Канец адзіноты. Януш Леон Вишневский

свяціла ў нядзелю «спецыяльна для Кубуся ў пробашча з касцёла на горцы». Якуб да гэтага часу захоўваў пакрытыя пацінай крыжыкі з ланцужкамі ў металічнай каробцы на шафе ў сваім пакоі.

      Якуб крадком агледзеўся. Кухня да вар’яцтва нагадвала прабабуліну – тую, вясковую. Нізкая хлебная шафка з адтулінамі, каб праходзіла паветра. Прамасленая падлога з дошак, спярэшчаных сучкамі, з драўляных бэлек звісаюць дыванкі-макаткі, вышытыя цёмна-блакітнымі ніткамі. Адна – са знаёмым любому паляку надпісам пра карысць халоднай вады «Zimna woda zdrowia doda» (акурат такая была ў прабабулі) – у Надзі вісела над белым эмаліраваным тазікам з сінім абадком. У такім самым тазіку прабабуля мыла Якубу ногі, калі ён вяртаўся з поля ўвечары. Ваду яна грэла на вельмі падобнай дрывяной пліце з круглымі чыгуннымі фаеркамі. На кухні ў Надзі на невялікім узвышэнні з аднаго боку стаяла газавая пліта, з іншага – мікрахвалёўка.

      Побач з талеркай, дзе ляжала маленькая яловая галінка, і кубкам з духмяным посным баршчом з «вушкамі», над якім падымалася пара, Надзя паставіла парцалянавую місу з варэнікамі, а сама села насупраць. Яны паглядзелі адно аднаму ў вочы, і Якуб убачыў, як твар і шыю дзяўчыны паволі залівае румянец.

      – Мне падабаецца, калі ты ў гэтай блакітнай кашулі, дарэчы. Твае вочы тады робяцца яшчэ больш… – яна не дагаварыла і рэзка ўскочыла. – Не, пачакай! Спачатку аплатка. Ну Куба! Стой!

      Яна падскочыла да пафарбаванай алейнай фарбай фісташкава-зялёнай шафкі, зняла з верхняй паліцы невялікую талерку, пашчэрбленую і ад старасці спярэшчаную плямкамі, падышла да Якуба і ціха сказала:

      – Аплатка ж. Наша першая.

      Ён ускочыў з крэсла і зашпіліў гузік на пінжаку. Надзя ўзяла яго руку, пацалавала, а потым паклала ў яе аплатку. Адхілілася, адставіла талерку і, трымаючы аплатку, сказала:

      – Слухай, Куба, я ў гэтым не тое каб дасведчаная. Гавару шмат, але аратарка з мяне ніякая. Але зараз хачу сказаць менавіта прамову. Я доўга думала наконт прыдатнага моманту і прыйшла да высновы, што лепшага за сённяшні вечар не будзе.

      Надзя змоўкла і зморшчыла лоб. Выгляд у яе быў такі, нібыта яна засяроджана збіраецца з думкамі.

      – Я даўно, – нарэшце пачала дзяўчына, – не была на Раство з кімсьці блізкім. Мабыць, таму і забылася на тую аплатку, – з усмешкай дадала яна і тут жа зноў пасур’ёзнела. – Некалькі гадоў таму памерла мая бабуля, і, каб перажыць навагоднія святы, я ўцякала ад іх як мага далей. Не так ад адзіноты ўцякала, як ад успамінаў. Бо адна я заставалася з дзяцінства, таму прывыкла да адзіноты. Ты можаш падумаць, што гэта глупства, бо ўспаміны баляць усюды, няважна, дзе яны цябе захліснуць. Гэта праўда, але больш за ўсё мне балела тут. У гэтым доме. Бо менавіта тут са мной здарылася самае важнае, самае цудоўнае, але і самае жудаснае ў маім жыцці. Таму я пакавала валізу і ўцякала. Бо Раство вось тут было для мяне невыносным. Часам я ўцякала вельмі далёка – думала, што чым далей, тым цяжэй будзе ўспамінам мяне дагнаць. Але гэта не так працуе, гэта дурата выдуманая.

      Яна змахнула