Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

da Bóg, Zbyszko się wywdzięczy.

      Zych ze Zgorzelic, który słynął istotnie z dobroci i uczynności, począł znów nalegać i prosić, ale Maćko się uparł: kiedy umierać, to na własnym podwórku! Cniło⁷⁷¹ mu się oto bez tego Bogdańca całymi latami, więc teraz, gdy granica już niedaleko, nie wyrzeknie się go za nic, choćby to miał być ostatni nocleg. Bóg łaskaw i tak, że mu choć pozwolił tu się przywlec.

      Tu roztarł pięściami łzy, które wezbrały mu pod powiekami, obejrzał się wkoło i rzekł:

      – Jeśli tu już bory Wilka z Brzozowej, to zaraz po południu dojedziem.

      – Nie Wilka z Brzozowej, jeno ninie⁷⁷² opatowe – zauważył Zych.

      Uśmiechnął się na to chory Maćko i po chwili odrzekł:

      – Jeśli opatowe, to może kiedyś będą nasze.

      – Ba! dopieroście mówili o śmierci – zawołał wesoło Zych – a teraz chce wam się opata przetrzymać.

      – Nie ja go przetrzymam, jeno Zbyszko.

      Dalszą rozmowę przerwały im odgłosy rogów w boru, które ozwały się daleko przed nimi. Zych wstrzymał zaraz konia i począł słuchać.

      – Ktoś ci tu chyba poluje – rzekł. – Poczekajcie.

      – Może opat. To by dobrze było, żebyśmy się zaraz spotkali.

      – Cichajcie no!

      Tu zwrócił się do orszaku:

      – Stój!

      Stanęli. Rogi ozwały się bliżej, a w chwilę później rozległo się szczekanie psów.

      – Stój! – powtórzył Zych. – Ku nam idą.

      Zbyszko zaś zeskoczył z konia i począł wołać:

      – Dawajcie kuszę! może zwierz na nas wypadnie! wartko! wartko!

      I porwawszy kuszę z rąk pachołka, wsparł ją o ziemię, przycisnął brzuchem, pochylił się, wyprężył grzbiet jak łuk i chwyciwszy palcami obu rąk cięciwę, naciągnął ją w mgnieniu oka na żelazny zastawnik, za czym założył strzałę i skoczył przed siebie w bór.

      – Napiął! bez korby ci napiął! – szepnął Zych zdumiony przykładem tak nadzwyczajnej siły.

      – Ho, to morowy chłop! – odszepnął z dumą Maćko.

      Tymczasem rogi i granie psów ozwało się jeszcze bliżej, aż nagle po prawej stronie boru rozległ się ciężki tupot, trzask łamanych krzów i gałęzi – na drogę wypadł z gęstwiny, jak piorun, stary brodaty żubr z olbrzymią, nisko pochyloną głową, z krwawymi oczyma i wywalonym ozorem, zziajany, straszny. Trafiwszy na wyrwę przydrożną, przesadził⁷⁷³ ją jednym skokiem, upadł z rozpędu na przednie nogi, ale podniósł się i już, już miał skryć się w gęstwinie po drugiej stronie drogi, gdy nagle zawarczała złowrogo cięciwa kuszy, rozległ się świst grotu, po czym zwierz wspiął się, zakręcił, ryknął okropnie i runął jak gromem rażony na ziemię.

      Zbyszko wychylił się zza drzewa, napiął znów kuszę i zbliżył się gotów do strzału ku leżącemu bykowi, którego zadnie⁷⁷⁴ nogi kopały jeszcze ziemię.

      Lecz popatrzywszy chwilę, zawrócił spokojnie do orszaku i z daleka począł wołać:

      – Tak dostał, aże gnojem popuścił!

      – A niechże cię! – ozwał się podjeżdżając Zych – od jednej strzały!

      – Ba, blisko było, a to przecie okrutny pęd. Obaczcie: nie tylko żeleźce, ale i brzechwa⁷⁷⁵ całkiem mu się schowała pod łopatką.

      – Myśliwcy muszą być już blisko; pewnikiem ci go zabiorą.

      – Nie dam! – odpowiedział Zbyszko – na drodze zabit, a droga niczyja.

      – A jeśli to opat poluje?

