Adəmin lüğəti. Vahid Məmmədli

yaxınlaşanda Mədinə paltarlarına ilişən böyürtkən kollarını tələsik dəf edərək çantanı qaldırıb var qüvvəsi ilə arxadan onun başına çırpdı.

      Bığları tərsinə yazılmış T hərfini xatırladan sinif rəhbəri Atabala müəllim bağın ortasında göründü. Arxasınca bir dəstə uşaq gəlsə də, heç kim müəllimdən önə keçməyə cürət etmirdi. Aramla məktəbə doğru yeriyən sinif rəhbəri uzaqdan Mədinə və Vasifi görüb addımlarını yeyinlətdi. Qız hər dəfə əlindəki çantanı yelləyib Vasifi vurmağa çalışsa da, oğlan əli ilə zərbələri dəf edib sakitcə yoluna davam edirdi.

      Qəzəblə dodaqları sıxılmış, alnı qırışmış Mədinə “Hüsüyeva, bu nə biabırçılıqdır?” deyə acıqlanan sinif rəhbərinin səsini eşitmirmiş kimi Vasifin üstünə cumurdu. Atabala müəllim çatıb onun sözlərinə məhəl qoymayan qızın qolundan tutub kənara itələdi. Tərdən sifətinə yapışmış saçlarının arasından görünən bir gözü ilə qəzəblə müəlliminə baxan Mədinə dəliyə dönmüşdü.

      – Bu uşaqdan nə istəyirsən, Hüsüyeva? Səndən soruşuram, cavab ver, – Atabala müəllim bağırdı,– Niyə vurursan onu?

      Mədinə qəzəbindən boğulsa da, ağalaya da bilmirdi: – O niyə belə yaraşıqlıdır? Niyə axı? Niyə də, niyə? – Üsyana bənzər bu nidasına uşaqlar bərkdən gülüşdülər. Onların gülən çöhrələrinə baxdıqca Mədinənin qəzəbi alovlanırdı.

      Atabalanın üst dodağındakı tərsinə T hərfi həmişə əsəbləşəndə olduğu kimi yenə qalxıb endi:

      – Atana de məktəbə gəlsin, it küçüyü, sən qızıxmısan, – deyə Mədinəyə çəmkirib Vasifin qolundan tutaraq yoluna davam etdi: -Atana zəng edəcəm, deyəcəm bu uşağı qorumaq lazımdır. Amma mənə bir şey maraqlıdır. Xətrinə dəyənlərin sındırmadığın burunları qalmayıb, bir qızın öhdəsindən gələ bilmirsən? Niyə saçından tutub atmadın kənara?

      – Qıza əl qaldırmazlar, müəllim, oğlanlara baxma, – deyə Vasif mavi gözlərindən gülümsədi.

      Atabala müəllimin bu yeniyetmə oğlanın böyüklərsayağı təmkinindən xoşu gəldi, bığaltı gülümsədisə də, Vasiflə qaşqabaqlı danışdı:

      –Hmmm… Sənin işin çətin olacaq. Əvvəllər təkcə rəqiblərin, oğlanlar ilişirdi sənə, indi qızlar da… Qanları xarab köpək uşaqları! – Atabala müəllim T hərfinə oxşayan bığının altından deyinə-deyinə irəlilədikcə Vasif anlamırdı ki, sinif rəhbəri öz-özünə danışır, yoxsa onunla. Yaxınlaşdıqca giriş qapısının qarşısında görünən məktəbin ən gözəl qızı Amaliyanın üzünə gülümsəməsi Vasifə bircə anda hər şeyi unutdurdu, bütün narahatlığı yoxa çıxdı, çöhrəsinə nurlu bir təbəssüm yayıldı…

      Mədinə Səidə qoşulub Rusiyaya qaçmışdı. Rostova gəldikləri ilk gün kirayə ev tutdular. Ev sahibləri kommunal mənzilin bir otağını onlara vermişdi. Ev sahibəsi Mariannaya çox oxşayırdı. Uzaq yol gəlib yorulduqlarından Mədinə daş kimi yatmışdı. Gecənin qaranlığında səs-küydən ayılanda başı üstündə polisləri gördü, təlaş və qorxu içində boylananda Səidi ağzıüstə uzadıb qollarını qandallayırdılar…

      Səid ev sahibəsini zorlama cəhdi ittihamı ilə səkkiz il azadlıqdan məhrum edildi. Məhkəmədə məlum oldu ki, sən demə, Mədinə yatandan sonra Səid su içmək üçün mətbəxə keçib, orada çay içən ev sahibəsini Marianna ilə “səhv salıb”, arxadan qucaqlayıb sinəsini oxşamağa başlayır. Qadın çığır-bağır salmaq istəyəndə ağzını əli ilə qapadır, düşünür ki, xoşlandığından belə edir. Ev sahibəsinin əri Saveliy mətbəxdəki hənirə qaçıb gəlir və iri tavanı arxadan Səidin başına çırpır. Sonra polisə zəng edir…

