İÇİMİZDEKİ ŞEYTAN. Sabahattin Ali

Daima sakalları biraz uzamış olarak gezen, henüz kırk beş yaşında bile olmadığı halde, yarı ağarmış, yarı dökülmüş saçlarıyla altmışlık gibi görünen bu adamın hiç de basit bir insan olmadığını hemen anlamıştı. Kendine mahsus ve yeni nükteler yapıyor, etrafındakilerden bahsederken biraz keskin, fakat isabetli hükümler veriyordu. Büyük odaya pek az uğradığı halde oradaki bütün memurların hususiyetlerini nasıl bildiğine Ömer, bir türlü akıl erdirememişti. Ekseriya keyfi yerindeydi. İnce gümüş kenarlı gözlüklerle çalışır, birisiyle konuşacağı zaman onları alnına kaldırırdı. Daima gülümsüyormuş gibi duran açık ela gözleri insanı avucunun içine alıyor ve bir daha bırakmıyordu. Bütün hareketleri ve sözleri, hiç endişesi ve hiçbir şeyden korkusu olmayan bir adam gibi açık ve tek manalıydı. Hâlbuki Ömer, onun hiç de yağ bal içinde yüzmediğini biliyordu. En büyüğü on sekiz yaşında beş çocuğu ve bir de karısı vardı. Aldığı maaşla aybaşını pek zor bulanlardandı. İlk tanıştığı zamanlarda Ömer, ona halinden şikâyete kalkmış, aldığı paranın hiçbir işe yaramadığını, Balıkesir’deki annesinden kırk yılda bir gelen birkaç liranın elbiselik bir kumaş almaya bile yetmediğini, bir kere tahsili bitirse herhâlde işlerin başka türlü olacağını, fakat parasızlık yüzünden altı seneden beri fakülteye boşu boşuna devam ettiğini söylemişti. Hâlbuki derste devamsızlığı ve hâlâ mektebi tamamlayamaması parasızlıktan filan değildi. Okutulanlara ve bilhassa okutanlara karşı içinde yenilmez bir itimatsızlık, sebepsiz bir lakaytlık vardı. Bunun sebeplerini ne kadar dışarıda aramaya çalışsa da asıl illetin kendi acayip kafasında olduğunu biliyor, herkesten evvel kendini kandırmak için önüne gelene böyle masallar uyduruyordu. Hafız Efendi, onu ciddi bir yüzle dinledikten sonra: “Oğlum!” dedi, “Biz senin çağlarını geçirdik. İnsan bir kere öğrenmeye başladı mı artık peşini bırakmamalı. Araya azıcık soğukluk girdi mi bu ilim dedikleri namert, adamı ürkütür. Hayat ile fazla tanışıklık, belirli bir yaştan sonra insanları çok şey öğrenmekten, yani usulü dairesinde öğrenmekten uzaklaştırıyor. Bundan sonra boşuna kendini yorma… Hayatına başka bir yol seç, bir bankaya filan girmeye bak, gençsin, muvaffak olursun…”

      1

      Darülfünun: Üniversite

      2

      Tasavvur (Ar.): Hayalde canlandırma

      3

      Teessür (Ar.): Üzüntü

      4

      Muhayyile (Ar.): Hayal gücü

      5

      Ehemmiyet (Ar.): Önem

      6

      Teşekkül (Ar.) : Belli bir varlık ve biçim kazanma

      7

      Muvaffak (Ar.): Başarı

      8

      Mamafih (Ar. zarf) : Bununla birlikte

      9

      Vâkıf (Ar.) :Anlamak ve bilmek

      10

      İtiyat (Ar.): Alışkanlık

      11

      İstihfaf (Ar.) : Küçümseme, hor görme

      12

      Müsterih (Ar.): İçi rahat olan, huzurlu olan

      13

      Müşfik (Ar.) : Sevecen

      14

      Mukabil (Ar.): Buna karşılık

      15

      Mütehakkim (Ar.): Hakim olan, hükmeden

      16

      Tefekkür (Ar.): Düşünme, düşünüş

      17

      Kıstas (Ar.): Ölçüt

      18

      Mefkûre (Ar.): Ülkü

      19

      Bezirgân (Far.): Tüccar

      20

      Münevver (Ar.): Aydın kişi

      21

      Hodbin (Far.): Bencil

      22

      Vaki (Ar.): Olan, olmuş