Двое на вуліцы. Янка Сіпакоў

са свайго балкона Жавейка ўбачыў, як з суседняга пад’езда выйшлі трое мужчын у белых сарочках, як услед за імі выбегла жанчына з пінжаком у руках, гукнула аднаго з іх, накінула яму на плечы – ужо было па-восеньску халаднавата – пінжак, а сама хуценька, усяго на нейкую секунду, ласкава прыгарнулася да яго і паспела за гэты час і пагладзіць каханага па валасах, і пацалаваць яго – як ён тады зайздросціў добрай мужчынскай зайздрасцю таму звычайнаму чалавеку!

      Цюхцяй, размазня, тыран… Ну, што крыху размазня, гэта, мусіць, правільна, яму і раней казалі: «Чаму ты нейкі маўклівы? З табою ж сумна».

      Памятае, калі быў неяк – яшчэ да арміі – дома на канікулах, яму, студэнту, спадабалася школьніца з Ленінграда, якая гасцявала ў іхняй вёсцы. Ён правёў яе пару разоў з вечарынкі, а потым убачыў, што дзяўчынка ад яго ўцякае да Пеці Мамціка – аднавокага, зусім непісьменнага пастуха – і з ім да самае раніцы сядзіць на лавачцы; калі пачынае світаць, яна лезе на сена, а Мамцік, так і не задрамаўшы, нават не звёўшы за ноч вачэй, выганяе ў поле кароў. Гэта Жавейку дзівіла, нават абражала – ён жа як-ніяк студэнт, вучоны чалавек, а яна памяняла яго на нейкага пастуха, які і распісацца толкам не ўмее. Алег злаваўся і не разумеў, што дзяўчыне было ўсё роўна, хто вучаны, а хто нявучаны: проста з пастухом, які ўмеў хораша расказваць розныя гісторыі, ёй было цікавей, чымся з ім.

      Значыць, ён цюхцяй, сумны. Хай сабе. Але вось тыран! Алег развёў рукамі – які з яго тыран? Хаця – і Алег усміхнуўся, падумаўшы пра гэта, – можна і яго, калі захочаш, абвінаваціць у такім граху.

      Успомнілася, як ён лячыў Тоню, калі тая раптам прастуджвалася. Ставіў ёй гарчычнікі, паіў гарачым чаем з малінавым варэннем ці з ліповым цветам, добра ўкрываў, падтыкаў з усіх бакоў коўдру, каб нідзе не дзьмула, і сядзеў ля яе, як ля малога дзіця. Тоні было горача, і яна шчыра прасілася:

      – Алежка, ну дазволь мне хоць адну нагу высунуць. Мне ж млосна. Мне здаецца, я высуну нагу і адразу паздаравею.

      – Ты што, – злаваўся ён, – ляжы, пацей. Не высоўвай нічога, бо яшчэ горш прастудзішся.

      – Алежка, родненькі, ну дазволь, – стагнала яна. Але ён не дазваляў.

      – Алежка, родненькі, ну які ж ты тыран. Ты мой мучыцель, Алежка.

      Тыранам яна звала яго і тады, калі ён угаворваў яе, нават прымушаў есці, калі сілком паіў рознымі вітаміннымі сокамі і адварамі – з шыпоўніка, смароды ці з журавін. Хіба ён мог нават падумаць, што вось пра тое, блазнотнае, можна будзе гаварыць потым як пра нейкую яго віну?

      А Кірыкавы словы і зараз не давалі яму спакою – варушыліся, як мурашкі. Ён пакуль яшчэ не ведаў, ці сапраўды трэба біць кожную жонку, але ведаў пэўна, што да жанчыны трэба адносіцца не так, як ён, – стражэй і ласкавей: жанчына ўсё ж любіць, калі яе трымаюць у руках.

      Алег адчуваў, што зараз ён адкрыў для сябе нешта дужа важнае, зразумеў нешта патаемнае ў жанчыне – тое, што яна заўсёды стараецца схаваць, – але ад гэтага яму было яшчэ болей сумна.

* * *

      У «палонцы» – так яны між сабою жартам называлі маленькае, светлае кафэ,