Akupunktura. Praktyczny przewodnik po chińskiej sztuce medycznej. Tsolmonpurev Badarchin

Qi krążąca w meridianach (Zheng Qi).

      2.  Wrodzona energia Oi – to Yuan Qi (od rodziców), jest magazynowana w nerkach.

      3.  Nabyta energia Qi – czynnościowa (przez układ pokarmowy). Ta energia Qi dzieli się na Zong Qi, Yin Qi, Wei Qi.

      ○ Zong Qi – energia klatki piersiowej, która powstaje z połączenia energii czerpanej z powietrza przez płuca i energii Guqi uzyskiwanej z pokarmów. Wspomaga czynność płuc i serca.

      ○ Yin Qi – energia uzyskiwana z pokarmów, odżywia krew, dostarcza odżywki do narządów Zang-Fu oraz do kończyn przez naczynia krwionośne.

      ○ Wei Qi – ochronna pokrywa naszego ciała pod skórą, otwiera i zamyka pory skóry.

      Życie człowieka składa się z energii Qi, a przebieg procesów życiowych opiera się na stałym ruchu Qi. Stąd energia Qi jest związana z życiem człowieka aż do śmierci, a człowiek stałe uzupełnia ją z powietrza, pokarmów i poprzez punkty akupunktury.

      W akupunkturze, oprócz pojęcia energii Qi, spotyka się określenie podstawowe substancje ciała, którymi są Yin, Qi, krew i płyny ustrojowe. Qi jest dowódcą krwi. Krew jest matką Qi.

      Qi jako czynności ciała (funkcje narządów)

      Narządy Zang-Fu mają energię Qi.

      Qi płuc jest korzeniem Qi.

      Qi śledziony jest źródełkiem Qi.

      Są cztery kierunki przepływu Qi: w górę, w dół, na zewnątrz, do wewnątrz.

      Qi żołądka kierując się w dół przekazuje substancje odżywcze do jelita, a Qi śledziony kierując się do góry przekazuje substancje do płuc i serca, z kolej Qi płuc kierując się w dół roznosi Qi do narządów, a jeśli proces odbywa się w odwrotnym kierunku powstają choroby.

      Przykład: dysfunkcja żołądka upośledza czynność Qi w dół i jest przyczyną odbijania się.

      Przebieg krążenia energii Qi w meridianach jest ściśle związany z czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Patogenne czynniki uszkadzając Qi, przyczyniają się do dysfunkcji narządu Zang – Fu oraz negatywnie wpływają na psychikę.

      Siedem czynników wewnętrznych emocjonalnych oraz ich wpływ na energię Qi oraz objawy jakie mogą powodować

      Pięć czynników zewnętrznych i ich objawy

      – z wiatru – ból,

      – z zimna – drżenie,

      – z gorąca – gorączka,

      – z wilgoci – obrzęk,

      – z suchości – zaparcia, skąpy mocz.

      Tradycyjna Medycyna Chińska łączy człowieka z duchem. Umysł, duch, ciało są uważane za nieodłączne części człowieka. Duch (shen) składa się z drobnych cząsteczek Qi (bioplazma), które są niewidzialne, niedotykalne i powoli przemieszczają się. Ma on pozytywny i negatywny wpływ na przyrodę i istoty żywe. Negatywny wpływ na przyrodę to: powódź, trzęsienie ziemi, wiatr, kataklizm, a u człowieka to choroba.

      Bioplazma to rodzaj plazmy fizycznej w organizmach żywych, zawierająca swobodne elektrony, jony, dziury półprzewodnictwa elektrycznego, różne pola energii otaczające żywe organizmy (ks. prof. Włodzimierz Sedlak).

      Od kilku tysięcy lat w Tradycyjnej Medycynie Mongolskiej uważa się, że duch (shen) krąży w ciele człowieka w cyklu miesięcznym. Nie można nakłuwać punktów, które mają największe natężenie energii Qi. Zaobserwowano wtedy negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu.

