Кырыыстаах таас. Тумарча

өрүс уута хайа охсон суурайан, сир үрдүгэр тахсар дииллэрэ. Оннук үөннэр хайа кэмҥэ үөскүү сылдьыбыттарынан сылыктаан, сири үөрэтэр аналлаах үөрэхтээх дьон ол таастар саастарын быһаараллар үһү. Сүүрбэттэн тахса сыллааҕыта Черскэй диэн үөрэхтээх киһи Халыма устун кэлэн ааспытын туһунан Сэйимчээн олохтоохторо кэпсээбиттэрин санаан кэллэ. Ол киһи бука маннык таастары эмиэ булбута эбитэ буолуо. Бориска хас даҕаны куһуок тааһы ылан дьонугар көрдөрө илдьэ барда. Миитэрэй чаанньык оргута охсубут. Сафейка отуу күлүгэр аһын бэлэмнии сылдьар.

      – Көрүҥ эрэ, мин тугу булбуппун, – Бориска сэрэнэн таастарын дьонун иннигэр кэккэлэтэ уурда.

      – Бу туохтарый, үөннэр дуу? Хайдах маннык тааһыран хаалбыттара буолуой? – Сафейка таастарын ылан, олбу-солбу чинчийэ олордо. Миитэрэй куттаммыт киэҥ харахтарынан Борисканы уорбалаабыттыы көрүтэлээтэ.

      – Тыый, бу таастары хантан ыллыҥ?

      – Үрэх төрдүнээҕи эмпэрэ анныттан. Туохха миигин уорбалаатыҥ, Миитэрээй?

      – Оттон бу кыһын Тысхаан ойуун тааһырдыбыт үөннэрэ үкчү манныктар этэ дии.

      – Тугу, тугу саҥараҕын, Миитэрээй? Киһи өйдүүр гына кэпсиэххин, – Бориска соһуйан өрүкүйэ түстэ.

      – Ээ… бу кыһын Сэйимчээҥҥэ биир киһи таарымталанан ыалдьыбыта. Ону ойуун эмтээбитэ.

      – Но, хайдах эмтээбитэй? – Сафейка сэргэҕэлээн ыйытта.

      Миитэрэй аны ким эмэ истиэ диэбиттии эргим-ургум көрүннэ. Сибигинэйэ былаастаан аргыый кэпсээн барда. Кини хараҕар кыһыҥҥы хараҥа киэһэ кыракый балаҕан иһигэр, лыык курдук мустубут дьон ортотугар Тысхаан ойуун кыыран дьуһүлэнэ турара бу баардыы көһүннэ. Кэтэҕэриин ороҥҥо ыарыһах киһи уһуутаан кэбиһэ-кэбиһэ, мөхсөн өрө эргичиҥнии сытар. Кыыран бүтэригэр ойуун үрдүгэр саба барыйан туран абааһыларын ыҥыран алҕаан, көрдөһөн баран чыпчырына-чыпчырына былаайаҕынан дүҥүрүн тоҥсуйбутугар, иһиттэн таас түһэн кэлбитэ. Ол тааһы үөрэн-көтөн ыарыһахха үҥүлүтэн көрдөрө-көрдөрө, кэһиэхтээх сөҥ куолаһынан кутуран ордоотуу, биир сиргэ бэдьэҥнии, битийэ турбута.

      Дьэ, нохойдоон,

      Тостубат тоноҕостоох,

      Тэстибэт үөстээх,

      Өлбөт оҥоһуулаах,

      Уһун үйэлээх

      Уол оҕо

      Одьунааһа эбиккин.

      Көр бу!

      Хайҕахтаах хара быаргар

      Хам хатанан

      Хара хааҥҥын

      Харса суох уулаабыт

      Хара куйукта үөннэри

      Биири да ордорбокко

      Суптурута оборон,

      Ылҕаан ыламмын,

      Хаһан даҕаны тиллибэт

      Хара бэлиэ буоллунар диэммин

      Сымара тааска

      Хам симэн

      Тааһырдан кэбистим.

      Онтон дьон диэки эргиллэн иччитэ суох дьэҥкир харахтарынан өһүөннээбиттии диэличчи көрүтэлээт, салгыы саҥаран барбыта.

      Бу тааһы

      Хаардаах уулаах

      Хаҥыл үрэх

      Халыан элбэх

      Хара тааһын

      Халыҥ дьапталҕатыгар

      Хаһан