Старонкі радзімазнаўства. Мясціны. Асобы. Алесь Карлюкевiч

томіка, які важу з сабою ажно з далёкага ашхабадскага часу, з сярэдзіны 1980х… Тады кніжачку мне ў спякотны Каракумскі край даслала сама бібліёграф – з лаканічным і цёплым дарчым надпісам. Але ж – цытата пра бабруйчан: “У 1930 годзе я скончыла Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт і пачала працаваць у Дзяржаўнай бібліятэцы БССР. У той час яна яшчэ не насіла імя У I. Леніна. Тут я і су стрэлася з суседкай па Касцельнаму тупіку Юліяй Восіпаўнай Бібілай – першай загадчыцай аддзела беларускай літаратуры і бібліяграфіі Дзяржаўнай бібліятэкі БССР”.

      У бібліятэцы Юлія Восіпаўна працавала з 1921 года. Да гэтага часу была супрацоўніцай Бабруйскай гарадской бібліятэкі, дзе арганізавала першы ў рэспубліцы аддзел краязнаўчай літаратуры. Калі стваралася першая буйная бібліятэка ў рэспубліцы пры Беларускім дзяржаўным універсітэце, дырэктар бібліятэкі I. Б. Сіманоўскі, сам бабруйчанін, запрасіў Бібілу на пасаду загадчыка аддзела. Прызнацца, мяне заўжды парывае запытаць у бабруйчан, а ці ёсць у горадзе вуліца Сіманоўскага ці вуліца Бібілы. Ведаю, што пакуль няма. А між тым, абодва яны – выключ нага таленту арганізатары бібліятэчнай справы, асобы, якія далі, падказалі кірунак дзейнасці многім наступнікам. I без іх кнігазнаўчай руплівасці, відаць, не адбылося б многіх адкрыццяў у гуманітарных навуках Беларусі.

      Дык, можа, землякі ўлічаць заслугі Бібілы, Сіманоўскага і праз гарадскую тапаніміку ўшануюць іх плённую працу?..

      А мы тым часам згадаем іншыя славутыя імёны. Часты госць у бабруйскай старонцы – паэт Мікола Аўрамчык. Увогуле мне часам становіцца шкада, што пра Міколу Якаўлевіча згадваюць усё радзей і радзей. Паэт ад Бога! Палітра мастацкіх сродкаў Міколы Аўрамчыка настолькі шматгранная, што не перастаеш здзіўляцца, як такое багатае засваенне сусветнай паэтычнай культуры аказалася пад сілу аднаму майстру. Нездарма Мікола Якаўлевіч шмат і перакладаў: Байрана, Леею Украінку, Івана Франко, Адама Міцкевіча… Дарэчы, з літаратурнай біяграфіяй Бабруйска звязана цэлая плеяда паэтаў, празаікаў, літаратуразнаўцаў. У лістападзе 1918 года ў горадзе пачала выходзіць газета “Камуніст” (заснавана была як “Известия Бобруйского революционного комитета (ревкома)” I так склалася, што вакол яе на ўсю моц кіпела літаратурнае жыццё. У 1925—1930 гады адказным сакратаром газеты працаваў Міхась Лынькоў. Працавалі і друкаваліся ў “Камунісце” Васіль Вітка, Сяргей Грахоўскі, Рыгор Лынькоў, Мікола Лобан, Барыс Мікуліч, Хвядос Шынклер, Алесь Жаўрук, Аляксей Зарыцкі, Міхась Скрыпка, Яўхім Кохан. Пагадзіцеся, ёмістая старон ка гісторыі айчыннай літаратуры! У бліжэйшыя да нас гады літаратурную славу Бабруйска мацавалі і мацуюць паэтэса Святлана Басуматрава, крытык, этнограф, фалькларыст, док тар філалагічных навук Аляксей Ненадавец, празаік Анатоль Іваноў, паэт Піня Плоткін, публіцыст Мікола Давідовіч…

      Калі ў Бабруйску будзе стварацца асобны літаратурнамас тацкі музей, то ў яго экспазіцыі абавязкова знойдзе адлюстраванне жыццяпіс графіка Уладзіміра Дамарада. Многія яго акварэлі прысвечаны роднаму гораду – “Бабруйская