Bloeisels in die wind. Schalkie van Wyk

      “Ouma kan maar, want Sonja sal dit tog net weer aan my teruggee,” antwoord Erika houtgerus en gaan pleitend voort: “Vertel my eers hoekom Ouma nie van Arno Landman en sy kleinseun hou nie. Waar is Hermanstad? Ek kan dit nie op die landkaart in my skoolatlas kry nie, maar ek wed as ek die telefoonnavrae bel, sal hulle my kan sê.”

      “En as jy nou weet waar Hermanstad is, wat dan, dogter?” vra tant Hannah vies. “Gaan jy al die pad agter die jongetjie op die rolstoel aanry? Is jy nou ook van plan om my teleur te stel soos jou ma toe sy met jou pa getroud is? Ek was al sewentig, Erika, maar ek is nog by my volle sinne en dryf jy my ver genoeg, dan bemaak ek elke sent wat ek het aan ’n klomp liefdadigheidsorganisasies.”

      “Ouma sal nooit so laf wees nie, want Ouma is te suinig om geld verniet weg te gee. Kyk net hoe vies raak Ouma elke keer as die diaken kom kollekteer,” antwoord Erika en lag met die onnutsigheid van ’n kind wat seker is van die ander se liefde.

      Sonja sien die dieper frons van ergerlikheid tussen tant Hannah se wenkbroue en weet dat haar glimlag nie ver is nie, want haar oë vonkel met ’n trotse tevredenheid.

      “Dis jý wat my jonk hou, Erika – jy wat my siel versondig en jou nie aan my hoë ouderdom of my hoë bloeddruk steur nie. Maar jy het nou genoeg gelol, want dié keer kry jy nie jou sin nie. Ek het ou Arno Landman in my jeug geken, maar dis ook al. Kom ons gaan kyk hoe lyk my orgideë in die kweekhuis,” nooi tant Hannah, kyk vies na die stinkhoutstoel waarop sy gesit het en stap weg na die dubbeldeur.

      “Kom jy saam, Sonja?” vra Erika, wat opspring en soos ’n baldadige kind agter tant Hannah aandraf.

      “Ek wou met Sonja gesels het, Erika. Gaan jy saam met Ouma,” praat tant Riëtte vir die eerste maal weer en nooi Sonja met haar oë om naas haar op die gestoffeerde rusbank te kom sit.

      “Moenie dat Mamma jou ompraat om aandete te maak nie, Sonja. Jy het die hele ent pad van Durban af bestuur en jy is seker stokflou,” roep Erika uit die voorportaal en verdwyn saam met haar voetstappe.

      “Ek het reeds koue vleis en ’n paar soorte slaai gaan koop, Mamma. Môre is mevrou Dames terug en dan is die huishouding weer in haar bekwame hande. Ons het nooit daaraan gedink om haar van Durban af te bel en te laat weet ons kom ’n dag vroeër terug nie,” gesels Sonja. Sy het dieselfde waaksame uitdrukkingloosheid wat haar moeder kenmerk op haar gelaat. Haar stemtoon is beheers vriendelik en te gedissiplineer om haar innerlike gevoelens te verraai.

      Tant Riëtte wag totdat Sonja in die hoek oorkant haar op die rusbank gaan sit het en betrag haar ’n oomblik lank goedkeurend.

      “Jy is ’n mooi kind, Sonja, mooier as my eie dogter, al sê ek dit nie graag nie. Ek moet my seker nie laat ontstel deur die moontlikheid dat ek jou eendag sal verloor nie … dat ek jou sal moet afstaan aan ’n onbekende man wat jou moontlik teen my sal laat draai …” Tant Riëtte hou haar asem ’n oomblik lank op en slaan haar blik haastig neer asof sy haar ongestorte trane vir Sonja wil verberg.

      “Mamma …” verwyt Sonja sag, maar haar moeder kyk nie op nie en sy gaan pleitend voort: “Mamma weet tog dat Mamma altyd die belangrikste plek in my lewe sal inneem, dat ek nooit met ’n man sal trou wat nie net so lief soos ek vir Mamma sal kan wees nie. Ek glo nie ek sal ooit trou nie, want ek het niemand lief nie en …” Sy swyg, ineens stom wanneer die beeld van ’n groot man voor haar geestesoog opdoem.

