Tom Amca’nın Kulübesi. Гарриет Бичер-Стоу

onları hayranlıktan ağzı açık bırakacak biçimde akıcı ve hararetle bunu yaptı. Bu arada adamın kamçısından kaçınmak için bir oraya, bir buraya kaçıp kurtuluyorlardı. Hepsi bir arada bağrışıyorlar, ölçüsüz kıkırdayışlarıyla solmuş çimenlerin üzerine devriliyorlardı, burada topuklarına vura vura avazları çıkıncaya kadar bağrıştılar.

      “Küçük şeytanlar sizi bir ele geçirirsem!” diye dişlerinin arasından homurdandı.

      “Ama ele geçiremedin!” dedi Andy, zaferle elini kolunu sallayarak ve duyamayacak kadar ileri gidince de talihsiz tüccarın arkasından tarifsiz maymunluklar yaparak.

      “Diyorum ki Shelby, bu yılın en garip olayı bu!” dedi ansızın salona giren Haley. “Öyle görünüyor ki kız küçüğü de alıp kaçmış.”

      “Bay Haley, Bayan Shelby yanımızda.” dedi Bay Shelby.

      “Pardon, bayan.” dedi Haley, hâlâ çatık kaşlarıyla hafifçe eğilerek. “Ama daha önce de dediğim gibi, hâlâ söyleyeceğim, bu, bu yılın en tuhaf olayı. Doğru değil mi, beyefendi?”

      “Beyefendi.” dedi Bay Shelby. “Eğer bana bir şey söylemek istiyorsanız, bir beyefendi tavrında yapın. Andy, Bay Haley’nin şapkasını ve binici kırbacını al. Oturun beyefendi. Evet, efendim; çok üzgünüm ama genç kız ya duyduklarından ya da bu işi birisinin ona anlatmasından çocuğu gece alarak kaçmış.”

      “İtiraf etmeliyim ki bu işte dürüst bir anlaşma bekliyordum.” dedi Haley.

      “Eh, efendim.” dedi Bay Shelby, sertçe ona dönerek. “Bu laftan ne çıkarmam gerekiyor? Eğer biri onurumu sorgularsa verecek bir tek cevabım var.”

      Tüccar bu laftan korktu ve biraz daha yavaş bir tonda şöyle dedi: “Dürüst pazarlık yapmış bir adamın bu şekilde dolandırılması çok can sıkıcı bir şey.”

      “Bay Haley.” dedi Bay Shelby. “Hayal kırıklığınız için bir nedeniniz olduğunu düşünmeseydim, bu sabah salonuma kaba saba ve laubali şekilde girişinize katlanamazdım. Şunu da söyleyeyim, öyle görünüyor ki bu meseledeki haksızlıklarda payım varmış gibi imalara izin vermeyeceğim. Üstelik malınızın tekrar ele geçirilmesinde atlar, hizmetçiler gibi her türlü yardımı vermeye zorunlu hissediyorum. Yani kısacası, Haley.” dedi birden o ağırbaşlı soyluluktan basit bir içtenlikli dürüstlük tonuna düşerek. “Sizin için en iyi yol sakin olup biraz kahvaltı etmeniz sonra ne yapabileceğimize bakarız.”

      Bayan Shelby ayağa kalktı ve o sabah işlerinin kahvaltı masasında olmasını engellediğini söyledi; yan masada beylerin kahveleriyle ilgilenmesi için çok saygın bir melez kadını yerine bırakıp odayı terk etti.

      “Yaşlı bayan naçiz kulunuzdan hiç hoşlanmıyor.” dedi Haley, tanıdık gelme çabasıyla teklifsizce konuşmuştu.

      “Karım hakkında bu kadar serbestçe konuşulmasına alışkın değilim.” dedi Bay Shelby kuru bir şekilde.

      “Çok pardon; elbette yalnızca şakaydı, biliyorsunuz.” dedi Haley, gülmeye çalışarak.

      “Bazı şakalar diğerlerinden daha kabul edilebilir.” diye söze karıştı Shelby.

      “Şu kâğıtları haddinden rahat imzaladım, lanet herif!” diye kendi kendine mırıldandı. “Dünden beri oldukça şey değişti!”

      Etrafta hiçbir başkanın mahkemeye düşüşü arkadaşları arasında Tom’un kaderinin durumu kadar sansasyon yaratmamıştı. Herkesin ağzındaki konuydu, her yerde; evde ya da tarlada olası sonuçlarını tartışmaktan başka bir şey yapılmamıştı. Eliza’nın kaçışı -çevrede daha önce eşi görülmemiş bir olay oluşu- genel heyecanı uyarmak üzere büyük bir yardımcı unsurdu.