      – A, jeśli opat, to niech go bierze.

      Tymczasem z lasu wychyliły się naprzód psy, których było kilkanaście. Ujrzawszy zwierza, rzuciły się na niego ze strasznym harmidrem, zbiły się na nim w kupę i niebawem poczęły się między sobą gryźć.

      – Zaraz będą i myśliwi – rzekł Zych. – Ot patrz! już są, jeno dalej przed nami wypadli i nie widzą jeszcze zwierza. Hop! hop! bywajcie tu, bywajcie!… leży! leży!…

      Lecz nagle umilkł, przysłonił oczy ręką, a po chwili ozwał się:

      – Dla Boga! coże to jest? Czym oślepł, czy mi się zdaje…

      – Jeden na wronym⁷⁷⁶ koniu na przedzie – rzekł Zbyszko.

      Lecz Zych zawołał nagle:

      – Miły Jezu! dyć⁷⁷⁷ to chyba Jagienka!

      I naraz począł krzyczeć:

      – Jagna! Jagna!…

      Po czym ruszył naprzód, ale nim zdążył puścić w cwał podjezdka⁷⁷⁸, Zbyszko ujrzał najdziwniejsze w świecie widowisko: Oto na chybkim srokaczu⁷⁷⁹ sadziła ku nim, siedząc po męsku dziewczyna z kuszą w ręku i z oszczepem na plecach. W rozpuszczone od pędu włosy powszczepiały jej się chmielowe szyszki; twarz miała rumianą jak zorza, na piersiach rozchełstaną koszulinę, a na koszuli serdak wełną do góry. Dopadłszy, osadziła na miejscu konia; przez chwilę na twarzy jej odbijało się niedowierzanie, zdumienie, radość – na koniec jednak nie mogąc świadectwom oczu i uszu zaprzeczyć, poczęła krzyczeć cienkim, nieco jeszcze dziecinnym głosem:

      – Tatulo! tatuś najmilejsi!

      I w mgnieniu oka zsunęła się z konia, a gdy Zych zeskoczył także dla powitania jej na ziemię, rzuciła mu się na szyję. Przez długi czas Zbyszko słyszał tylko odgłos pocałunków i dwa wyrazy: „Tatulo! Jagula! Tatulo! Jagula!” – powtarzane w radosnym upojeniu.

      Nadjechały oba poczty, nadjechał na wozie Maćko, a oni jeszcze powtarzali: „Tatulo! Jagula!”, i jeszcze się obejmowali za szyję. Aż gdy wreszcie mieli już do sytu powitań i okrzyków, poczęła go Jagienka wypytywać:

      – To z wojny wracacie? Zdrowiście aby?

      – Z wojny. Co nie mam być zdrów! A ty? A młodsze chłopaki? Myślę, że zdrowe? – tak? Bo inaczej nie latałabyś po lesie. Ale coże ty tu robisz najlepszego, dziewczyno?

      – Przecie widzicie: poluję – odpowiedziała śmiejąc się Jagienka.

      – W cudzych lasach?

      – Opat dał mi pozwoleństwo⁷⁸⁰. Jeszcze przysłał pachołków do tego uczonych i psy.

      Tu zwróciła się do swej czeladzi⁷⁸¹:

      – A odpędzić mi ta psy, bo skórę podrą!

      Po czym do Zycha:

      – Oj, też rada jestem, rada, że was widzę!… U nas wszystko dobrze.

      – A jam to nierad? – odparł Zych. – Dajże jeszcze, dziewucho, pyska!

      I poczęli się znów całować, a gdy skończyli, Jagna rzekła:

      – Do domu okrutny szmat drogi… takeśmy się za oną bestią zagnali.

      Chyba ze dwie mileśmy gnali, że już i konie ustawały. Ale tęgi żubr – widzieliście?… ma on ze trzy moje strzały w sobie, a od ostatniej musiał paść.

      – Padł on od ostatniej, ale nie od twojej: ten to rycerzyk go ustrzelił.

      Jagienka odgarnęła dłonią włosy, które się jej nasunęły na oczy, i spojrzała bystro, lubo⁷⁸² niezbyt życzliwie na Zbyszka.

      – Wiesz, kto to jest? – spytał Zych.

      – Nie