Met ander woorde. Wilna Adriaanse

hy enige opkikkers of gewoontevormende middels?” Ben kyk van die een na die ander.

      Cato gee weer ’n laggie. “Wie sal weet? Hy maak sy eie reëls.”

      “En Kristina?”

      Cato skud laggend haar kop. “Ken jy die mense van die Karoo? Hulle is mos sommer vanself op ’n high. Ek dink dis van al daai suurstof wat hulle as kinders inkry.”

      “Som haar vir my in ’n paar woorde op.”

      Die twee vriendinne kyk na mekaar en Cato knik vir Helen.

      “Sy is baie bright, hardwerkend, ’n wonderlike vriendin en ’n lekker mens,” praat Helen eerste.

      Cato draai met ’n frons na Helen: “Nou laat jy haar soos moeder Theresa klink.” Sy kyk na Ben: “Om Kris te verstaan, moet jy weet waar sy vandaan kom. Haar pa is soos die negehonderdste geslag wat op die plaas boer. Daai mense het nie skandes en skades nie. Haar ouers verneuk mekaar nie, drink nie te veel nie en maak nie huismoles nie, hoe vreemd dit ook al mag klink. Hulle gaan nog Sondae kerk toe en gee vir die armes. Ek het nie geweet daar bestaan nog sulke mense nie, maar blykbaar het almal nog nie uitgesterf nie. En soos goeie godsvresende Calviniste glo hulle aan harde werk. Ledigheid is die duiwel se oorkussing, en om minder as jou beste te doen, is om met jou talente te mors.”

      “Cato, kom tot die punt,” val Helen haar in die rede.

      “Ek dink die kombinasie van haar genepoel en die vlaktes waarop sy grootgeword het, het haar effens van ’n wild child gemaak. Nie in die normale sin van die woord nie, maar o donner, sy’s soos ’n wegholtrein en ’n mens moet hardloop om by te bly. Die dag toe sy by die universiteit aangeland het, het sy geweet wie sy is en waarheen sy op pad is. Sy glo probleme is daar om opgelos te word en ’n mens kan wondere verrig met entoesiasme. Sy is uitgesproke en maak soms vyande omdat sy nie bang is vir konfrontasie nie. Vir haar gaan dit nie oor die prestige van al die posisies wat sy beklee nie, maar die feit dat sy dan ’n stem het en ’n verskil kan maak. As ek nou heeltemal poëties kan raak: ek dink haar roots het haar die vlerke gegee, maar terselfdertyd met ’n gewete opgesaal. Sy kan stout wees, maar sy sal nooit bad kan word nie. As ek eendag ’n dogter het, sal ek nie omgee as sy soos Kris is nie, behalwe dat ek nie sal weet wat om met so ’n kind te doen nie.”

      “Sy was ’n baie gewilde studenteraadslid en baie mense het gevoel sy moes die voorsitter gewees het,” neem Helen by Cato oor.

      “Weet jy dat sy skilder?” wil Cato weet.

      Ben se blik gaan na die lêer op sy skoot en hy skud sy kop.

      Cato knik. “Sy is ongelooflik kunstig, maar sy het groter planne as om prentjies te teken.”

      Ben maak die lêer op sy skoot toe en staan op.

      “Nogmaals dankie dat julle gekom het. Laat my asseblief weet as julle dalk enigiets onthou.” Hy tel ’n visitekaartjie van sy lessenaar af op en hou dit na hulle uit. Cato neem dit en nadat sy dit vir ’n oomblik met aandag bekyk het, druk sy dit in haar skouersak.

      “One night with him and I’ll die a very happy girl,” sug Cato toe hulle in die gang kom. “Daai oë kyk reguit in ’n mens se siel in en daai mond en hande . . . hmm.”

      “As hy in jou siel kan sien, huur hy dalk op hierdie oomblik vir hom ’n lyfwag of is hy besig om die polisie te bel.”

      Die glimlagte verdwyn om albei se monde toe hulle Kristina se kamer binnestap. Sy lê op die bed en dit lyk of sy slaap.

      “Kris.” Helen se hand rus liggies op Kristina skouer, maar sy beweeg nie. Nadat hulle nog ’n rukkie gewag het, draai hulle stil om.

      Dis eers toe hulle in Cato se motortjie sit, dat hulle weer praat. “Dink jy nie sy is swanger en sien nie kans om vir haar ma-hulle te vertel nie?” Cato kyk skuins na Helen.

