Пўртанали уммонда сузар ҳаёт қайиғи (БИРИНЧИ КИТОБ). Тохир Хабилов

Буларнинг бари булғанган қизлар. Зайнаб ҳам бир куни шу ерга келади. Мен сизни деб бир неча дақиқага турдим, ҳадемай яна чечакка айланаман.

      – Мен келдим, Ноила, у дунёда зурриёдим қолмади. Ёлғиз ўғил эдим, уруғимиз қуриди.

      – Фарзанд кўришни ўзингиз истамадингиз, ёшликда ўйнаб қолайлик, дедингиз. Ўйнаб-ўйнаб шу мартабага етдингиз.

      – Гуноҳларим кўп, биламан, Ноила, энди иложисизман. Энди биз бирга бўламиз.

      – Йўқ, сизнинг жойингиз бошқа. Сиз изингизга қайтасиз.

      – Ноила, мени ота-онам ҳам ҳайдашди, сен ҳайдама. Мен энди айрилиқ азобига чидай олмайман.

      – Сизни ҳайдовчи мен эмасман. Сиз Зайнабга қайтинг.

      – Ундай дема, Ноила, қайтмайман. Ҳайдама мени… Биламан, сенинг олдингда гуноҳкорман.

      – Сиз Аллоҳ олдида гуноҳкорсиз. Мен сиздан розиман, аммо Аллоҳ рози бўладими-йўқми, билмайман. Қайтинг!

      – Ҳайдама! Ноила!

      – Сизни ҳайдагувчи мен эмасман.

      Шундай деб Ноила кўздан йўқолди – чечакка айланди. Элчин фарёдли овози билан чақирди:

      – Ноила!

      Унинг ноласи саҳро бағрига томган томчи каби самарасиз бўлди. Кўкрагида алам илони тўлғониб, ингради.

* * *

      Ўшанда бир дўстимни ранжитганман, ранжитишга мажбур бўлганман. 3 ноябрь куни дадажонимнинг аҳволлари янада оғирлашиб, “Тез ёрдам” чақирдим. Ўша пайтда дўстим келиб: “Балконимга ясатган ромни ўрнатиб беринг”, – деб илтимос қилди. Шу онда врач чиқиб: “Дадил бўлинг, хафа бўлсангиз ҳам айтаман, эрталабгача бормайдилар”, – деди. Бу ҳукмни дўстим ҳам эшитди. Врачнинг гапи эсимни тескари қилиб юборди. Юрагим тўхтаб қолгандай бўлди. Врачнинг гапи Қори аканинг огоҳлантиришини ҳукмга айлантирди. Бўғзимга бир нима тиқилди, тақдир ёзуғига бўйсинишдан ўзга чорам йўқ эди. Шу ҳолда турганимда ўша дўстим: “Эртага ўрнатиб беринг, индинга менинг вақтим йўқ”, –деди. Чорасизликдан эзилиб турган юрагим бир қалқиб тушди. “Бугун ҳам, эртага ҳам бора олмайман”, – дедим. У вазиятни тушуниб, менга руҳий далда бериш ўрнига “Вой-бў, бир марта ишим тушувди, тарозига соласиз-а”, деб бурилди… Жанозага келмади… Ўзи тирик, қалби ўлик дўстдан ажралиш шунақа бўларкан.

      Дадажонимнинг жанозалари ўзлари ишлаган, обод қилган мактабнинг рўпарасидаги Кўкча масжидида, 4 ноябрь, жума намозидан сўнг ўқилди. Ўзлари севган мактабнинг яқингинасида, шайх Зайниддин бува зиёратгоҳининг пойида ётибдилар…

      Дадам ўлди,

      гўё чўкди тоғ,

      шамол йўли очилиб кетди.

      Қучоқладик бир-биримизни,

      ўткир совуқ

      суякка етди.

      Шундагина англадик, қандай

      оғир бўлган унинг аҳволи,

      Тоғдай жисми билан у тўсиб

      турган экан барча шамолни.

      Бўшлиқ эзди юрагимизни,

      Оғушида сўзлатди қайғу:

      “Биз ғафлатда яшар эканмиз.

      Қандай улуғ одам эди у”.

(Шавкат Раҳмондан)

      Шомдан кейин акаларим, бошқа ҳассакашлар уйларига кетишди (Авваллари марҳумнинг яқинлари тобут олдида ҳасса ушлаган ҳолда