Vir die voëls. François Bloemhof

is nie veel anders as dié van haar hare nie, maar dit lyk vir Irma rooi en klaar. Die rooi trappies lei op na ’n stoep agter die rooi muurtjie. Darem ’n ligblou voordeur.

      Spoorweghuis – dis seker ’n tipiese spoorweghuis, want dit lyk baie soos die voriges. Pa Ivan is ’n masjinis. Hy moenie net die lokomotief bestuur nie, het hy al aan haar verduidelik, hy versorg dit ook. Hy het altyd sy bliktrommeltjie by hom wanneer hy stasie toe loop.

      Die lorriebestuurder en sy helper dra af. Stoele. Beddens. Die rusbank. Dit moet alles in die huis in.

      Sy is kaalvoet, soos gewoonlik. Sy weet haar lint, net so geel soos haar rok, is nie meer gestrik nie – elke nou en dan wip-wip dit hier langs haar gesig.

      Haar ma sit nog in die kar. Donkerbril.

      “Irma!”

      Sy skrik. “Ja, Pa?”

      Hy frons van agter sy bril. Sy oë is mos nie so goed nie. Sy hare is natgesweet teen sy voorkop.

      “Jy’s in die pad.”

      Sy hoor hoe die “s” klink soos “th”. Die mense kan darem nie die bottel sien nie, dis in die kar. Dis in elk geval leeg.

      “Ek kan help, Pa.”

      En sy kán. By die vorige skool het sy teen Bennie Niemand arm gedruk. Bennie het die meeste van die ouens in hulle klas geklop, maar nie vir haar nie.

      Haar pa gee ’n kwaai tree nader. “Gaan speel by die bure, ons pak af.” Asof sy nie kon sien hulle pak af nie.

      “Maar …”

      “As ek jou hier kry voor sononder, is daar groot moeilikheid.”

      Irma maak haar uit die voete. Wonder hoe lank dit nog sal wees voor die son sak. Hoe laat dit hierso sak. Alles lyk vreemd, al is dit maar net ’n stofstraat en huise met dakke en vensters soos op enige ander plek.

      Sy kan mos nie sommer hier langsaan gaan speel nie, wie sê hulle het kinders? Tog hang sy ’n bietjie by die bure se hekkie rond – nie opsigtelik nie, sy buk om kamma haar enkel te vryf. As sy skoene aangehad het, sou sy hulle nou stadig vasgemaak het.

      Die huis lyk nes hulle s’n, maar die grasperk is mooier. Of liewer, hier ís ’n grasperk, al is dit droërig, dis nie bossies en grond soos langsaan nie.

      Toe hoor sy dit.

      Doef!

      Dis ’n sekere soort doef, een wat sy al baie gemaak het. Die geluid van ’n voet wat ’n bal tref. Nie ’n sokkerbal nie, dis ’n rugbybal daai wat geskop word, en dit kom van agter hierdie huis.

      Dis die enigste geluid behalwe dié wat haar pa en die twee ander mans by die lorrie maak, en hulle is te besig om te worry. En haar pa hét mos gesê …

      Sy maak die hekkie se haak los. Haar ma sê altyd mens moenie vrypostig wees nie en sy is nie mooi seker wat dit beteken nie, maar dis iets soos dié. Sê nou maar die hekkie skree as sy dit oopstoot, dan sal sy stop.

      Dit swaai oop sonder geluid en sy stap deur.

      Doef!

      Moet ’n groot erf agter die huis wees, want daar is ’n behoorlike jaart agter húlle s’n.

      Sy loop om die huis, al hoe vinniger, en kan voel hoe ’n glimlag oor haar gesig breek toe sy by die hoek gaan staan en omloer.

      ’n Outjie ongeveer so oud soos sy maak net mooi reg om weer die bal te skop – en maak so, met soveel oemf dat Irma moet erken sy sou dit nie so goed kon regkry nie. Sy kyk hoe die ovaal vorm deur die lug trek en land op wat ongetwyfeld presies die plek is waarheen die stewige knaap met die kort bruin hare dit wou stuur.

      Hy druk sy arms in die lug. Gee ’n dansie wat haar laat lag.