      Çevredeki her siyah oğlandan üç kat daha kara olması dolayısıyla, bilinen adıyla Kara Sam, kapsamlı görüşleriyle ve kendi kişisel durumuna çok dikkat ederek Washington’daki her beyaz vatansevere itibar getirecek bir şekilde, meseleyi tüm yönleri ve etkileriyle derinlemesine irdeliyordu.

      “Hiçbir yere esmeyen bir bela rüzgârı bu, olan budur.” dedi Sam veciz bir şekilde, pantolonunu biraz daha yukarı çekerek ve kayıp askı düğmesi yerine uzun bir çiviyi ustaca koyarak, bu mekanik dehasından dolayı son derece hoşnut görünüyordu.

      “Evet, hiçbir yere esmeyen bir bela rüzgârı.” diye tekrar etti. “Şimdi burada Tom’un işi bittiğine göre, bir zencinin yükselmesi için yer açıldı ve neden o, bu zenci olmasın? Fikrim bu. Tom çiftlikte at biner, çizmeler parlatılmış, cebinde para, her şey kahve kadar yerinde. Ama o kim ki? Şimdi neden Sam olmasın? Benim bilmek istediğim bu.”

      “Merhaba Sam, hey Sam! Efendi gidip Bill ile Jerry’i yakalamanı istiyor.” dedi Andy, Sam’in kendi kendine konuşmasını keserek.

      “Selam! Neler dönüyor bakalım delikanlı?”

      “Neden, biliyorsun sanırım, Lizy küçük oğluyla çekip gitti.”

      “Sen büyükannene öğret!” dedi Sam, bayağı bir aşağılayarak. “Senin bildiğinden çok daha erken öğrendim; bu zenci artık o kadar toy değil!”

      “Eh, her neyse, Efendi Bill ve Jerry’i hemen istiyor; senle ben Efendi Haley’le gidip onu arayacağız.”

      “O zaman iyi! Gün bugün!” dedi Sam. “Bunca yıl sonra Sam’e iş düştü. O zenci benim. Şimdi onu yakalamazsan Efendi Sam’in ne yapabileceğini görecek!”

      “Ah! Ama Sam.” dedi Andy. “Bir daha düşünsen iyi edersin; zira hanımım onun yakalanmasını istemiyor, saçını başını yolmasın.”

      “Harika!” dedi Sam gözlerini açarak. “Sen bunu nereden biliyorsun?”

      “Onu söylerken duydum, bu mübarek sabah, efendinin tıraş suyunu götürdüğümde. Lizy’nin neden onu giydirmek için gelmediğine bakmam için beni gönderdi ve ona kaçtığını söyleyince de sadece ayağa kalkıp, ‘Şükürler olsun.’ dedi ve efendi gerçekten çok kızmış gibiydi. ‘Karıcığım, budala gibi konuşuyorsun.’ dedi. Aman Tanrı’m! O onu yola getirecek! Bunun nasıl olacağını biliyorum, hanımımın tarafında durmak daha iyi, bak sana söylüyorum.”

      Bunun üzerine Kara Sam, içinde engin bir zekâ taşımasa da hâlâ her türden ve ülkeden politikacının özel yeteneğini içeren ve kabaca “iş bilenin kılıç kuşananın” diye tabir edilebilen yünlü kafasını kaşıdı. Büyük bir ciddiyetle durarak kafa karışıklıklarında sıkça başvurduğu metoda başvurarak tekrar pantolonunu çekiştirdi.

      “Bu sizin dünyanızda hiçbir şey için imkânsız yok.” dedi sonunda. Sam sanki bir filozof gibi konuşmuştu, bu sözcüğünü vurgulayarak, sanki değişik dünyalarda geniş deneyimleri olmuş da tavsiye olarak bu sonuca varmış gibi.

      “Şimdi hanımımın Lizy’nin arkasından onu köşe bucak tüm dünyada araması lazımdı.” dedi Sam düşünceli bir şekilde.

      “Öyle gerekirdi.” dedi Andy. “Ama gerçeği göremiyor musun, kara zenci? Hanımım, Efendi Haley’nin Lizy’nin oğlunu almasını istemiyor; durum bu!”

      “Harika!” dedi Sam, sadece zencilerin içinde yaşayanların duyduğu şekilde anlatılmaz bir tonlamayla.

      “Sana daha da fazlasını söyleyeyim.” dedi Andy. “Bence atları hazırlasan iyi olur, hem de hemen, zira hanımımın seni sorduğunu duydum, burada aptal aptal dikildiğin yeter.”

      Bunun üzerine Sam samimiyetle harekete geçti ve bir süre sonra görünerek Bill ve Jerry’nin eşkin yürüyüşü eşliğinde eve doğru şerefle gitmeye başladı. Atlar durmayı düşünmeden önce beceriklilikle kendini