Mumi atanın xatirələri. Туве Янссон

sürpriz gözləməli olduğumu söyləmişdin?! Kimi gətirmisən? Bu mənim üçün şərəfdir! Təəssüf ki, çatdırıb bankanı təmizləyə bilmədim…

      – Narahat olma, – Fredrikson dedi. – Tanış ol, Mumi-trol.

      – Salam! – Şussel qışqırdı. – Çox şadam! Mən indi… Bir saniyə, bir şey götürməliyəm…

      Şussel bankaya girdi və dəhşətli bir gurultu ilə orada nə isə axtarmağa başladı. Tezliklə, qolunda kiçik bir qutu tutaraq çıxdı və üçümüz də meşənin içərisindən keçərək getdik.

      – Qardaş oğlu, – Fredrikson birdən dedi. – Rəsm çəkə bilirsən?

      – Həm də necə! – Şussel dedi. – bir dəfə, bütün əmi-uşaqlarına, harada oturacaqlarını bilmələri üçün ziyafətə ad kartları çəkmişdim. Hər birinin öz xüsusi kartı var idi! İstəyirsən sənin üçün də hazırlayım? Ya da hansısa aforizm qeyd edim? Bağışla, amma tam olaraq nə istəyirsən? Bunun sənin sürprizinlə bir əlaqəsi varmı?

      – Bu sirdir, – Fredrikson cavab verdi.

      Şussel həyəcandan tullandı, qutusunu bağlayan ip açıldı və bütün əşyaları yosunun içinə töküldü: mis spirallar, corablar üçün elastik bantlar, naxışlar üçün silindirlər, sırğalar, kavanozlar, qurudulmuş qurbağalar, pendir dilimləri, siqaret kötükləri, çoxlu düymələr və bir şüşə qapağı.

      – Sakit ol, – Fredrikson dedi və hər şeyi geri topladı.

      – Əvvəllər çox əla ipim var idi, amma o itib! Bağışlayın! – Şussel dedi.

      Fredrikson cibindən ip çıxarıb qutunu bağladı və biz davam etdik. Bir az getdikdən sonra Fredrikson qalın bir fındıq ağacının yanında dayandı və dönüb bizə ciddi baxdı.

      – Sürprizin oradadır? – Şussel pıçıldadı.

      Fredrikson başını tərpətdi. Biz təntənəli şəkildə sürünüb fındıq bağına keçdik və bir az sonra ortasında gəmi olan bir sahəyə çıxdıq.

      O, Fredrikson kimi geniş və sabit idi, eyni dərəcədə də, etibarlı və möhkəm idi. Gəmilər haqqında heç bir məlumatım yox idi, amma gəminin ideyasını dərhal hiss etdim:

      macəraya susamış ürəyim sürətlə döyünməyə başladı, buradan yeni azadlıq qoxusu alırdım. Eyni zamanda, bu gəminin Fredriksonun xəyallarında necə doğulduğunu, onu necə düşünüb çizdiyini və səhərlər bura gəlib onu necə qurduğunu xəyal etdim. Yəqin ki, uzun zamandır bu işlə məşğuldur, lakin kimsəyə bu barədə nəsə deməyib, hətta Şusselə belə. Mən birdən kədərləndim.

      – Ona nə ad vermisən?

      – “Dəniz Orkestrı” – Fredrikson dedi. – Bu itkin düşmüş qardaşımın şeirlər toplusunun adı idi.

      – Olar adını mən yazım? Xahiş edirəm! – Şussel mızıldandı. – Nə? Doğrudan? Sən razısan? Quyruğuna and iç! Bağışla, bəs bütün gəmini rəngləyə bilərəm?

      Fredrikson başını tərpətdi və dedi:

      – Ehtiyatlı ol, su xəttini boyama.

      – Mənim qırmızı boyam da var! – Şussel xoşbəxtlikdən qışqırdı. – və bir də kiçik şüşədə ultramarin… Nə xoş təsadüfdür! Necə də gözəldir! Mən indi evə gedim, sizə səhər yeməyi hazırlayım və qəhvə qabını təmizləyim… – Onun bığları həyacandan titrədi və o evə qaçdı.

      Mən gəmiyə baxıb dedim:

      – Vay!