      Mədinə atasının evinə qayıtmadı. Bazarlarda, piştaxtalar arasında gecələdi. Ümid etdi ki, Səid cəzasını çəkib qurtarandan sonra evlənəcəklər. Onların heç ilk gecəsi də olmamışdı. Yol yorğunu olduqları o ilk gecə Səid yanında yatan Mədinəni Mariannanın bənzərinə dəyişmişdi. Mədinə illərlə gözləsə də, Səid həbsdən qayıtmadı; kamera yoldaşını öldürdüyünə görə daha iyirmi il həbs, sonra daha bir neçə cinayət… Mədinə dünyanın ən xəbis duyğusu olan ümidə aldana-aldana, Səidi gözləyə-gözləyə qarıyırdı. Bir dəfə onu Rostovun mərkəzi bazarının qarşısında maşın vurdu. Bütün sümükləri çilik-çilik olmuşdu, sağalması uzun çəkdi. Gəzəndə axsayır, bir gözü də görmürdü. Bəzən başına daha nə gələ bilər deyə düşünürdü. Bu ömrü niyə yaşamışdı? Niyə belə yaşamışdı? İndi nə etsin, kimə üz tutsun, bilmirdi. Amma nə olursa olsun, vətənə dönməyə üzü yox idi. Bəlkə də, utanmaqdan daha çox hikkəsindən geri qayıtmaq istəmirdi.

      Bir şüşə arağı dibinə kimi boşaldıb, ayılanda Moskva-Bakı qatarının plaskart kupesində idi. Qatar Yalamanı keçmişdi. Heç bilmirdi, getsin, ya geri dönsün, deyəsən, indi elə də fərqi yox idi…

      Ata-anası çoxdan rəhmətə getmişdi. Yeganə qardaşı Vladivastokda miçman idi. Kimsəsiz evlərinin qarşısında dayanıb nəyisə xatırlamağa çalışır, amma ruhunda heç bir səs, heç bir hənir duymurdu. Xatirələr də onu tərk etmişdi. Qonşulardan biri onu güclə tanıdı, hasardan aşıb həyət qapısını açdı ki, küçədə qalmasın.

      Bayaqdan susqun qalıb qonşunun suallarına cavab vermək istəməyən Mədinə birdən sanki ən vacib şeyi xatırlayıbmış kimi soruşdu:

      –Uşaqlar məktəbə yenə də ərik bağından keçib gedirlər?

      Qonşu bu an dünyanın ən mənasız sualını verən Mədinəyə təəccüblə baxdı:

      –Yox, ay qız, indiyə ərik bağı qalar?! Ağacları kəsib bağı camaata ev yeri kimi payladılar…

      Hələ qatarda Mədinənin başında dəli bir həvəs oyanmışdı, təkcə o ərik bağını yenidən görmək istəyirdi – başqa heç nəyi, heç kəsi. Qonşunun sözündən sonra Mədinənin kədərli üzündə zorla sezilən təbəssümün kölgəsi dolandı. Qonşu gözünü onun nə ifadə etdiyi bəlli olmayan üzündən çəkmədən “bağın yerində təzə məktəb, bir də prokurorluq binası da tikiblər” dedi.

      Qonşunu yola salan Mədinə illər öncə onun olan pəncərə önündəki çarpayısına yaxınlaşdı. Heç nə dəyişməmişdi. Həmin köhnə, bir yanı əyilmiş çarpayıya üzüüstə sərildi. Bu çarpayını çox sevərdi. Hər gecə yuxusunda ərik bağını görürdü. Bəlkə də, yuxu deyil, xəyal idi: ağaclar çiçək açardı, o isə Vasiflə əl-ələ ağacların arası ilə məktəbə gedərdi… Məktəbdə isə Vasiflə Amaliyanın bir-birinə uzaqdan təbəssümü onun ərik çiçəyi rəngindəki bütün xəyallarını alt-üst edirdi.

      Ertəsi gün Mədinə ayaqlarını sürüyə-sürüyə bir vaxtlar ərik bağının olduğu tərəfə yollandı. Qonşunun dediklərinə rəğmən əmindi ki, gedib bağı yerində görəcək. Bağdan isə əsər-əlamət yox idi, yalnız fərdi yaşayış evləri və inzibati binalar. Mədinənin gözü o bağdan qalmış heç olmasa tək bir ərik ağacı axtardı. Yeni çəkilmiş yolun o biri tərəfində balaca bir ağac gözünə dəydi. Sağa-sola şütüyən maşınların arasından yolu keçməyə çalışırdı. Məhv olmuş bağın son işartısından soruşacağı çox şey vardı.

      Prokurorun