Танланган асарлар: Қиссалар. Чингиз Айтматов

душман бўлибди. Сени сақлайин деб юрган эканману, бироқ нафс балосидан қутқариш зарурлигини ўйлаб кўрмаган эканман…”

      Саида чопонини кийиб, боласининг йўргакларини рўмолга тугиб олди.

      У эшикка яқинлашиб борганда, ниманидир қиёлмагандек, бурилганича туриб қолди.

      Кўзларидан маржон-маржон бўлиб оқиб тушаётган ёш қатралари боласининг бетига томчилаб, у ҳам ётган ерида тамшаниб, ижирғиланиб қўйди. Бироқ шу заҳотиёқ ҳеч нарсани сезмагандек, яна ухлаб қолди. Саида ерда ётган ҳалиги гўштли тўрвани елкасига ташлаб, боласини кўтарганича, бўсағадан ҳатлаб эшикка чиқиб кетди.

* * *

      Кўм-кўк чийзорларни оралаб, боласини кўтариб олган Саида, унинг орқасидан отда Мирзақул ва милтиқли икки солдат кузатиб боришарди.

      Бундан икки соат илгари туннел қўриқчилари командири қочқинни топишга ёрдам бериш мақсадида солдатларга қўшни қишлоққа – қишлоқ Совети раисининг ихтиёрига боришга буйруқ берган эди. Саида бўлса боласини кўтарганича овулдан узоқлашиб, ўз уйлари томон кетиб борарди. Энди у бу овулга бошқа қайтиб келмайди.

      Орқароқда келаётган солдатлар ўзаро сўзлашаётган эди:

      – Сигирини ўғирлатган ўша аёл-ку, нима дейсан?

      – Ўша бўлиши керак!

      – Барака топкур, охири ўғрининг изидан ўзи тушганга ўхшайди, бироқ юк қилиб, бола кўтариб юргани нимаси?

      – Ким билсин, ўзиям жуда нимжон кўринади. Ҳали қишлоқ Советининг раиси келаётиб, отга миниб ол, қўлингда боланг бор, деса, чурқ этмай кетаверди.

      Улар майда-майда қамиш япроқлари депсиниб ётган боши берк жарликка етганларида, Саида бурилишда бир зум тўхтаб:

      – Ана у ерда, қамишнинг орасида! – деб қўли билан кўрсатди. Ўзи бўлса ранглари ўчиб, бўйнидаги рўмол тугунларини бўшатиб, ўтириб қолди ва нима қилишини билмай, боласини эмиза бошлади.

      Мирзақулнинг орқасидан эргашиб бораётган солдатлар ҳам ўша томонни кўзлаб, секин одимлаб боришаверди. Яна озроқ юриб, Мирзақул отдан тушмоқчи бўлган эди, рўпарадан Исмоилнинг қичқирган овози эшитилди.

      – Ҳой, Мирзақул! Орқангга қайт! Мен энди ўлган одамман. Агар қайтмасанг, сени ҳам соғ қўймайман!

      Мирзақул от узангиларини қоқиб, овоз чиққан томонга қараб қичқирди.

      – Кўтар қўлингни, аблаҳ!

      “Тарс” этиб чийзор орасидан беш отар милтиқ отилди. Ўрнидан дик этиб сакраб турган Саида, Мирзақулнинг от бўйнига йиқилиб, ёлғиз қўли билан от ёлини тутамлаб, чўлоқ қўли билан унга ёрдамлашмоқчи бўлгандек мўлтанглатиб, охирида отдан қулаб тушганини кўрди. Шу маҳал ўзларини панага – тош орасига олган иккала солдат чийзор оралатиб ўқ уза бошлади. Рўпарасида туриб отган Исмоилнинг ўқлари тошга тегди-да, “чийиллаб” четга қайтиб, қулоқ остидан учиб ўтгандек туюлди. Сув сепгандек чуқур сукунат чўккан тоғ оралиғи беш отар милтиқларнинг овозидан ларзага келди. Шу чоқ солдатлардан бири жон талвасасида қичқирди:

      – Эй, маржа2, куда! Назад, назад, убьет!

      Саида боласини кўтарган бўйича тўппа-тўғри

2

Маржа – “Мария” сўзидан аёлларга мурожаат.