Әдәбиятны өйрәнү юлында / На пути изучения литературы. Хатыйп Миңнегулов

Читать онлайн.
Название Әдәбиятны өйрәнү юлында / На пути изучения литературы
Автор произведения Хатыйп Миңнегулов
Жанр
Серия
Издательство
Год выпуска 0
isbn 978-5-298-03602-3



Скачать книгу

ага аяклы тарих, энциклопедия кебек иде. Ул күпләгән татар зыялыларына үзенең файдалы киңәш-теләкләрен биреп торды. Алар арасында без фәкыйрегез дә бар.

* * *

      Габдрахман Таһир улы белән миңа хезмәтләре аша гына түгел, шәхси яктан күп мәртәбәләр очрашырга, аралашырга туры килде.

      Мин 1967 елның ноябрь аенда Казан университетының татар әдәбияты кафедрасында ассистент булып эшли башладым. Өч елдан артык районда эшләү дәверендә, студентлык чорында алган белемнәрнең инде күбесе беткән. Аспирантура узылмаган. Диссертация темасы итеп Алтын Урда шагыйре Сәйф Сараины бирделәр. Укытырга да кирәк. Яшь укытучы дип, төрле эшләрне өеп кенә торалар. Шунда кафедра мөдире Хатип ага Госман, минем хәлне аңлап, без фәкыйрегезне 60 нчы елларның ахырында (1969 елда булса кирәк) дүрт айга Ленинград университетының Шәрык факультетына стажировкага җибәрергә булды. (Зур рәхмәт үзенә!) Алдан сөйләшеп куйганнар. Мин туп-туры Габдрахман ага янына киттем. Ул мине җылы гына кабул итте, тулай торакка урнашуда, рәсми кәгазьләрне алуда ярдәм итте, җитәкче булырга да ризалык бирде. Мин аның һәм кайбер башка укытучыларның (А. Н. Болдырев, М. Н. Боголюбов, С. Н. Иванов һ. б.) дәресләренә дә йөрдем, Салтыков-Щедрин исемендәге китапханәдә озаклап эшләдем, Фәннәр академиясе, Шәрыкшинаслык институты, университет китапханәләренә дә күп мәртәбәләр барырга туры килде. Кыскасы, бу дүрт ай минем өчен тулы бер академия, дарелфөнүн кебек булып чыкты, шактый белем-мәгълүмат тупладым, әзерлек алдым. 1978 елгы ике айлык стажировка вакытында да Габдрахман ага минем өчен чын мәгънәсендә остаз булды. Аның абруйлы исеме, визитка кебек, миңа Ленинградта гына түгел, Мәскәү, Ташкент, Баку, Дүшәнбе, Алматы калаларында да җиңеллек китерде, хәтта бик ачылырга тормаган ишекләрне дә ачуга ярдәм итте. Минем кандидатлык, докторлык диссертацияләре язылуда да бу рәхимле затның роле зур булды, кандидатлык диссертациясен яклауда (1972) рәсми оппонент сыйфатында да катнашты.

      1982 елда безнең Ш. Садретдинов белән берлектә язылган ике монография («XIX йөз татар әдәбияты ядкярләре», «XIX йөз татар хрестоматияләре») дөнья күргән иде. Шулар университетның фәнни эшләр конкурсына тәкъдим ителде. Комиссия аларны рецензиягә Г. Таһирҗановка һәм Ә. Тенишевка җибәрә. Бу могтәбәр затларның җылы кулы белән без 1983 елда фәнни конкурста беренче урынны алдык. Шунысы гыйбрәтле: Ленинградта яшәүче татар галимебез китапларга үз бәяләмәсен вафатына бер ай кала язган.

      Минем Габдрахман агаларның өендә дә берничә мәртәбә булганым бар. Аның хатыны Фатыйма апаны (Муса Бигинең кызы), улы Мөхәммәтне һәм кызы Асияне дә күргәнем булды. Чын зыялы, татар җанлы затлар рәвешендә күңелгә кереп калганнар. Габдрахман ага шәхси тыйнаклыкның, хезмәт сөючәнлекнең классик үрнәге иде. Төрле милләттән булган зур-зур галимнәр белән аралашып яшәсә дә, үзенең табигый гадилеген саклап калды. Аеруча ул үзенең якташы, шәркыятьче Бакый ага Халидов (1905–1968) һәм аның улы – күренекле арабист Әнәс Халидов белән дустанә мөнәсәбәтләрдә торды.

* * *

      Габдрахман