Уч мушкетёр. Александр Дюма

хизматкорининг исми Базен эди.

      Хўжайини бир кун келиб, диний мартабага эришмоқ умидида бўлгани сабабли у руҳоний кишининг хизматкорига хос нуқул қора кийиб юрарди. Бу ўттиз беш-қирқ ёшлардаги ювош, хотиржам, тўлагина беррийлик киши эди. Соҳиби берган бўш вақтларни у диний китоблар мутолаа қилишга бағишларди, зарурат туғилганда, бир-икки хил бўлса ҳамки, жуда соз таомлардан иборат туппа-тузук зиёфат тайёрлаш унинг қўлидан келарди. Қолган масалаларда у кўр ва кар, унинг садоқати ҳар қандай синовга дош бериши мумкин эди.

      Энди юзаки бўлса-да, жаноблар ҳамда уларнинг хизматкорлари билан танишиб олгач, ҳар бирининг уйжойига ўтамиз. Атос Люксембургдан икки қадамлик Феру кўчасида истиқомат қиларди. Ҳали унча қаримаган, жуда гўзал, унга беҳуда термилиб юрувчи уй бекаси ижарага қўйган иккита кичикроқ, шинам жиҳозланган хоналарни эгаллаганди у. Ўтмишдаги зийнатларнинг қолган-қутганлари бу жўнгина масканнинг деворларида, унда-мунда кўзга ташланарди, масалан: серҳашам, шубҳасиз, Франсиск I даврига мансуб қилич, унинг асл тошлар билан безатилган сопининг ўзи икки юз пистолдан кам турмаса керак. Бироқ, Атос, ҳатто, энг мушкул дамларда ҳам уни гаровга қўйиш ёки сотишга бирор гал розилик бермаган. Бу қилич кўп вақт Портосга армон бўлиб юрди. Унга эга бўлиш учун у умрининг ўн йилини беришга тайёр эди.

      Кунлардан бир кун у аллақандай герсог хоним билан учрашувга ҳозирлик кўра туриб, уни Атосдан вақтинча олиб туришга уриниб кўрди. Атос лом-мим демай, бор чўнтакларини ағдарди, ўзидаги жамики арзигулик нарсаларни йиғиштириб, уларни Портосга таклиф қилди. Қиличга келсак, у деворга қоқилган, деди у, эгаси шу маконни тарк этгандагина ундан узилади. Қиличдан ташқари, яна, Генрих III замонининг ғоят нафис кийинган, кўксига илоҳий Руҳ ордени таққан кибор аъёнининг портрети диққатни тортарди. Бу портретнинг Атос билан маълум ўхшашлиги, бу кибор аъён, қирол орденларининг кавалери унга аждод бўлишини кўрсатувчи истарасининг ўхшашлиги бор эди.

      Пировардида булар – ажойиб заргарлик меҳнати сингган қилич ва портретдаги герб билан безатилган қути ўзининг латиф нафосати билан теваракдаги ҳамма нарсалардан кескин ажралиб, камин супасида кўз-кўз бўлиб турарди. Бу қутининг калитини Атос ҳамиша ўзи билан олиб юрарди. Лекин, бир гал уни Портоснинг олдида очиб қолди, шунда Портос унинг ичида фақат мактуб ва қоғозлар – ишқий мактублар ва оила архиви борлигини билиб олди.

      Портос Эски Каптархона кўчасида катта, кўринишидан ҳашаматли уйни эгаллаган. Улфатларидан бирортаси билан ҳамиша Мушкетон тантанали либос кийиб турадиган хона деразалари ёнидан ўтган маҳаллар Портос ҳар гал бошини кўтарар ва қўли билан юқорини кўрсатиб: «Мана, менинг масканим» – деб қўярди. Лекин, ҳеч ким уни уйидан топа олмас ва ҳеч кимса бу дабдабали сирт орқасида қандай ҳақиқий қўр-қут яширингани тўғрисида тасаввур ҳосил қилолмасди.

      Арамисга келсак, у меҳмонхона, ошхона ва ётоқхонадан иборат мўъжаз уйчада истиқомат қиларди. Биринчи қаватдаги бўлак