Çı Robinzon Kruzo heyratinə jimon iyən çəy macəron. Daniel Defo

har şem çoknə daspardəşbe, yəqom duz karde. Çəy maşkinə maştə rəbədə bə qıləy təmiz şıştə barkəz dəşim dəmandim ğonəğon çəş karde. Berdəm çımı əğə yali oməy, əy ğonəğon koşon be qoroş ım ruj nomeşon xəbəş doy. Peşoən bəçəmə se kəsi-bəmı, bə Ksuri, bə ərəbi-bo moy qəte şeyo əmrış karde.

      – Çımı duson,-votışe-bo şanqonə hardeyo çəmə kəykun, bəçəy qoroşən tosə moy qəte duz bə kə bəvardeyon.

      Hoqo həmin iyo çımı tıle həxədə əbıə fikon tojədən dəmande rosbe. Isət əsli qəmi mıku be. Tosə çımı əğə şe bo hozı beyo dəqınim,-əlbətdə ım hozıəti bo moy qəteyo nıbe, bo tıleyobe. Rose bə kom tərəf şe zındənıbim, əmo çı əsirətiku rəxeyo bə har tərəfi bedə bıbu şəninbim.

      Çı har şeysə bə nav de ərzoği ehtiyotin be qoroş ərəbi bə sə dəğandeyo:

      – Çı əğəku be izn çəy nuni hardeyo ixtiyorımon ni,-votıme.

      – Ha, rose,-votışe iyən bə barkəz qıləy yolə şəvədə suxari iyən se qulə ovış varde.

      Mı çı əğə çəxırə yeşiqon bəke beş zındəbim. Ərəb bo azuğəyo şeyədə bərəy cəmi şişonım varde, navko bo əğəyo bə işğaf noy təki duzım kardəbe. Ğəyzi bımon qıləy penco həşt qirvankəynə de qıləy mumə poə toğə kələf, təvə, mişor, çəkuşımən peqəte. Sıftədə ımon həmə, xısusən peşoən şəm tumo kardə mum, çanə bıvotoş bəçəmə koyış koməq karde. Bə ərəbi iqlən kələk oməym. Soyə dılə odəm çımı ım hiləşən bovə karde. Çəy nom İsmail be. Əncəx həmə əy Mevla hele əkəyn.

      – Mevla, barkəzədə çı əğə silohış hese. Itkə borut, seçmə pəydo bıkoş bevəc nibəbe. Bakam bo pateyo i-dı qılə kiyəmon yəy. Çı əğə qəmiyədə seçmə iyən borut beş zındəm,-votıme.

      – Çok bəvardem,-votışe iyən dıləş de seçmə, boruti pur əbıə dıqlə yolə sumkəş varde. Borut həşt qirvankə nim əbiy. Seçmən şəş qirvankə əbiy. Əy qulləşən vardəbe. Imonımon həmə barkəzədə vırəbəvırə karde.

      Ğəyzi bimi çı əğə kəyutədə əbıə yeşiqon qıləyədə vaxtədə ziyodə mandə çəxıri təyli kardeyədə qıləy yolə şişədən itkə borut pəydobe.

      De joqo bo royo lozim əbıə cəmi ehtiyoton hozı kardə bəpeştə, de moy şiko karde bəhonə çı limano beşimon.

      Tilovımon şodoy çanəmon çəşkarde hiçimi qəte nızınəy (çunki moy bə tilov omeyədən zıne-zıne okırnedənıbim). Bə ərəbi:

      – Çəmə ko xərobe! Əqəm joqo təylə das bə kə oqardəmon çiçon nibəvoten. Boy itkən bə nığıli bışəmon,-votıme.

      Ərəb çımı hiyləku hiç şubhəyşi nıkardəy rozi be iyən vakıronış okarde. Mınən sukani idorə kardeyo beşim. Barkəz i mil şə bəpeştə, mı joqo bızın bo moy qəteyo dorozbəm çəy kəmiku doroz bim, peşoən sukanım bə Ksurim doy bə barkəzi tıki tərəf şim. Bə ərəbi nez oməym çəy duşi piyo bə nav bə şey diyəkarde təki qıləymi hol səy. Çəy miyonom qəte rosım karde bə dıyom şodoy. Çəy bə ov eşe bə dim beşeş i be, çunki bənəy pu be. Əy tosə dınyo bə sə dımı şeş bəştə sıxan doy, əy bə barkəz bekırneyoş lovə karde.Joqoən rə-rə sinov hardəbe ki, çəmə arədə əbıə məsafə bə çəş qıniyə dərəcədə bə kam bedəbe. Vo nıbeku barkazən hostə-hostə şedəbe. Çəy bərəy bəmə rəseş hissım karde, bo kəyut tıləym, tifanqım peqəte bəyım nişon doy:

      – Bətı bevəci kardem pidəni, tınən mıni rohət vadə, çok sinov hardəş, dıyoən çoke. Tosə kəno bıvotono sinov harde çiy ni, çokiş ıme ki, bəpeş oqard; bəvədə mı bətı niməqıniyə; əks-təğdirədə i kərəm bə barkzi tərəf sinov bəhoş; qullə duz bəştı sə bəjem. Çunki harçi bedə bıbu mı ozod bem ğət kardə,-votıme.