      “Wat bedoel jy? Dat sy Dawid se kind verwag?”

      “Ek weet nie. Miskien het sy dit nou eers uitgevind. Sal dit nie ’n logiese verklaring wees vir haar toestand nie?”

      “Nee, nonsens, Cato. Ons gaan nie nou sulke spoke opjaag nie.”

      “Ek sê maar net . . .”

      “Ek weier om daaraan te dink, want as dit so is, sal dit ’n ramp wees. Sy en Dawid is iets van die verlede.”

      Cato sug. “Sy laat my dink aan ’n huis wat altyd verlig was en nou skielik is al die ligte dood. Ek verwag kort-kort daar gaan êrens weer ’n lig aangaan, maar tevergeefs. Ek is bevrees Kris has left the building.”

      “Kristina Lazarus is hier,” kondig Riëtte laatmiddag aan en hou die deur oop.

      Ben kyk op van waar hy agter die lessenaar sit. “Kom binne. Sit solank, ek wil net gou ’n nota maak.”

      Kristina skuif haarself in die hoek van die rusbank in, vou haar arms voor haar en staar afgetrokke na die vuur in die kaggel.

      Ben kyk op toe hy klaar geskryf het en bekyk haar stilweg. Sy is merkbaar bleek en hy herinner homself dat hy die personeel moet vra of sy genoeg eet. Sy lyk skraler as toe hy haar die eerste keer in die hospitaal gesien het en beslis heelwat maerder as wat hy haar kan onthou.

      Hy staan op en gaan neem op sy gewone stoel plaas, maar praat nie dadelik nie. Sy kyk eers na ’n minuut of twee op, en ook net vlugtig.

      “Hoe gaan dit vandag?”

      Kristina kyk na hom. “Ek is steeds hier.” Toe hy haar nie antwoord nie, gaan sy met ’n waai van haar hand voort: “Ek weet nie waarom almal dit elke dag wil weet nie. Wat dink julle gaan oornag gebeur?”

      “Sal jy verkies dat ek jou nie vra nie?”

      “Dit sal help, ja dankie. Ek belowe jy sal die eerste een wees wat weet as daar ’n wonderwerk plaasgevind het.”

      “Het jy en Dawid ’n seksuele verhouding gehad?”

      Kristina verskuif haar effens op die bank en trek weer die trui se moue oor haar hande.

      “Is ons nog steeds by Freud en al sy komplekse?”

      Ben antwoord haar nie. Hy wag skynbaar geduldig terwyl sy nog ’n paar keer op die bank heen en weer skuif.

      “Ja, ons het.”

      “Het jy skuldgevoelens daaroor?”

      “Behoort ek te hê?” Haar blik beweeg tussen die venster en die vuur.

      “Ek kan nie die vraag namens jou beantwoord nie. Wat is jou gevoel daaroor?”

      “Nee, ek het nie skuldgevoelens daaroor nie. Dit was ’n besluit wat ek op ’n stadium geneem het toe dit goed met ons gegaan het.”

      “Waarom het jy uitgemaak?”

      Kristina se voorkop trek op ’n diep frons. “Jy het al daardie vraag gevra en ek het al gesê dis nie belangrik nie.”

      “Dit is dalk belangrik.”

      “Kom ons sê dit was ’n geval van bitterbessie dagbreek, bitterbessie son, ’n spieël het gebreek tussen my en hom.”

      Ben kyk onbegrypend na haar.

      “Met ander woorde, dokter, hy het my verneuk.”

      “Hoe weet jy dit?”

      Kristina gee ’n bitter laggie. “Nou krap jy darem regtig op die bodem van die put rond. Hoeveel keer moet ek nog sê my en Dawid se verhouding het niks met my toestand te doen nie? Ek het dit afgesluit, verwerk en gebêre. Dis nou geskiedenis.”

      “Hoe weet jy jy het dit verwerk?” Ben skryf nou en dan iets op die papier voor hom neer, maar die meeste van die tyd beskou hy haar aandagtig. Sy het ’n manier om denkbeeldige hare uit haar gesig te vee, of haar hande in haar moue in te trek, soos ’n skilpad wat homself in sy dop terugtrek. By tye sit sy doodstil in die hoek van die rusbank, maar heel onverwags sal sy effens verskuif en met haar