Tryna du Toit-omnibus 3. Tryna du Toit

Roux het die nuus redelik kalm aanvaar, maar Hugo was vies en ontsteld.

      “Wat wil ons met ’n vroumens hier maak?” het hy ontevrede gevra. “Het ons nie genoeg moeilikheid nie? En wie moet haar deel van die werk doen?”

      “Moet nou nie onbillik wees nie, Hugo. Sy sal dit self doen. Haar getuigskrifte is goed, die superintendent het met lof van haar gepraat …”

      “Seker maar net omdat hy van haar ontslae wil raak,” het Hugo hom nors in die rede geval.

      Hy het sy jong kollega stilswyend aangekyk, toe het hy bestraffend gesê: “In die stad voel hulle blykbaar anders oor die saak. Daar veroordeel hulle nie ’n dokter bloot omdat sy ’n vrou is nie. Hulle gee haar eers ’n kans om te wys wat sy kan doen.”

      “Ek veroordeel haar nie. Dis net dat die werk hier baie dae te veel is vir drie gesonde mans.”

      “Ek weet, Hugo. Ek weet dit maar te goed. Maar jy weet ook hoe ek die afgelope tien dae rondgeval het om iemand in my plek te kry. Ek gaan oor ’n paar dae weg en dan sal julle nie tyd hê om verder te soek nie. Isak wil Meimaand met vakansie gaan en jy weet net so goed soos ek jy kan nie die werk alleen behartig nie.”

      “En jy dink ek sal dit met die hulp van ’n onervare meisiekind kan doen?”

      “Ek hoop so.” Sy stem was ferm, want hy moes sowel homself as Hugo oortuig. “Buitendien kom sy ook net vir drie maande. Intussen kan jy en Isak iemand anders soek en kan ek met ’n geruste hart gaan vakansie hou.”

      Die frons was nog op Hugo Slabbert se gesig en hy het nie geantwoord nie. Ná ’n rukkie het Herman gesê: “As jy so sterk oor die saak voel, Hugo, sal ek die meisie laat weet dat ons iemand anders gekry het. Ek het jou gesê dis nog nie finaal nie.”

      “Hugo is verspot,” het Isak Roux gesê terwyl hy deur toe stap. “’n Halwe eier is beter as ’n leë dop en ek voel ook ons kan nie nee sê net omdat sy ’n vrou is nie. Wat my betref, kan sy gerus kom.”

      ’n Rukkie nadat hy weg is, was daar stilte in die kamer, toe het Hugo na hom gekyk en effens gegrinnik.

      “Ek sal ook nie verder beswaar maak nie,. Drie maande is darem nie so oneindig lank nie … as sy dit so lank hier by ons uithou. En intussen kan ons iemand anders soek, sê jy?”

      “Ek laat dit aan jou en Isak oor. Ek het net gevoel ek kan nie weggaan en julle alleen hier los nie – veral nie terwyl Isak Meimaand wil weggaan nie.”

      “Ons sal klaarkom – moenie jou verder daaroor bekommer nie,” het Hugo gesê, en daarmee was die saak afgehandel.

      Dokter Truter is die volgende halfuur nog druk besig, maar uiteindelik is die laaste pasiënt weg en bly hy alleen agter.

      Ná ’n rukkie kom Mien de Lange by sy spreekkamer in.

      “Dit was die laaste een,” sê sy glimlaggend en voeg verskonend by: “Ek is jammer daar was vandag so baie, maar hulle wou Dokter almal nog vir oulaas sien. Ek weet nie wat van sommige van hulle sal word terwyl Dokter weg is nie.”

      Dokter Truter glimlag effens.

      “Daar was ’n tyd toe ek ook gedink het hulle sal nie sonder my kan klaarkom nie,” sê hy. “Nou het ek al geleer dat niemand onmisbaar is nie en ek laat hulle almal met ’n geruste hart in jou en my vennote se hande.”

      “Dokter Slabbert is ’n goeie dokter, maar sy pasiënte is nie lief vir hom nie,” sê Mien met die vrymoedigheid van iemand wat al jare lank vir hom werk.

      “Sy pasiënte bewonder en respekteer hom,” sê hy half vermanend. “Sy vriende hou van hom en weet hulle kan altyd op hom reken. En as sake hier verkeerd loop terwyl ek weg is of jy het hulp of raad nodig, raai ek jou aan om reguit na dokter Slabbert toe te gaan. En nou kan jy gerus maar huis toe gaan. Dis lank ná etenstyd en jy is seker al dood van die honger. Ek sien jou mos vanaand by dokter Roux-hulle.”

      “Ja, ons sal daar wees. En as daar regtig niks verder is wat ek vir Dokter kan doen nie …”

      “Daar is niks nie,” herhaal hy vriendelik. “Gaan gerus.”

