Канец адзіноты. Януш Леон Вишневский

таткам, але вывучаць архітэктуру не хацела – гэтая галіна падавалася Надзі занадта матэрыяльнай, ды яшчэ і вынікі змушалі доўга сябе чакаць. Але на цэглу, муры, камень, падлогі, столі і ўсё астатняе яна з дзяцінства глядзела зусім як бацька – з цікавасцю, увагай і захапленнем. І калі яна чатыры гады зжывалася са сваёй падвойнай жалобай, падарожнічаючы па свеце, то ведала, што калі-небудзь да гэтага захаплення вернецца. У вольныя гадзіны Надзя сядзела над нямецкімі падручнікамі па рэстаўрацыі, а калі з’яўляўся доступ да тэлевізара ці інтэрнэту – глядзела справаздачы з аб’ектаў, а яшчэ самастойна вывучала гісторыю мастацтва, матэрыялазнаўства, геалогію і хімію.

      У Нікарагуа яна ўпершыню вывучала кансервацыю каменю не з кніг. У ваколіцах Леона месцілася штосьці кшталту папраўчага прытулку, збудаванага і абстаўленага на сродкі дабрачыннага фонду з Ніжняй Саксоніі. Надзя працавала там восем месяцаў. Аднойчы ў нядзелю, падчас прагулкі, яна схавалася ад гарачыні ў холадзе барочнага сабора ў цэнтры горада, куды ўвогуле заходзіла часта. Яна любіла цішыню гэтага месца – яно нагадвала гамбургскі касцёл, куды вадзіў яе бацька. У адным з бакавых нефаў стаялі высокія рыштаванні. На дошках пад самымі скляпеннямі сядзеў барадаты хлопец з валасамі да плячэй, які заўважыў Надзю і нешта ёй крыкнуў. Потым яшчэ раз, а калі яна не адказала, жвава спусціўся ўніз, сеў побач на касцельную лаву і пачаў заляцацца. Ён аказаўся ўдзельнікам каманды рэстаўратараў з Барселоны, якія ўжо тыдзень аднаўлялі сабор на сродкі ЮНЕСКА, і ўвесь час паўтараў, што «адчувае сябе вельмі адзінокім». Калі ўсхваляваная Надзя выказала прафесійны інтарэс да праекта і пачала выпытваць падрабязнасці, хлопец – хутчэй за ўсё фліртуючы – спытаў, ці не хоча яна залезці наверх, каб «дакрануцца да гісторыі». Вядома, яна захацела. Прычым неадкладна. Кудлаты барадач спачатку не паверыў, але ўбачыўшы, што Надзя ідзе да рыштаванняў, паспрабаваў адыграць назад – высока, маўляў, інструкцыі, у наяўнасці толькі адна каска. Урэшце яна паабяцала, што сходзіць з ім на каву, а можа, нават на вячэру, і ён дазволіў ёй залезці па драбінах на самы верх.

      Тады дзякуючы нейкаму залётніку з Барселоны Надзя ў базіліцы Узнясення Найсвяцейшай Панны Марыі ўпершыню ўдыхнула пыл «з-пад уласных пальцаў», і гэта была сапраўдная «язда без рук».

      Яна расказвала пра ўсё гэта Якубу неяк мімаходзь, бо не бачыла ў сваёй біяграфіі нічога незвычайнага. Часцей за ўсё нагодай была сапраўдная дробязь: фатаграфія ў якасці закладкі, лісток з календара, пачуты па радыё ўрывак навіны пра месца, дзе яна была, колькі радкоў з песні. Гэтага хапала для чарговага аповеду. І аказвалася, што гэта зусім не дробязь. Яе гісторыі перапляталіся адна з адной, як у шкатулачным рамане, адна з адной вырасталі. Звычайна гэта былі сумныя гісторыі, звязаныя з нейкім няшчасцем, а часам – з пакутай. Але Надзя кампанавала іх так, каб у канцы з’яўлялася надзея.

      Радзей за ўсё яна расказвала пра сябе, ды і тое ў асноўным пра хібы, памылкі, страхі,