      Sonra Fredrikson danışmağa başladı. Uzun müddət dayanmadan danışdı və danışdıqları hamısı gəmisinin inşası ilə bağlı idi. Sonra bir kağız və qələm çıxarıb təkərlərin necə dönəcəyini göstərdi. Onun izah etdiklərini anlamaq mənim üçün çətin idi, lakin bir şeyi anladım ki, onu nəsə narahat edir. Mənə elə gəlir, bu vintlərlə bağlı idi. Ona bütün qəlbimlə rəğbət bəsləyirdim, amma təəssüf ki, problemin mahiyyətini anlaya bilmədim; istedadlı olmağıma baxmayaraq, təəssüf ki, hələ də bəzi sahələrdən anlayışım yox idi, onlardan biri də mühəndislik idi.

      Gəminin ortasında çuxurlu kiçik bir ev var idi, bu da məni çox maraqlandırdı.

      – Sən burada yaşayırsan? – deyə soruşdum.

      – Hə, – Fredrikson cavab verdi.

      Bir az fikrə getdim. Ev zövqsüz idi və praktik deyildi. Qapını açıb içəri girdim. Evin tam ortasında üzərini papaqla örtmüş bir nəfər yatırdı.

      – Kim olduğunu bilirsən? – mən təəccüblə Fredriksondan soruşdum.

      Fredrikson ona yaxınlaşdı.

      – Yuxare. – o dedi.

      Mən də yaxınlaşıb ona baxdım. Verdiyi təəssürat yumşaq, təsadüfi və bir az açıq qəhvəyi rəngdə idi. Çox bərbad vəziyyətdə olan papaq, qurudulmuş çiçəklərlə bəzədilmişdi. Görünürdü ki, Yuxare uzun müddətdir yuyunmur və elə bir fikri də yox idi. Sonra Şussel gəldi və qışqırdı:

      – Hər kəs masaya!

      Yuxare oyandı və eyni pişik kimi dartınmağa başladı.

      – Hup-heff – deyərək əsnəyirdi.

      – Bağışlayın, amma Fredriksonun gəmisində sizin nə işiniz var? – Şussel qəzəblə soruşdu. – Burada “Giriş qadağandır” yazısını görmədiniz?

      – Əlbəttə gördüm, – Yuxare gülümsəyərək cavab verdi. – Bu səbəbdən buradayam.

      Bu hadisə bir şəxsiyyət olaraq Yuxare haqqında çox şey deyirdi. Onu yarı yuxulu pişik həyatından oyada biləcək tək şey, qadağası olan bir işarə, bağlı qapı və ya divar idi; və əgər parkda gözətçi görsə idi, onun bığları titrəyərdi və sonra ondan hər şey gözləmək olardı. Digər vaxtlarda isə, bildiyiniz kimi, o, ya yatır, ya yemək yeyir, ya da xəyallara dalırdı. Təsvir etdiyim vaxt, Yuxare yeməklə məşğul idi. Buna görə də biz Şusselin bankasına qayıtdıq, burada soyuq bir omlet, şahmat taxtasının üzərində bizi gözləyirdi.

      – Səhər mənim əla bir pudinqim var idi, – Şussel dedi, – amma o harasa yoxa çıxıb. Bu, sözdə, – sürətli omletdir!

      Şussel omletləri banka qapağına qoydu və bizim necə yeməyimizə diqqətlə baxdı. Fredrikson nəzərə çarpacaq bir səylə bir xeyli çeynəyirdi və bu an çox qəribə görünürdü. Nəhayət, o dilləndi:

      – Qardaş oğlu, nəsə bərk bir şey var.

      – Bərk?! – Şussel heyrətlə soruşdu, – yəqin mənim kolleksiyamdan nəsə var… Tüpür! Tez tüpür onu!

      Fredrikson dişləri çıxan iki qara əşyanı yerə tüpürdü.

      – Oh, bağışla məni! – Şussel dedi, – bunlar mənim çarx-larımdır. Yaxşı ki sən onları udmadın!

      Lakin Fredrikson bir söz demədi, alnını qırışdırıb bir xeyli önünə baxdı. Və birdən Şussel ağlamağa başladı.

      – Gəl, qardaşın oğlunu bağışla, – Yuxare dedi. – Bax, o çox