1986. Аргыардаах саас. Иван Сысолятин

сэкирэтээрин хоhун ааныгар уочараттаан тураллар, олороллор эбит. Көтөххө сылдьар оҕолоох эдэркээн ийэлэр кытта бааллар.

      Иван Данилович, ким кэнниттэн киириэхтээҕин билэн баран, эркиҥҥэ өйөнөн турда. Куорат сэбиэтин араас үлэhиттэрэ – саастаах, эдэр да дьон көрүдүөрүнэн төттөрү-таары бараллар-кэлэллэр, хостон хоско түhэллэр. Үксүгэр сүр хотоойутук, дьорҕооттук туттубут дьахталлар, кыргыттар кытаанах хобулуктара тобугураhаллар.

      – Наhаа даҕаны кэтэhиннэрэллэр… кырдьык-хордьук тугу эмэ быhаарарга дылы, – диир өссө хаама илик оҕотун тобугар өйөөн олорор эдэр саха дьахтара.

      – Ээ, сотору киллэртииллэр ини… Хаhаайыттар, хотуттар-тойоттор буоллахтара дии, кыратык кэтэhиннэрбэккэлэр. Хайыахпытый, күүтэн көрөөхтөөтөхпүт дии! – түөhүгэр аҕыйах мэтээл колодкаларын анньыммыт сэнэх сэбэрэлээх оҕонньор алы гынар куолаhынан саҥаран сыыйар.

      – Һы, хаhаайыттар! Ол кинилэр бэйэлэрэ туппут, бэйэлэрин дьиэлэрин түҥэтэллэр үhү дуо? Судаарыстыба баайа, бас билиитэ ини? Оччоҕо тоҕо ыарыы-чэпчии сатыахтаахтарый? – эдэр дьахтар кыйыттар.

      – Бэйи, тукаам, эн урут манна сылдьыбытыҥ дуо? Бүгүн кэпсэтиэхтээх киhибит туох… саха эбитэ дуу, нуучча дуу? – диэн анараа диэкиттэн биир эмээхсин кэhиэхтээх куолаhынан эдэр дьахтартан туоhулаhар.

      – Хантан саханы олордуохтарай?! – эдэр дьахтар оҕотун тобугар өйөөн сиргэ туруорар. – Көрөҕүт дуо бу бүгүн уочаракка бука барыта олохтоохтор эрэйдээхтэр ньаппарыhан олороохтуубут. Тоҕо?.. Тоҕо диэтэххэ, кэлиилэр бары дьиэлээхтэр-уоттаахтар, онно төбөлөрө ыалдьыбат, биhиги курдук хас тойон, хотун иннигэр бокулуоннаабаттар, атахтарыгар үҥпэттэр. Кинилэр соҕурууттан барыта бэлэмҥэ, далбарга кэлэллэр. Манна үлэhит тиийбэт диэн ааттаан соҕурууттан дьон бөҕөнү сакаастаан сурутан ылабыт.

      Онно Иван Данилович эдэр дьахтар эппитигэр өйдөөн көрбүтэ – кырдьык, уочараттарыгар биир даҕаны кэлии киһи суох эбит, барыта сахалар. Тугуй бу? Бу соҕотох түбэлтэ эрэ дуу, дьиҥнээҕэ оннук дуу? Итини хайдах, туох диэн быhаарыахха сөбүй?..

      – Ээ, бээ, тукаам, эн олус быhа-хото саҥарыма дуу… оттон биhиги эрэйдээхтэр нууччалар баар буолан, чыып-чаап эрдэхпит дии! Бэлэмҥэ олорон… – анарааҥҥы эмээхсин, утары кэбиниэт халҕана тыаhыырын кытта ах баран хаалла.

      – Сити курдук үксүбүт туохха барытыгар сөп түбэhэ, сирэй көрбөх буола сылдьабыт, бэйэбит туспа төбөтө, өйдүүр өйө суох курдук дьаабыланабыт. Омук быhыытынан бэйэбитин достойно тутта сатаабаппыт, биhиги, сахалар эрэйдээхтэр, диэммит бэйэбитин бэйэбит түhэрэбит, – эдэр дьахтар куолаhа титирэстээн ылла.

      Кэтэhэн олорооччулар киириэхтээх кэбиниэттэрин аана дьэ аhылынна – кубаҕай сирэйигэр эмиэ да күөх, эмиэ да кыhыл кыраасканан тупсарыылаах, сип-синньигэс, быстыахча буолбут бииллээх саха кыыhа быган туран: «Кто первый, войдите!» – диэт, сонно төттөрү дьылыс гынан хаалла.

      Бастакынан сэрии бэтэрээнэ оҕонньор киириэхтээх эбит да, кини хааман тэпсэҥэлээн иhэн, били оҕолоох эдэр дьахтар иннигэр тохтоон: