ʼn Huis vir my hart. Dirna Ackermann

om haar mond as vroeër in die reën.

      Wat presies haar betrokkenheid is, kan hy nie raai nie, maar hierdie vrou kry swaar. In die boubedryf het jy baie dae meer as hare op jou tande nodig. Jy moet leer klippe kou, en dit lyk asof sy nog nie so lekker weet hoe ’n mens dit regkry nie.

      “Maar hoekom moet jý nou ry?” vra Ben.

      “Donald sê sy bakkie gaan nie voor middagete terug wees nie, hulle moet nog Paardeneiland toe ook. Ek moet die veranderde planne vir die nuwe projek vir hom vat en hom dan ’n lift gee huis toe. Hy het vanmiddag iets anders aan die gang en moet sy kar nog by die garage gaan kry. So kan óns nou begin en klaarkry dat ek kan doen wat ek moet doen?”

      Die gryse Ben hensop letterlik en staan tru. “Nou, waar wil jy hê moet ons sit?”

      “Hier.” Sy beduie met ’n sirkelbeweging van die verbinde hand na die kombuistafel. “Ek is lus vir koffie, en dis koud binne. Die vuur is nie aangesteek nie, en ek betaal nie Eskom se tariewe om ’n ou kliphuis warm te hou nie.”

      Hanko bedank nog koffie en gaan sit, sy hande voor hom op die tafel inmekaar gevou en sy oë op die vrou wat eers melk uit ’n donkerblou kartonnetjie in die mikrogolf warm maak voor sy vir haar koffie skink en drie lepels suiker ingooi. Stadig roer, haar blik op die beker in haar hande. ’n Bewerigheid om haar mond.

      Een oomblik praat sy van háár plek, die volgende van ’n ou kliphuis.

      Sy is nie konvensioneel mooi nie. Nie soos Janet nie. Met haar skraal lyf in jeans en ’n groen trui, swart stewels en geen grimering nie, is Xanthe … moeilik om die regte woorde te …

      Ergerlikheid stuif in sy binneste op soos hooikoors in die lente. Waarom wil hy enigsins die regte woorde vind? Hulle is niks van mekaar nie en gaan ook niks van mekaar wees nie.

      Melk en koffie meng tot ’n ryk romerige heerlikheid waarvan Xanthe eers ’n lang teug sluk. Die teelepel klingel in die wasbak toe sy dit harder neersit as wat nodig is.

      Wat noem mens dit nou? Boontjie kry sy loontjie? Sy wou mos vroeër so effe ongeskik wees teenoor die kastige ridder op sy ysterperd. Sy trek ’n stoel uit aan die verste punt van die tafel. ’n Heel goeie plek om oom Benna en Hanko Joubert onder oë te hê sonder om te naby te wees. Nou moet sy net vasstel: te naby vir wat?

      Laat hulle klaarkry. Die man ontsenu haar, en sy hou nie van die gevoel nie.

      “Ehm.” Oom Benna haal sy bril uit sy baadjie se binnesak, sit ’n koevert wat hy van die kombuiskas af opgetel het voor hom op die tafel neer en trek ’n A4-vel uit. Stryk dit versigtig plat, al is daar geen vou of kreukel in nie en strengel sy vingers op die tafel se rand inmekaar voor hy na haar kyk. Dan na die Joubert-man en terug.

      Wat is so gewigtig dat hy rondvroetel soos ’n tiener wat die eerste keer ’n meisie uitvra?

      Dan glimlag hy vir die jonger man doer aan die ander punt van haar oorlede ma se lang tafel. “Ons is regtig dankbaar dat jy toe wel gouer kon kom as wat verwag is, Hanko.”

      “En ek is regtig jammer dit het so lank geneem, maar dit was dinge buite my beheer. Daar was oneindig baie om gedoen te kry so op die laaste.”

      “Ek begryp.”

      “Watter dinge?” vra Xanthe. En wat begryp oom Benna? Sy sal daarvan hou om ook in die prentjie te wees, dankie. Sy is die een wat amper vier weke moes wag.

      Oom Benna trek sy asem in, blaas dit stadig uit. “Laat ons eers hier klaarmaak.”

      Oukei. Dis blykbaar nie belangrik dat sy wat Xanthe is, weet nie, en aandring daarop gaan seker ook niks tot die situasie bydra nie. Wat oom Benna te vertelle het, sal wel, want sy móét weet.

      “Ek sal eerstens verduidelik hoe dit gekom het dat Dawid so ’n vreemde bepaling gemaak het.”

