Мұсылманның адамгершілік қасиеттері. А. Б. Байзаков

орындағанымен, өткен өміріне, қарапайым құл қыздың күндеріне оралғысы келетінін айтқан. Әмір оған барлық жағдайды жасағанымен, ол әлі де көңілі толмаған еді. Тек бір сәтте, патша оның ерекше тілегін орындап, балшықтан жасалған жұмсақ хош иістерді әкеліп, оның көңілін аулапты. Әл-Бармакиййа сол иістермен ойнап, біраз уақытқа тыныштық тапқандай болады. Бірақ, бір күні ол патшаға ашу-ыза білдіріп: «Мен сенен ешқашан жақсылық көрген жоқпын!» деп, тағы да наразылығын білдіреді.

      Патша күлімсіреп, оған жұмсақ дауыспен: «Балшықпен ойнағың келген сол күнді есіңе түсірмейсің бе?» – деп сұрайды. Бұл сұрақ Әл-Бармакиййаны терең ойға қалдырып, оның қателігін түсінуге себеп болды. Ол сол сәтте өзінің өкінішін сезініп, ұяттан басын төмен салды.

      Бұл оқиғалар бізге не айтады? Әйелдердің жүрегі терең әрі жұмбақ, олар өмірдің барлық сыйларын алғанымен, кейде оларға бір нәрсе жетпейтіндей сезім үнемі бірге жүреді. Жақсылықтарға алғыс айтқаннан гөрі, олар кемшіліктерді көбейтуді, олардың жанының тереңінде үнемі бір нәрсені аңсауды жақсы көреді. Мұны Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, өте терең түсінікпен айтқан еді: «Әйелдер, садақа беріңдер, өйткені мен Тозақтағы көп әйелдердің зарлағанын көру нәсіп болды!» Осы сөздермен ол әйелдердің күйеулеріне жасаған жақсылықтарына шүкір етпеуі және ұсақ кемшіліктерге қатты көңіл бөлуі жайында ескерткен.

      Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, бірде: «Маған Тозақтың отты тереңдіктері көрсетілді. Сол жалындаған отта көптеген әйелдердің зарлағаны естілді», – деген. Сахабалар таңқалып сұрағанда: «Олар Аллаға иман келтірмеді ме?» деп, Пайғамбарымыз: «Иә, иман келтірген. Бірақ күйеулеріне жасаған жақсылықтары үшін шүкір етпеді. Өйткені, ұзақ жылдар бойы жақсылық жасағаныңда да, бір сәтте ұнамай қалған нәрсеге наразы болып, „Мен сенен ешқашан жақсылық көрген жоқпын“ деп айтатындығы бар», – деп жауап берген.

      Бұл оқиғалар адам табиғатының нәзік тұстарын, әйелдердің көңіліндегі тынышсыздық пен наразылық сезімін, сондай-ақ Пайғамбарымыздың әйелдерге деген терең мейірімі мен олардың сезімдеріне деген түсінігін көрсетеді.

      Ер адам әйел жүрегінің тереңдігі мен көңіл күйінің өзгергіштігін толық түсінсе, ол ешқашан ашуға бой алдырмас еді. Әйелінің кейде алғыссыз, ренішті сөздері оның жүрегін жараласа да, ол сабыр сақтап, жүрегінде мейіріммен қарайды. Әйелдің жүрегі – нәзік гүл секілді, оған абайлап қарауды қажет етеді. Ал күйеуінің махаббаты мен түсіністігі – сол гүлдің өсіп-өнуіне қажетті су мен күн сәулесі іспетті. Осылайша, ер азамат әйелінің ішкі әлеміне үңіліп, оның нәзік сезімдеріне құрметпен қарайды.

      Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, бір сәтте Жәннаттың бақшасына көз жүгіртіп, оның көз алдында жарқыраған кедейлердің жүздері мен бақытты күлкілері елестеген. Сол сәтте Тозаққа қарағанда, онда әйелдердің зарлаған дауыстары естілгенде, сахабалардың жүрегінде қобалжу пайда болған. Бұл көрініс олардың ішкі әлемін дүр сілкіндіріп, жүректерінде