      Tabela lokalizacji ducha, według kalendarza wschodniego

      Pojęcie Yin i Yang

      Kolejnym ważnym pojęciem w akupunkturze jest teoria Yin i Yang. Wcześniej wspomniano, że są one odmianami energii Qi. Każde zjawisko, przedmioty wszechświata składają się z dwóch przeciwstawnych, współzależnych elementów Yin-Yang. Oba te elementy mają swój początek, rozkwit, szczyt oraz zanik.

Yin: początek – Shaoyin rozkwit – Taiyin zanik – Jueyin Yang: początek – Shoayangrozkwit – Taiyangszczyt – Yangming

      Yang przedstawia siłę pobudzającą, wzmacniającą, z kolei Yin siłę hamującą, niszczącą. Obie te siły znajdują się w każdym zjawisku i przedmiocie jednocześnie i wzajemnie się oddziałują, pobudzają, hamują, przenikają i uzupełniają. Zjawisko to dotyczy również narządów ciała ludzkiego; kręgosłup i część ciała od pasa w górę, oraz zewnętrzna powierzchnia kończyn należą do Yang, a przednia część ciała od pasa w dół i wewnętrzna powierzchnia kończyn – do Yin. Tak samo zewnętrzny przebieg meridianu to Yang, a wewnętrzny przebieg to Yin. Według teorii Yin i Yang narządy puste (żołądek, jelito cienkie i grube, pęcherzyk żółciowy, pęcherz moczowy) mające funkcje przyjmowania pokarmów i przekazywania ich treści, należą do Yang, a z kolej narządy pełne (wątroba, nerki, płuca, śledziona-trzustka, serce) magazynujące odżywczą energię Qi należą do Yin. Czyli, Yin to substancje ciała, a Yang to czynności narządów. Każdy narząd ma swój Yin i Yang; np. Yang nerki i Yin nerki. Yin i Yang znajdują się w stanie równowagi w naturze, a także w człowieku. Zakłócenie równowagi przyczynia się do wystąpienia chorób.

      Medycyna chińska wykorzystując teorię Yin-Yang wyjaśnia fizjologię ciała ludzkiego oraz choroby, dzięki czemu jest też w stanie postawić dobrą diagnozę i skutecznie pomóc pacjentowi w pozbyciu się dolegliwości.

      Reguła pięciu elementów

      Teoria pięciu elementów jest nieodłączną częścią ajurwedyjskiej medycyny i starożytnej filozofii chińskiej oraz astrologii wschodu. Do dziś wciąż jest używaną metodą analizy zmian zjawisk naturalnych. Teoria pięciu elementów powstała 500 lat później niż teoria Yin-Yang, w wyniku doskonalonej obserwacji świata przyrody i zjawisk.

      Podstawowe elementy tej teorii to: drzewo, ogień, woda, metal i ziemia, które zawierają własne specyficzne cechy i właściwości. Na przykład ziemia posiada twardość i wytwarza substancje, woda ma właściwość nawilżania i przyklejania oraz łączy substancje ze sobą, a ogień posiada właściwość ciepła i wzmacnia substancje.

      Pięć elementów przechodzi pięć faz: rozpoczęcie, narodziny, aktywność, upadek, zanik. Wszystkie fazy są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie oddziałują (pobudzają, hamują, kontrolują, przeciwdziałają).

      Numeracja pięciu elementów jest następująca:

      jeden – drzewo,

      dwa – ogień,

      trzy – ziemia,

      cztery – metal,

      pięć – woda.

      Licząc od jedynki, następny element będzie synem: drzewo → ogień → zienia → metal → woda, a licząc w przeciwnym kierunku, element woda będzie matką drzewa, drzewo matką ognia, ogień matką ziemi, ziemia matką metalu, metal matką wody. Z kolei drzewo dominuje nad ziemią, ziemia nad wodą, woda nad ogniem, ogień nad metalem, metal nad drzewem. Te relacje pięciu elementów znajdują się w równowadze. Zaburzenie tej równowagi prowadzi do przewagi jednego elementu: drzewo