      Hoog tyd. Net na haar pa se dood moes sy al hoor hy het verkies dat sy en hierdie mansmens om dieselfde tafel – weerskante aan die verste punte van dieselfde tafel, kwalifiseer sy – sit wanneer sy redes bekend gemaak word. Toe duur dit amper ’n maand voor Hanko opdaag. Intussen het die vrae oor haar pa se testament haar tot waansin gedryf, al het sy hóé hard probeer om eerder op die onderneming te konsentreer. Dit was weke van spartel om nie in haar nuwe lewe te verdrink nie. Om vrede te maak met ’n lewe wat sy al hóé lank begeer, maar nou geen idee het hoe om aan te pak nie.

      Sy teug die laaste bietjie koffie, sit en kyk ’n oomblik met die mondvol na oom Benna toe hy aarsel. Kan ’n frons nie keer nie toe hy wegkyk en sluk. “Oom?”

      Sy blik kom terug na haar, so halfsku, lyk dit. “Xanthe, jy moet weet jou pa was by sy volle positiewe toe hy sy testament laat verander het.”

      Wat wil hy hê moet sy sê? Hoera? “Ja, Oom.”

      “Goed.” Hy tel die vel papier op. “Soos jy reeds weet, erf jou stiefma en suster elkeen ’n meenthuis in die Strand en ’n trustfonds. Jy erf Roeskuil, maar die huis en ’n deel van die grond waarop dit staan, is Hanko s’n.”

      Sy dog hulle gaan begin by haar pa se redes vir sy vreemde boedelbepaling.

      Oom Benna het haar van die begin af gewaarsku sy is die huis en stuk grond kwyt; dat dit na ’n vreemdeling gaan. Sy was totaal oorbluf. Verward. Seergemaak. Kwaad. Iemand anders gaan nou in haar grootjie se huis sit. Maar dit was haar pa se laaste wens, en sy probeer hard om dit te aanvaar. As sy egter net sy besluit kon verstaan het …

      As iemand haar net kan help om die rondomtalie van gedagtes tot stilstand te bring.

      Dis ’n ou huis met groot vertrekke en deksels koud in die winter. Toegegee, dis heerlik in die somer. Dit val nog nie uitmekaar nie, maar dis ook net genade. Dit het aandag nodig. Baie aandag en eintlik lankal. Lank voor haar pa siek geword het al, maar hy het bly sê die dag wanneer hy aftree, sal sy eie huis aan die beurt kom.

      Sy verdwaal so op haar eentjie in die groot ou huis, maar dit verander niks aan die feit dat sy hier grootgeword het nie. Al kon sy nie gou genoeg ná matriek wegkom nie. Met net haar splinternuwe matrieksertifikaat in haar sak, is sy as niks meer as ’n opgehemelde teedame aangestel en het sy in ’n kamer in haar nuwe baas se agterplaas gaan bly.

      Nou is sy terug in die familiehuis. En oud en verwaarloos of nie, die plek het potensiaal. Finansiële potensiaal. Ongelukkig is geld nodig om geld te maak en sulke geld het sy nie.

      “Jy het genoeg water met die onderste dam en die vlei,” roep oom Benna haar dwalende gedagtes terug, “en kan alles steeds aan die gang hou. Die ou stalle het jy tog reeds na jou smaak laat restoureer en inrig.”

      Sommer net so? Haar huis opgee en die naweekplekkie wat sy vir haar en Colin … Nee! Die naweekplekkie wat sy ingerig het vir stedelinge om so ’n bietjie in hierdie rustige omgewing hul batterye te kan kom herlaai – is dít nou haar blyplek?

      Totsiens, ekstra inkomste, oftewel dan daardie deel. Daar is nog die stuk grond in die westelike hoek wat sy verhuur aan ’n man wat kweek aanplant en verkoop, en ook die huur van die heelwat kleiner huis waarin hy en sy vrou woon, maar dis ’n druppel in ’n emmer wat elke dag groter lyk. Sy het nie die weelde van ’n trustfonds nie.

      “Soos jy reeds weet, is die besigheid joune.”

      Ja, en daaroor skree sy: Hoera! Of miskien moet sy bietjie wag met die feesvieringe. Sy kan uiteindelik haar droom vervul. As sy net nie geheel en al en toetentaal onbevoeg gevoel het of, as sy eerlik moet wees, heeltemal onbevoeg is om dit te doen nie.

      “Jy kan daarmee maak soos jy goeddink. Dit verkoop en weer vir jou ’n ander werk kry, maar dan sal jy, afgesien natuurlik van die grond en huis wat Rikus Stander huur, ander fondse nodig hê om Roeskuil en die diere aan die gang te hou. Ek weet byvoorbeeld jy wil graag die perde behou en is deeglik bewus van die enorme koste daaraan verbonde.”

      Watter ander fondse? Soos oom Benna nou al gesê het, is sy sonder werk of, om meer korrek te wees, betalende werk. Toe haar pa siek word, het sy die miserabele holte waarin sy in daardie stadium as ontvangsdame gewerk het, vinniger as in ’n oogknip vaarwel toegeroep om