Зязюля пракукуе заўтра… (зборнік). Анатоль Кудравец

і прывёў ён мяне. Селі за квадратны, накрыты белай цыратай столік, Віктар узяў два кубкі піва. Пілі, здзьмухваючы пену, паціху прывыкаючы да гаркаватага смаку яго, бо ні Віктар, ні я піткамі не былі. Прычына нашага балю адкрылася проста: Віктар выйграў на аблігацыю трыццаць рублёў. Купіў кішэнны гадзіннік – круглае нікеляванае дзіва на ланцужку, засталося яшчэ і на замочку.

      Віктар аж свеціцца ад нейкай унутранай узбуджанасці, пазірае на свет вясёлымі вірлаватымі вачыма. Такое з ім бывала рэдка. Ён болей выдаваў чалавекам маўклівым і засяроджаным, а толькі тыя, хто быў блізка знаёмы з ім, ведалі, што гэта не зусім так. На ім новы ў дробную клетачку светла-шэры касцюм з накладнымі кішэнямі. Касцюм сядзіць як уліты і робіць яго сухашчавую постаць аскетычна-строгай і непадступнай.

      Я ведаў, што ў яго раман з аднакурсніцай, дачкой аднаго з міліцэйскіх начальнікаў горада, – хуткай, стройнай дзяўчынай з русымі косамі на высока ўскінутай галаве. Дзяўчына не для кожнага, але такога хлопца, як Віктар, можна кахаць. Мне здавалася, што сам Віктар ставіўся да яе калі не прахладна, то спакойна, і гэта яшчэ болей узвышала яго ў маіх вачах. Толькі так і павінен трымацца сапраўдны мужчына!

      – Я нядаўна бачыў цябе з Нінай, – сказаў я.

      – Дзе? – Вочы ўсё тыя ж глыбокія, рудыя, паспрабуй разбярыся – смяюцца яны ці сур’ёзныя.

      – Каля Дома культуры.

      – А-а-а… Ну і што?

      – Прыгожая. І лёгкая, як пліска. Здаецца: дзьмухні – і паляціць…

      Віктар далікатным позіркам паглядзеў на мяне, усміхнуўся:

      – А ты паэт… «Дзьмухні – і паляціць…» Далёка не паляціць. – І дадаў: – Прыгожая – гэта праўда. А што далей…

      – Як «што далей»?

      – А так. Яны надта шмат думаюць пра сябе і лічаць, што ўсе павінны думаць толькі пра іх. А гэта немагчыма, і жыццё не на адных бабах стаіць. Ды і цярпенне трэба, і яшчэ шмат што. Мама кажа проста: з прыгожай морды ваду не піць, трэба і да калодзежа збегаць.

      – Ты сказаў «яны». Гэта што – усе дзяўчаты, усе бабы?

      – Не, гэта метафара, гы-гы-гы. Ведаеш, што гэта такое?

      – Гэта імя такое. Як Марфа ці Матруна, – пажартаваў я. – Ёсць у нас такія: адна гарбатая, другая касавокая.

      Пра метафару я ведаў: сам складаў вершы. А вось пра «бабаў»… Гэта ад мяне было аддзелена таемнай сцяной, і, вядома, нічога путнага параіць яму я не мог. Ды, відаць, Віктару гэта і не трэба было, бо ён неяк неўпрыкмет перакінуўся на іншае:

      – Вы геаграфію прайшлі ўжо?

      – Праходзім.

      – Мблыш чытае?

      – Ага. Ведаеш, такі дзіўны дзед. «Устаў я неяк ранічкай, яшчэ да сонейка. Выйшаў па расе на бераг Біскайскага заліва. Салаўі аж надрываюцца, шпакі трэлі выводзяць. Сеў я пад бярозай і думаю: “Божа, усё тут добра, цёплае мора, высокае неба, прыгожыя пальмы, але дапамажы мне дабрацца да маёй роднай Беларусі!..”» – Сваім пераказам я спрабаваў падрабіць сіпаваты голас і расцяжную інтанацыю выкладчыка геаграфіі. – Дзе той Біскайскі заліў, дзе тыя пальмы. Гаворыць так, што можна падумаць, быццам ён і папраўдзе быў там, сядзеў пад бярозай і гэтак думаў…

      – Дзіўны…