Прыгоды ўдалага салдата Швейка. Яраслаў Гашак

звязана, праўда? Піце, пан калега!

      Былы законавучыцель машынальна выпіў. Відаць было, што ён хоча нешта сказаць, але не можа – збіраецца з думкамі.

      – Піце, пане калега, – працягваў Кац, – вышэй галаву, не сядзіце такі сумны, быццам праз пяць хвілін вас павінны павесіць. Піце, калега! Швейк, наліце пану фельдкурату каньяку, мне здаецца, што яму нядобра.

      Ачуўшыся, набожны фельдкурат зашаптаў:

      – Набажэнства – гэта разумовае разважанне… Хто не верыць у існаванне святой тройцы…

      – Швейк, – перапыніў яго Кац, – наліце пану фельдкурату яшчэ чарку каньяку, хай ён апамятаецца. Раскажыце яму што-небудзь, Швейк.

      – У Влашыме, асмелюся далажыць, паяе фельдкурат, – сказаў Швейк, – быў адзін святар. Калі яго былая эканомка ўцякла разам з сынком і грашыма, ён наняў сабе другую служанку. А гэты святар на старасці гадоў узяўся за вывучэнне святога Аўгусціна, якога прылічаюць да святых айцоў царквы, і дачытаўся да таго, што той, хто верыць у антыподаў, павінен быць пракляты. Паклікаў ён сваю служанку і кажа ёй: «Паслухайце, вы мне неяк сказалі, што ваш сын – слесар па рамонту машын, і што ён выехаў у Аўстралію. Значыцца, ён стаў антыподам, а святы Аўгусцін загадвае кожнага, хто верыць у антыподаў, праклясці. «Ойча, – узмалілася жанчына, – ды мой жа сын пасылае мне з Аўстраліі лісты і грошы». «Гэта насланнё д’ябла, – гаворыць на гэта пан святар. – Паводле святога Аўгусціна ніякай Аўстраліі не існуе. Гэта вас антыхрыст збівае з панталыку». У нядзелю ён яе на людзях пракляў і крычаў, што ніякай Аўстраліі не існуе. Так яго з касцёла і адвезлі ў вар’ятню. Туды шмат каму не пашкодзіла б. У манастыры урсулінак ёсць бутэлечка з малаком Панны Марыі, якім яна карміла Ісусіка, а ў сірацінцы пад Бенешавам, калі туды прывезлі святую лурдскую* ваду, тых сіротак прахапіў такі панос, што свет не бачыў.

      У набожнага фельдкурата замітусілася ў вачах, і апамятаўся ён толькі пасля новай чаркі каньяку, які яму ўдарыў у галаву.

      Прыжмурыўшы вочы, ён спытаў Каца:

      – Вы не верыце ў бязгрэшнае зачацце Панны Марыі, не верыце, што палец святога Іаана Хрысціцеля, які захоўваецца ў піярыстаў, сапраўдны? А ўвогуле вы верыце ў бога? А калі вы не верыце, то чаму вы фельдкурат?

      – Пане калега, – адказаў Кац, паблажліва ляпаючы яго па спіне, – пакуль дзяржава прызнае, што салдаты перш чым пайсці паміраць у баі, маюць патрэбу ў блаславенні божым, пасада фельдкурата з’яўляецца добра аплочваемым заняткам, пры якім не перапрацуешся. Мне гэта падыходзіць больш, чым бегаць па пляцы ці хадзіць на манеўры. Раней я атрымліваў загады ад начальства, а цяпер раблю што хачу. Я прадстаўнік таго, хто не існуе, і сам адыгрываю ролю бога. Калі не захачу каму-небудзь дараваць грахі, дык і не дарую, хоць бы мяне прасілі на каленях. Зрэшты, такіх знайшлося б чартоўскі мала.

      – Люблю пана бога, – азваўся фельдкурат, пачынаючы ікаць, – вельмі люблю. Дайце мне трохі віна. Я пана бога шаную, – працягваў ён, – надта яго шаную і паважаю. Нікога так не паважаю, як яго!

      Ён стукнуў кулаком па стале, аж бутэлькі падскочылі.

      – Бог, –