Успаміны пра семдзесят гадоў (1855–1925). Гіпаліт Корвін-Мілеўскі

У мужа і жонкі было два сыны і тры дачкі: – Граф Юзаф Тышкевіч-Лагойскі (1851—1905), 1-я жонка з 1888 года Хелена Лаская (1862—1890), 2-я жонка з 1893 года Ізабэла Эмілія Вераніка Лаская (1859—1944), сястра першай жонкі. – Граф Ян Антоній Тышкевіч-Лагойскі (19 сакавіка 1852 – 9 чэрвеня 1901), 3-ці ардынат Біржанскі (1897—1901), з 1878 года меў жонку графіню Клемянціну Патоцкую (1856—1921). – Графіня Ядвіга Тышкевіч-Лагойская (1857—1879), з 1868 года муж – Адольф Марыян Бажэнік-Ялавіцкі (1841—1898). – Графіня Вікторыя Марыя Тышкевіч-Лагойская (1858 – 4 жніўня 1901), з 1878 года муж граф – Аляксандр Галабек-Язёрскі (1852—1895). – Графіня Ванда Тышкевіч-Лагойская (1863—1929), з 1883 года муж – Казімір Клеафас Раймунд Сулятыцкі (1854—1925). Другой жонкай Міхала Тышкевіча ў 1873 годзе стала яго даўняя палюбоўніца, францужанка Джульета ле Бо (нар. 1840). Другі шлюб быў бяздзетным. – Л. Л.

      45

      Дзявотка – празмерна набожная жанчына. – Л. Л.

      46

      Яшчэ за 30 гадоў да з'яўлення аўтамабіля, з уздымам рэспублікі, недзе ў 1871 годзе карэты а-ля Дамон зніклі з Булонскага лесу.

      47

      У 1862 г. пачала працаваць чыгунка Пецярбург-Варшава. – Л. Л.

      48

      Музыка Юзафа Нікаровіча, словы Карнеля Уейскага. – Л. Л.

      49

      Аляксандр Ігнацы Веляпольскі (1803—1877), польскі дзяржаўны дзеяч. 3 лістапада 1861 г. памочнік намесніка Каралеўства Польскага вялікага князя Канстанціна Мікалаевіча, віцэ-старшыня Дзяржаўнага савета Каралеўства Польскага. Ініцыятар шэрагу ліберальных рэформаў, са жніўня 1863 г. у адстаўцы. – Л. Л.

      50

      Гл: Пратасэвіч Вільгельм. Суседчык гавейскі (з прадмовай Юрыя Пацюпы) // Ад Лідскіх муроў. 2019. №9. С. 6—47. – Л. Л.

      51

      У тэксце «вента» – такую назву мела ложа карбанарыяў. – Л. Л.

      52

      Міхаіл Мікалаевіч Мураўёў (1796—1866), генерал ад інфантэрыі, дзяржаўны дзеяч Расійскай імперыі. Нарадзіўся ў Пецярбургу. Вучыўся ў Маскоўскім універсітэце. З 1811 г. на вайсковай службе. Удзельнік войнаў з Напалеонам. Актыўна дзейнічаў у дзекабрысцкіх гуртках. Суаўтар статута «Саюза працвітання». У 1820-я гады адыходзіць ад дзекабрыстаў і становіцца на праімперскія пазіцыі. Быў генерал-губернатарам у Віцебску, займаў іншыя высокія службовыя пасады. Дзейсна ўдзельнічаў у задушэнні нацыянальна-вызвольнага паўстання 1830—1831 гг. Шмат зрабіў для «обрусения» беларускіх земляў. Ініцыятар адмены дзеяння ў заходніх губернях імперыі Статута ВКЛ 1588 г. У знак пратэсту супраць правядзення сялянскай рэформы 1861 г. пакінуў дзяржаўную службу. Але ў сувязі з паўстаннем 1863 г. быў накіраваны генерал-губернатарам у Вільню з надзвычайнымі паўнамоцтвамі. За жорсткае задушэнне паўстання атрымаў ад прагрэсіўных сучаснікаў мянушку «Вешальнік», а ад дзяржавы – тытул графа з прыстаўкай Віленскі. У сваіх «Политических записках» даваў рэкамендацыі ўраду і сваім наступнікам па далейшай палітыцы ў заходніх губернях. З 1865 г. у адстаўцы. – Л. Л.

      53

      Віленскі доктар Юльян Цітыюс успамінаў сваю размову з віленскім гене