Әсәрләр. 7 томда / Собрание сочинений. Том 7. Мухаммет Магдеев

балалар ихтыярсыздан ишеккә карап-карап алалар иде.

      – Ягез, хәзер өченчесен башлыйк, – диде укытучы, барып чыгачагына алдан шикләнеп. – Яле, Фәрит!

      Сыек кына тавыш ишетелде:

      Илебезнең халыклары

      Матур тормыш коралар…

      Сыек тавышка берсе дә иярә алмады.

      – Ягез, ягез, – диде Мәлик тәмам өметен җуйган хәлдә. – Аннары ничек, нигә кушылмыйсыз?

      Класста авыр тынлык урнашты.

      Нәкъ шул вакытта әллә каян гына таныш, моңлы тавыш ишетелде. Менә, менә, нәкъ шушы тавыш булганда, бөтен класс кызы, малае бергә җырлый ала иде… Балаларның күзләре елтырап китте, авызлар ерылды.

      Илебезнең халыклары

      Матур тормыш коралар.

      Мәлик, бу тавышның каян килгәнен белмичә аптырап, югары күтәрелеп карады. Югарыда, бүлмә тактасы белән түшәм арасында, Арыслангалинең кечкенә карбыз кебек йоп-йомры башы күренде. Мәлик югалып калды. Класс җырның икенче яртысын шау итеп күтәреп алды:

      Тыныч булсын, тыныч булсын,

      Тыныч булсын дөньялар…

      – Төш аннан, Арыслангали, – диде Мәлик, аңа карамыйча гына. – Кер, утыр үз урыныңа…

      Өченче строфаны җырлаганда, утызлаган баланың дәртле тавышына тәрәзә пыялалары зыңгылдады. Мәлик тә рәхәтләнеп җырлады:

      Безнең ил кояшы балкый

      Якты булып көн саен.

      Якты булсын, якты булсын,

      Якты булсын көн саен.

      Дәрес ахырында Арыслангали укытучы өстәле янына килде. Бераз этенеп торды да:

      – Абый, моннан соң бер дә соңга калмам, яме, – диде.

      Мәлик кинәт Арыслангалине кочаклап алды. Шулай да, бер-ике секундтан аны ычкындырып:

      – Ярый, Пулатов, карарбыз, – дигән булды.

      Ләкин чырайларына караганда бу минутта Мәлик белән Арыслангалидән дә бәхетле кеше дөньяда юк иде.

      …Укытучылар соравы буенча төзелгән концерт талантлы яшь җырчы Арыслангали Пулатов чыгышы белән тәмамланды. Тик ни өчендер, шәһәргә киткәч, аның исемен генә «Арон»га әйләндергәннәр икән. Тавышы яхшы гына шайтан малайның…

      Пенсионер Мәлик радиоалгычны сүндерде. Ләкин Арыслангалинең моңлы тавышы һаман да әле аның колагында яңгырап тора иде.

1968

      Без әдәбият укыйбыз

      Бүген кич мин буш. Җыелыш-фәлән юк, гәзитләр дә нигәдер бүген килмәгән. Ниһаять, бала тәрбияләү өчен бер кич табылды. Тәрбияләргә кирәк, кыз белән сөйләшмәгәнгә инде ике-өч ай булыр. Матур әдәбият укырга кирәк.

      Кыз минем янга килеп утырды, бүлмәдә искиткеч зур тантаналы тынычлык урнашты. Шулай булырга тиеш… Ата кеше бит мин. Балага рухи тәрбия бирүдә мин җитәкче булырга тиеш.

      Мин укып киттем:

      – И куян, куркак куян, йомшак куян,

      Моңланасың нинди хәсрәт, кайгыдан?

      И җаным, син яшь бала шул…

      – Әти, әти! – дип туктатты кызым. – «Моңланасың» нәрсә дигән сүз ул?

      Мин аңлаттым. Авыр булды, шулай да аңлаттым.

      – И җаным, син…

      – Әти, әти! Хәсрәт нәрсә ул?

      – Хәсрәт – «кайгы» дигән сүз.

      – Ә