Әсәрләр. 7 томда / Собрание сочинений. Том 7. Мухаммет Магдеев

яме… Шинель кияргә онытма…

      Түбән оч төн буе керфек какмады. Факиһә җиңгиләрнең алгы өендә төн буе күрше-күлән утырды. Ә Миңзаһитны каршыларга киткән бригадир таң атканда мотоциклына берүзе утырган көе кайтып керде.

      …Моңарчы күз яшен бер-береннән яшергән күрше-күлән Сәйдәне киендергәндә үксеп-үксеп елашты. Сәйдәнең чәч толымнарын солдат бүреге эченә чак-чак сыйдырдылар. Алты бала үстергән, инде шактый юанайган илле биш яшьлек хатынны солдат рәвешенә кертүе авыр булды. Шулай да барысы да эшләнде.

      Йортта ана һәм кызлары гына калды.

      Ана, кипкән иреннәрен кыймылдатып, соңгы мәртәбә:

      – Кайтмадымы? – дип сорады.

      Җавап урынына кызлары күзләрен читкә бордылар. Авыру тагын аңын җуйды.

      …Кинәт кенә тәрәзә кактылар. Ана сискәнде. Өйалдында шак-шок авыр итек тавышы ишетелде. Дөбер-шатыр килеп, ишектән солдат киемендә бер кеше күренде. Аның иңендә яшел капчык иде. Факиһә җиңги сискәнеп күзен ачты. Аның иреннәре калтырый иде:

      – Балам, балам, төпчегем… Миңзаһитым… кайтып җиттеңме, улым. Менә мин сине көттем. Инде бер үкенечем дә калмады. Рәхмәт, улым, рәхмәт… Менә рәхәтләнеп киттем. Инде үлсәм дә риза. Рәхмәт, балам…

      Сәйдә шинель астындагы калку күкрәгенә Факиһә җиңгинең арык гәүдәсен кысты да тавышын калынайтырга тырышып газапланды. Ләкин бер сүз дә әйтә алмады, тешләрен кысып, кайнар яшь агызды. Факиһә җиңги исә тыныч кына:

      – Йә, улым, бәхил бул. Гомереңә игелек күр, амин, –дип йомшап калды. Аннан кызларына елмаюлы бер караш ташлады да ияк какты, күзләрен йомды.

      Соңгы теләге үтәлгән солдатканың арык кулы шинель җиңенә чытырдатып ябышкан килеш калды.

      Көн яктырганда, хат йөртүче Миңзаһитның Мәскәү вокзалыннан җибәргән телеграммасын китерде. Мәскәү поезды килеп җитәргә тәүлектән кимрәк вакыт калган иде…

1968

      Берни дә кирәкми

      Наил алтынчы класста укый. Укуы да әйбәт, тәртибе дә ярыйсы гына, тик өйдә күңелсез. Чөнки әтисе көнаралаш диярлек кызмача була. Көн саен диярлек өйдә әрләш. Ул үзе әйбәт кенә, тәртипле генә кеше иде. Таксида эшли башлагач шулай бозылды. Хезмәт хакын тулысы белән алып кайтып бирә, акча алган көнне Наилгә бер-бер нәрсә алмыйча калмый – ул яктан һич сүз әйтә алмыйсың. Шулай да, таксига күчкәч, Наилнең әтисе үзгәрде.

      Наил авырлык белән үсте. Алар авылдан шәһәргә килеп урнашканнар иде, ун елга якын тар баракта яшәделәр. Наил укырга кергәнче әнисе эшләмәде, бер генә хезмәт хакына яшәү җиңел булмады. Мәктәпкә кергәндә, Наил бер авыз сүз русча белми иде, беренче сентябрь көнне үзен алмага килгән әтисен күргәч, шатлыгыннан кычкырып җибәрде:

      – Папа пришла, папа пришла!

      Шулвакыт бөтен мәктәп баласы шау итеп көлде. Наил гарьләнде дә сөйләшмәс булды. Беренче класста ике ел утырды. Шулай, дөньяның ачысын-төчесен татыды. Ләкин хәзер ул – мәктәпнең ударнигы. Яшь конструкторлар түгәрәгенең старостасы.

      Наилләр хәзер яңа йортта торалар. Аларның йортыннан ерак түгел генә зур гастроном бар. Гастрономның тыныч почмагында соклар саталар. Шундагы дәү колбаларның берсенә кызыл