      Əv, bə hışki tərəf peqardəy. Əminim ki, əv çokə sinov əhə be qoroş əziyyət nibəkəşe bə sahil bebəşe.

      Həlbəttə mı piyə ərəbi dıştə peqəte cıvoni bə dıyo əzınim şodoy. Əmo bə piy ehtibor karde nəbiy. Əv xəyli diyəro bəbe, ıştə dimım bə Ksuri tərəf qəte, votıme:

      – Əqəm dımı duz bıvotoş, tıni qıləy çokə odəm bəkardem; boştə duziyətiyoən bə Məhəmməd peğəmbəri bəpe ğəsəm bəhəy. Əqəm joqo nıbu tıniyən bə dıyo şobədom. Əv sof bə çımı çəşi dılə dəmande diyəkarde sırəy iyən bəmı xain nıbeyo, bə har vırəy dımı şeyoş ğəsəm harde.

      – Tosə ərəb çı çəşo qin be vokıronım okarde bə dıyo dıləm ro karde. Əmo toyki darşiye vaxtədə barkəzım bə ğıblə tərəf qordıniy çı sahiliku veyən diyəro nıbe qoroş çı həşi-pemə cihətım qəte. Bə sərinə vo qıne diyə nıkardəy ləpə hiç nıbe. Çanə bıvotoş de qıləy çokə suruəti şeykumon maşkinə ruji sahat seədə, sıftə kərə bıbu sahil çiyəy sadı penco mil bə ğiblə tərəf şimon, Fas iyən çı Mərakəşi hukuməti zəmino çı Afrika davlətmandon vıronku diyəro bemon hisım karde.

      Əmo bə nez omə sahilədəmon təmomən odəmon yidəbin. Əmo çı ərəbonku joqo tarsəbim ki, nubəsətin bə çəvon das dənıqıneyo qıləy musaidə voykum istıfodə karde, penc ruj nımandim lobərım şonodoy, bə kəno benışim bə ro dəqınim. Penc ruji bəpeştə çı ğiblə vo dəmande qıne. Mı həni çəmə dumoysə omeku tarsedənıbim, bə kəno nez oməym, çı ru qəvədə əbıə qıləy qədə limanədə bo lobər şodoym ğəror doy. Im ru kom ru beş, çı kom vıro iyən kom tərəfo, çı kom xəlği zəmino omeş dair hiç məhlumatimi bə das nıznəy varde. Sahildə inson vindənıbim. Vindeyən oruzu kardənıbim. Əncəx çımı piyə şe şinə ov be.

      Şanqovəsəyni bə ru dəşimon; həvo toyki beyədə bə kəno bebəşemon əvrə bənəvemon çəvrə koy omutemon bə ğəror səy. Həvo toyki bə-nıbəy, çı sahilo joqo dəhşətinə sədon, joqo dəhşətinə zikkon, vəhşiyə həyvonon zuzemon məsəy ki, kam mande ki, çı fəğırə hırdəni dıl bıtəkı. Əy bəmı tosə maştə obe bə kəno benışeyo dəmande lovə karde. Mınən:

      Çok, Ksuri çəş bəkamon. Əmo bə rujən əyo çı şir iyən əslanisə həniyən tarsış əbıə bə insonon ros ome ehtımolən hesey,-votıme. Əv sırəy:

      – Əmə de tifanqi hıcum bəkamon, əvoni bətılvonemon,-votışe.

      Mı çəy ım dıl şoətim vinde, nıpiyəme əv çı kefo bı qıno çı əğəku mandə çəxırədəm bımi i ğədəhım doy. Bə əsliş diyə bıkoş çəy məsləhət beməne nıbe qoroş mı bəçəy votəyım quş eğande. Şanqomon lobər ğande niyo bimon. Niyobe votdəm, çunki i dəğiğən bıbu joqo nıhıtimon. Çı lobər ğandeku dı-se sahat bəpeştə sahilədə muxtəlifə cinsədə əbıə, çanə bıvotoş yolə həyvonımon vinde (bə yoli həyvon mı hiç vırəydəm vindənıbe). Əvon bə sahili nez oməyn bəru dəşin dəmandin de iyəndı ovədə hənək karde.Joqo çidə ki, de joqo ıştə bədənişon piyəbe sərin bıkən. Bı vaxtədə əvon joqo zik-zik kardəbin ki, mı hiç ıştə umrədəm joqo sədonım məsənıbe.

      Ksuri çanə bıvotoş tarsəbe. Əqəm rosiş bıvotım azən bə dardədəbim. Çı