Бозлы җилкәннәр / Ледяные паруса. Рәмис Аймәт
Читать онлайн.| Название | Бозлы җилкәннәр / Ледяные паруса |
|---|---|
| Автор произведения | Рәмис Аймәт |
| Жанр | |
| Серия | |
| Издательство | |
| Год выпуска | 2016 |
| isbn | 978-5-298-03136-3 |
Дилемма
Кешегә кайчак шундый күп кирәк –
Колачламакчы дөньяны хәтта.
Шундый аз кирәк кайчак кешегә –
Җитә аңарга…
бер уч туфрак та…
Кыйтга
Тарих катламнары катмарлы ла,
Һәр катламда күпме шом-шәүлә?!
Катламнарга керә барган саен
Катлаулана бара яшәүләр…
Себер юлы
Балтач районы Карадуган авылындагы «Себер юлы тарихы» музеена2
Себер юлы…
Мин бер юлчы бүген,
Олавыңа алчы, әй, ямщик.
Бу болытлар ник куера тагын,
Ник куера тагын җанда шик?!
Юлга чыктым. Юк тынгылык җанда:
Уйландыра… билгесез үткән.
Юлларымның башы гына әле,
Уем инде күпме юл үткән?!
Сискәндереп исә Себер җиле,
Бар да истә, бар да шул – тере, –
Еллар узган саен яшәрә күк
Каеннарның яшел хәтере.
Ниләр язылгандыр, каеннарның
Моң-тузлары нинди сер саклый?
Далалары буйлап хәтеремнең
Кыңгыраулы атлар юртаклый.
Атлар килә, атлар! Юл бирегез –
Нинди хәбәр? Каян? Кем тагы?..
Әллә бәен өзеп ычкынганмы
Ишморатның3 акбүз юртагы?..
Кабатлана тарих! Минме соң ул
«Ак кавем»нең «кара туган»ы?
Юл буенда һаман көтәме әллә
Язмышларның кара таганы?!
Музейларның түрләреннән атлыйм.
Тарихымның кайда соң чыны?
Сискәндерә (кыңгыраулар түгел),
Сискәндерә шомлы богау чыңы…
Эзләмәгез мине…
Беркайдан да эзләмәгез мине!
Сез эзләгән җирдә мин булмам.
Эзегезгә кар суы да түгел,
Зар суы да булып мин тулмам.
Сез имәнеп баккан йолдызларның
Чәчелмәмен нуры булып та.
Минем хакта хәбәр җиткерә алмас
Узып барган соңгы болыт та.
Эзләмәгез үткен хәнҗәр кебек
Уйнаклаган гайбәт сүздән дә.
Тумый калган гамьсез уйлардан да,
Җеп иңмәгән кәфен-бүздән дә.
Беркайчан да эзләмәгез мине!!!
Минсез дөнья әллә үзгәме?!
Вакытларны тыю сезгәме соң? –
Өнсез калган Вакыт бизмәне.
Үрләмәмен кысыр ялкыны күк,
Сез кабызган ялгыз учакның…
Әле китәргә дә өлгермәдем, –
Сагындыгызмыни шулчаклы?
Сагындыгызмыни?.. Сагынырсыз!
Мин башка шул, башка оядан.
…Эзләмәгез мине беркайдан да,
Кайтмаска (!) дип киттем Дөньядан!..
Элегия
Көтәм…
Көтәм…
Шәфәкъ шәүләседәй,
Офыккача сузылсачы хәбәр:
Иңнәремнән таулар төшәр сыман,
«Кай-та-ам» диеп аваз салсаң әгәр.
Араларда кояш бата мәллә? –
Сузылып ята соңгы күләгәләр…
Синнән алып миңа
Себер юлын төзегәндә, юл буена халыктан каеннар утырттырганнар. Ул каенлыкны кешеләргә бүлеп биреп, тәрбияләп үстерттергәннәр. Бик сирәк кенә калсалар да карт каеннар бүген дә исән әле.
Балтач районыннан чыккан күренекле бай, беренче гильдия купецы Габдрахман Ишморатовның да сәүдәсе Себер юлы белән бәйләнгән. Үрнәк авылында аның ат заводы булган. 1913 елда Романовлар нәселе патшалык итүенең 300 еллыгын билгеләп үтү тантанасына Ишморатов та чакырылган. Ул Николай II гә үзенең чабыш атын бүләк итә. Патша, бу бүләктән бик канәгать булып, аңардан «Нинди үтенечең бар?» дип сорый. Бай үзенең атларына кыңгырау тагарга рөхсәт бирүен үтенә. Патша ризалаша. Моңа кадәр фәкать почта атларына гына кыңгырау тагарга рөхсәт ителгән, чөнки кыңгыраулы атка бөтен кеше дә юл бирергә тиеш булган.