      Hy hoor haar nog ’n rukkie in die wagkamer langsaan werskaf, dan word dit stil in die gebou. Meteens word hy ook haastig om huis toe te gaan. Die besef dat as hy vandag die deur agter hom toetrek, hy nege maande lank, miskien ’n jaar, nie weer die binnekant van sy spreekkamer sal sien nie, maak hom skielik opgewonde. Ná al die jare sal dit inderdaad ’n vreemde ervaring wees.

      Sy gedagtes gaan terug na daardie dag byna dertig jaar gelede toe hy as jong geneesheer na Doringlaagte gekom het. Aanvanklik het hy gekom met die bedoeling om slegs ’n jaar of twee hier te praktiseer en dan weer terug stad toe te gaan. Later sou hy dan oorsee gaan om verder te studeer … Dit was byna dertig jaar gelede en dit voel vir hom soos die dag van gister.

      Sy drome is nooit verwesenlik nie. ’n Jaar nadat hy op Doringlaagte gekom het, is hy met ’n meisie uit die distrik getroud. Die maande en jare het verbygevlieg en hy het nie meer aan weggaan gedink nie. Sy kinders, ’n seun en ’n dogter, is hier gebore en het hier grootgeword, deel van Doringlaagte. In die dertig jaar het hy self hier vasgegroei en deel van die dorpie en sy mense geword.

      Sy praktyk het saam met Doringlaagte gegroei. Vandag is hy ’n welgestelde man; hy het twee dokters wat hom help en hulle kan nog steeds nie elke dag die werk baasraak nie. Hy het die mooi, moderne hospitaal waarvoor hy so lank en so hard geveg het ’n paar jaar gelede aan die noordekant van die dorp sien verrys en geweet dat hy ’n belangrike mylpaal in sy lewe bereik het.

      Ja, hy het ’n lang, moeilike skof agter die rug en hy sien reikhalsend uit na die vakansie wat voorlê. En die feit dat sy dogter, Elizabeth, saam met hulle vakansie kan gaan hou, beteken vir hulle baie.

      Hy sou Boet ook graag wou saamneem, maar hy is reeds ’n getroude man met ’n gesin. Boet boer op die ou familieplaas, Geluksvlei, waar sy ma grootgeword het. Herman onthou vandag nog hoe teleurgesteld sy skoonouers destyds was toe hulle enigste dogter en die erfgenaam van Geluksvlei op ’n dokter verlief raak en binne enkele maande met hom trou. Die geboorte van ’n kleinseun het egter vir die verlies van ’n dogter vergoed, en Boet het grootgeword met die gedagte dat Geluksvlei eendag aan hom sal behoort.

      Van die planne wat hy heimlik vir sy dogter en Hugo Slabbert gekoester het, het nooit iets gekom nie. Elizabeth is verloof aan ’n jong argitek en hulle wil trou sodra sy van die oorsese vakansie af terugkeer. Maar hoewel hy van Hennie hou, sou hy liewer vir Hugo Slabbert as skoonseun wou gehad het.

      Ná vier jaar het hy groot bewondering en waardering vir Hugo se werk. Dis danksy Hugo dat hy nou ná al die jare uiteindelik so lank oorsee kan gaan, iets wat hy sy vrou aan die begin van hulle lewe saam belowe het. Hy weet Hugo sal sy plek vol staan terwyl hy weg is.

      Nee, met Hugo se werk is daar nie fout te vind nie. Net jammer die man is so antisosiaal. Dis waar wat Mien de Lange sê: ondanks Hugo se bekwaamheid is hy nie baie gewild onder sy pasiënte nie. Sy koel, saaklike houding en die feit dat hy hom in sy vrye tyd so maklik kan onttrek aan die res van die mensdom steek baie mense dwars in die krop. Hugo speel graag gholf, maar jy sal hom selde op ’n partytjie aantref. Sy werk, sy mediese boeke en tydskrifte, sy gholf en sy plateversameling is blykbaar al wat hy nodig het. Hugo het hom self vertel dat hy eenmaal verloof was, maar dat die meisie die verlowing ’n paar weke voor die huwelik verbreek het. Dié een ongelukkige ervaring met die skone geslag was blykbaar genoeg vir Hugo.

      Hy skrik toe daar onverwags aan sy deur geklop word. Dis Hugo Slabbert.

      “Hugo! Ek dog jy’s lankal weg,” sê hy verbaas. “Het jy vergeet dis Saterdagmiddag?”

      “Nee, ek het nie vergeet nie, maar ek was besig. En daar is een of twee goed waaroor ek jou nog wou sien.”

      “Praat maar,” sê hy. “Dis seker die laaste kans wat ons sal kry.”

      “Dit is,” antwoord Hugo. “Maar ek sal so gou moontlik maak. Eerstens wou ek jou raad vra oor die Pienaar-baba. Ek is nie tevrede met die reaksie op ons behandeling