      By die vorige huis was daar geen kinders in die hele straat nie, maar hier het sy dit gelukkig getref. ’n Outjie wat ken van skop! Hy lyk wraggies eintlik ook nogal soos sy altyd gedink het haar boetie sal lyk, in die tyd toe sy nog gedink het sy gaan een kry.

      Hy wou na die bal toe loop, maar steek vas toe hy haar gewaar. Sy moes hardop gelag het.

      “Wie’s jy?”

      Die vraag is glad nie vriendelik nie, net so min die frons onder die reguit geknipte kuif. Nou besef Irma hy dink sy’t nie sommer net gelag nie, maar vir hom, oor hy so met sy arms gemaak het en oor die triomfdansie.

      “Ons trek langsaan in. My naam …”

      Sy moet koes. Hy het – blitsvinnig – gebuk en ’n klip opgetel en hy smyt dit na haar toe. Dit breek teen die muur langs haar, toe darem nie ’n klip nie, net ’n kluit, maar van die grond skiet in haar oë.

      “Voertsek!”

      “Ek wou net …”

      Tog nie huil nie, sy moet net nie nou tjank nie, dan gaan hy nooit saam met haar wil …

      Daar is buitendien g’n kans dat dit sal gebeur nie, en hy weet baie goed wat sy wou sê, want hy skree: “Ek speel nie saam met meisiekinders nie!”

      Sy vuiste is teen die kante van sy breker-lyfie geplant. Hoe kon sy gedink het hy kan soos ’n boetie wees? Sy haat hom!

      “Skoert of ek gooi jou weer!” hoor sy die aaklige stem agter haar aankom toe sy reeds halfpad terug hekkie toe is.

      “Mamma!” roep sy op pad na die kar toe, maar haar ma is nie meer daar nie, sy moet in die huis wees.

      Swem-swem deur die trane sien sy die ligblou voordeur groter en groter raak, maar sy word tot stilstand geruk, sodat haar skouer seerkry.

      Haar pa wat haar beethet. Sy vingers hou vás.

      “Wat het ek gesê?”

      Sy vergeet meteens om te huil, nes sy vergeet het wat hy beveel het.

      Hy trek haar na die stoepie toe, sak neer op die trappie en sy weet wat kom op dieselfde tyd as wat hy dit doen: haar oor sy knie trek. Sy haat dit om so klein te wees, dat hy dit so maklik regkry.

      “Wie.”

      Die bekende geluid.

      Klap!

      Die net so bekende brandgevoel waaraan jy nooit gewoond raak nie, en sy wonder of daai skepsel van langsaan sien wat hier gebeur. Die houtheining tussen die twee erwe hang papperig, hy kan maklik bo-oor loer.

      “Nie. Wil.”

      Ritmies val die houe. Sy kan dit nie vat as haar pa op maat van die slanery praat nie. Dan weet jy dit stop nie voor die woorde op is nie, en sewe kan blerrie baie wees!

      “Hoor. Nie.”

      Klap! Klap!

      “Moet.”

      Klap!

      “Voel.”

      Klap!

      Hy laat los haar en Irma dans eenkant toe. Jissie, dis seer, was lank laas so erg, haar boude brand só dat sy nie weet –

      “Weg nou!” beduie hy. Sy kan die drank op sy asem ruik.

      Agter hom, in die voordeur, wat intussen oopgegaan het, sien sy haar ma. Sy staan net daar.

      Kaalvoet-dogtertjie wat in die straat afhardloop. Geen beter tyd as nou om uit te vind hoe Queenstown lyk nie.

      Sy stap na ’n ruk. Kyk die meeste van die tyd reg voor haar.

      Stap.

      Ure later ken sy die dorp. Sy kan nog nie sê hoe laat die son toe hier gesak het nie, want sy het nie ’n horlosie nie. Dit het wel gevoel of dit langer vat as op ander plekke. Dalk wys dit hoe stadig die tyd hier sal verbygaan. Hoe sal sy lekker hier kan bly as dit só begin het?

      Die huis is daai kant toe, nie te ver nie. Maar sy wil nie nou al teruggaan nie, al is haar voetsole gevoelig. Laat hulle ’n bietjie worry. Laat haar pa dink sy het weggeloop.

      Sal