze straży przybocznej wyższego oficera, gwardzista uzbrojony w halabardę. [przypis edytorski]

19

pajuk (daw.) – członek służby lub straży przybocznej; lokaj, często ubrany z turecka. [przypis edytorski]

20

Władysław IV (1595–1648) – najstarszy syn Zygmunta III, brał udział w wojnach moskiewskich i w wyprawie chocimskiej. [przypis edytorski]

21

z armaty – tu daw. forma N. lm, dziś popr.: z armatami. [przypis edytorski]

22

kantor (z łac.) – śpiewak kościelny. [przypis edytorski]

23

fracht (z niem.) – partia towaru, ładunek. [przypis edytorski]

24

otrok (daw.) – chłopiec, chłopak. [przypis edytorski]

25

koń brożkowy – koń zaprzęgowy. [przypis edytorski]

26

podżary – niejednolitej maści, podpalany. [przypis edytorski]

27

pałuba (daw.) – tu: kryty wóz towarowy. [przypis edytorski]

28

poklat – okrycie wozu rozpięte na wysokich pałąkach. [przypis edytorski]

29

cwelich (z niem. Zwilich) – prosta, solidna, tania tkanina. [przypis edytorski]

30

ruski (tu daw.) – ukraiński. [przypis edytorski]

31

naczynie – tu daw.: narzędzia, zestaw naprawczy. [przypis edytorski]

32

ufnal