      Was dit nog vanoggend dat sy Arno Landman op die stand ontmoet het? Het hy haar ’n paar uur gelede in sy arms gedra en aangebied om saam met haar skulpe te gaan optel? Dit was vanoggend, maar dit was ook gister en eergister en ’n ewigheid gelede, want daardie oomblikke het weggeraak en sy het alleen agtergebly … sy en die beeld van ’n man wat sal vervaag totdat Arno Landman net ’n naam in haar gedagtes is.

      “As jy net weet hoe vrees ek daardie dag dat jy ’n man liefkry, Sonja,” trek Riëtte se stem haar terug tot die hede. “O, ek besef ek is selfsugtig; dat ek geen reg het om jou te vra om altyd by my te bly nie, maar tog … Jy is so ’n pragtige, liewe kind, so ’n aangename metgesel … so anders as die eiesinnige Erika. Sy sal trou en weggaan, want sy is net vir haarself belangrik, maar jy is ’n dogter vol begrip en dankbaarheid vir alles wat ek die afgelope een en twintig jaar vir jou gedoen het. Jy sal nooit vergeet dat ek jou gevat het toe jou eie mense jou nie wou hê nie, dat ek al my liefde op jou uitgestort en jou my eie gemaak het nie. Of is daar nog iets meer wat ek vir jou kan doen, Sonja?”

      Sonja skud haar kop, haar blik skuldig neergeslaan. Hoe sal sy ooit haar pleegmoeder kan vergoed vir al die liefde en sorg wat sy van haar ontvang het? Hoe sal sy ooit die moed hê om ’n man lief te kry en haar ma in die steek te laat? vra sy haarself af en soek na ’n antwoord in die patroon van die Persiese mat aan haar voete. Dis weelde net waar sy kyk – dis haar lewe lank haar deel, maar daarby kom die onselfsugtige liefde van haar moeder. Dit is haar plig en haar voorreg om vir die res van haar lewe haar pleegmoeder te probeer vergoed vir alles wat sy ontvang het.

      “Mamma weet ek is volkome gelukkig,” verseker sy tant Riëtte gretig.

      “Dan het jy nie werklik in daardie jongman op die strand belang gestel nie?” vra Riëtte. Haar stemtoon is weer koel en rustig, en Sonja kan net raai hoe belangrik haar antwoord vir haar moeder moet wees.

      “Watter een?” Sonja lag gerusstellend. “Dis Erika wat haar verbeel sy is verlief op ’n man wat in ’n rolstoel sit, Mamma, en daarby geniet sy dit om ouma Hannah te terg. Môre het sy weer daarvan vergeet. Is Mamma lus vir nog ’n koppie tee?”

      “Asseblief. Net jy weet hoe ek daarvan hou,” versoek Riëtte en hou haar koppie met ’n vergewende glimlaggie na Sonja uit, asof sy daarmee te kenne wil gee dat hulle nie weer die onderwerp sal aanroer nie.

      Sonja luister aandagtig wanneer sy stemme in die voorportaal hoor, wonder of dit van haar vriendinne is wat haar met haar mondigwording kom gelukwens, en steek in die gang vas wanneer sy ’n kort, ronde, bejaarde vrou en ’n middeljarige, effens gehawende man gewaar wat ’n splinternuwe tas by die voordeur indra, in die voorportaal.

      “Ja, sit sommer maar neer, asseblief, meneer. En hier is jou geld – ’n hele fortuin, maar jy het seker ook ’n vrou en ’n spul hongerige kinders en alles is vandag peperduur. Nee, hou maar die kleingeld, want ek werp altoos my brood op die water. Tot siens, meneer,” praat die kort vroutjie bo-oor die taxibestuurder se glimlag en dankies en draai om wanneer hy by die deur uitstap en bekyk Sonja verbaas.

      “E … ek is Sonja Retief, mevrou … juffrou … tannie,” stamel Sonja en voel haar wange gloei.

      “Dink jy ek is stiksienig, dogter?” vra die ouer vrou onthuts, gee Sonja nie kans om te antwoord nie, maar vervolg: “Natuurlik is jy Sonja Retief, maar ek sou dit self kon sien, al het jong Arno Landman jou nie so noukeurig aan my beskryf nie.”