Сляды волатаў. Алесь Жук

можна сустрэць у полі, на ўзлеску, у сухіх барах, на ўзбочынах дарог і пры чалавечым жыллі.

      У нас на дачы яшчаркі жывуць пад хляўчуком. На зіму яны затыкаюць сваю норку сухою травою, апалым лісцем і спяць. У красавіку – маі выходзяць з норак, адаграваюцца на вясновым сонцы.

      Зеленаватыя, аліўкавыя ці буравата-шэрыя, з цёмнымі палосамі ўздоўж хрыбетніка, у маленькіх чорных крапінках, з зеленаватым альбо белым брушкам, яны палююць на маленькіх жучкоў, павучкоў, конікаў і розных дробных насякомых-шкоднікаў, якія жывуць у агародах.

      У чэрвені яшчарка-мама кладзе ў ямку ці неглыбокую норку ад шасці да дванаццаці яек, з якіх неўзабаве з’яўляюцца на свет маленькія яшчарачкі. У жніўні яны ўжо дарослыя і палююць на градах.

      Ягорка і Макс навучыліся лавіць яшчарачак, накрыўшы іх зверху далонню. За хвост лавіць яшчарку нельга, бо яна адрывае свой хвосцік, каб уцячы. А калі хвосцік не да канца адарвецца і яшчарка ўцячэ з ім, то вырасце новы хвосцік і стары прыжывецца. І будзе яшчарка з двума хвастамі.

      Спачатку яшчаркі супраціўляліся хлопцам, спрабавалі кусацца. Зубкі ў іх маленькія, яны нават дзіцячую скуру пракусіць не могуць. Яшчарка схопіцца за палец і вісіць, падаць на зямлю баіцца.

      Хлопцы праверылі, якія з яшчарак плывуны: апускалі ў ванну з вадою. Плаваюць яшчаркі прыгожа, грацыёзна і тады зусім падобныя на маленькіх кракадзільчыкаў. З ванны яшчарка з задавальненнем выпаўзае на падстаўленую руку, бо рука цяплейшая, чым вада, і падрамаць можа на руцэ, ды калі яшчэ выставіць руку пад сонца.

      Тыя яшчаркі, якія ўжо пабылі ў руках у хлопцаў, болей не супраціўляліся, калі іх лавілі, і не спрабавалі кусацца. Гэта рабілі тыя, хто папаўся ўпершыню.

      Так і сябравалі хлопцы з яшчаркамі, пакуль летнія канікулы не скончыліся. Хлопцы паехалі ў горад, а яшчаркі засталіся бегаць па гародзе, пакуль не захаладае і не прыйдзе час хавацца ім на зіму ў загадзя падрыхтаваную норку, каб праспаць да новай вясны.

      Кошкі-рыбачкі

      Нашы хатнія каты – з сямейства кашэчых. Яны адносяцца да дэкаратыўных жывёл, якіх чалавек гадуе для сябе і трымае пры сабе. Але не трэба забываць, што, як і іх родная сястра лясная рысь, нашы мілыя хатнія коцікі – з таго ж самага атрада драпежных звяроў. Таму і любяць паляваць на птушачак, на мышак. Драпежніцкі інстынкт не зусім заснуў у іх, упаляваная жыўнасць – іх любімая ежа. Жывучы пры чалавеку, каты палюбілі каровіна малако. Яны яго так любяць, што нават выходзяць на вуліцу ў вёсцы сустракаць з пашы кароў, бо ведаюць, што хутка гаспадыня налье ім цёплага сырадою.

      А яшчэ каты любяць рыбу. Там, дзе пры вёсках цякуць рэчкі ці ёсць азёры, некаторыя каты самі ходзяць на рыбалку, хоць вядома, што вады яны не любяць, паспрабуй пырсні на іх. Але тыя, што сталі ад вялікага жадання рыбакамі, пераадолелі гэтую нелюбоў. Прыходзяць да вады, прыстройваюцца на беразе, дзе неглыбока, відаць пясчанае дно. Такія месцы вабяць верхаводак і іншую рыбу. Кот імгненна выпускае кіпцюры і лапаю з вады выкідае на бераг рыбіну. Гэтак жа сама ловяць рыбу і мядзведзі.

      У