Բանաստեղծություններ. Ռափայել Պատկանյան

մեծանաս:

      Միտքըդ պահե քու հոր արտը, գեր ու պարարտ եզները.

      Միտքըդ պահե մաճն ու սամիք և սըրածայր արորը.

      Երբ մեծանաս, երթաս դաշտը, ուզես վարել քու արտը,

      Քու մոր համար ուսով բերել ցորնի խուրձը ու բարդը,

      Առաջ գընա՛, գետը անցիր այն սըրահոս Արաքսեն,

      Գընա՛ գըտի՛ր այն Եզիդուն, որ այն ծառի ետևեն

      Նետը քաշեց, օդը պատռեց, քու հոր կյանքը սև արեց.

      Թո՛ղ Գորգիի եզները տա, որ այն օրը փախցըրեց:

      Գեր ու պարարտ քու եզները սայլի՛ն լծե, սիրական,

      Դարձի՛ր սրբե՛ քու մոր աչքեն այս արտասուք տըրտմության:

      Քաղցր ձենով երգ հընչելով, երգ երգելով տու՛ն արի…

      Ա՛խ, ե՞րբ կըլնի, որ մեծանաս – իմ բաղձանքը կատարի:

      Այժմ քընե՛, աչքըդ խըփե՛, հանգստացի՛ր, օր-օր-օր.

      Թող քու մայրը աչքեն թափե արտասուքը յուր հորդոր:

      ՈՒՆԱՅՆՈՒԹՅԱՆ ՎՐԱ

      Ի՞նչ ես ջարդում անձըդ, է՛յ մարդ, ցավերով,

      Գլխիդ բարդում գանձըդ անթիվ նավերով.

      Արի՛, աղբեր, իմ խրատին դու մի՛տ դիր,

      Հոգս ու ջաֆեդ ա՛ռ քեզանից ու ե՛տ դիր:

      Մերկ ու թեթև դու էս աշխարհ եկել ես

      Բեռան տակը մեջքըդ ինչո՞ւ թեքել ես,

      Ժանգ արծաթի խաթրին դու քեզ գերել ես,

      Դեղին ոսկու սիրուն հոգվով մեռել ես:

      Դիպակ շորեր, անգին քարեր, գանձ ու գահ

      Ե՞րբ ես տեսել, որ մարդուս անեն անմահ,

      Նահախ պըտրում ես արծաթի մադանը,

      Որ արժան է օխտը գազ քու քաթանը:

      Էսօր, էգուց քեզ կու գրկե պատանքը

      Ու չի փրկիլ մահից ոսկին, ո՛չ հանքը:

      ԳԱՆԳԱՏ ԲԱՂԴԵՆ

      Ա՛յ իմ չար բախտ, քեզ ի՞նչ ասեմ, արդյոք քեզ ի՞նչ անուն տամ,

      Թե կույր ասեմ` իրավ կույր ես, բայց այդ դեռ չէ բավական.

      Դու անմիտ ես, դու հիմար ես, նախանձոտ ես չափազանց,

      Դու աստված չե՛ս, ինչպես կոչեց քեզ հին դարը դյուցազանց,

      Կույր է և քո թշվառ կյանքը և այդ պաշտոն տվողը,

      Ոչ բախտ, այլ աղբ քեզ չէի տալ` պարարտացնել կոշտ հողը,

      Այդպե՞ս խըղճով կատարում ես Արամազդա պատվերը,

      Ա՛խ, թե իջներ նա երկնիցը, տեսներ առատ հունձերը

      Քու այլանդակ սերմնացանին, էլ ի՞նչ սուր-սուր նա սլաքներ

      Պիտի շաղ տար քու գըլխին…

      Քեզ շատ անգամ ես տեսել եմ երիզապինդ աչքերով,

      Կու՞յր ես արդյոք, թե՞ գիտությամբ ման ես գալիս այդ կերպով.

      Բայց կուզեի, որ դու մեկ օր հանգամանքե ըստիպված`

      Այս աշխարհքը ծայրե ի ծայր մեկ ժուռ գայիր աչքաբաց,

      Ի՞նչ ահարկու տեսարաններ պիտի բացվեր քո աչքին

      (Ցընորամիտ արարքովըդ լի են երկիր ու երկին). —

      Կը տեսնեիր մոլի վագրեր հովիվ դրած հոտերուն,

      Նենգ աղվեսներ, անհագ գայլեր միշտ անպակաս մոտերուն.

      Կը տեսնեիր դու ժիր մեղվանց բունը` արջի քանդելը,

      Բյուր մի անմեղ միջատների հացը` ծույլի ուտելը.

      Կը տեսնեիր դու վարուժան մենակ վու՛-վու՛ն կարդալիս —

      Նա իր սիրուն աղունակի կարճիկ կյանքիկն է լալիս,

      Ամպի մեջեն վեր սլացավ սըրաչ շահեն դեպի ծառ,

      Բռնեց սիրուն աղունակին, անխիղճ արավ չորս պատառ:

      Թողնենք մի կողմ անբաններին` բանականի մեջ մտնենք,

      Նույն զըրկանքը, նույն նեղություն անշուշտ, և հոն կըգտնենք,

      Տե՛ս դու, թշվառ հողագործի գարնանային վաստակը —

      Լափլիզեցին