Piekfyn Afrikaans Graad 12 Leerderboek Huistaal. Henk Viljoen

en “soet”.

      28. Hoekom vergelyk Carla Lategan die speel van ’n konsertina met Wiskunde?

      29. Vorm afleidings van die woorde tussen hakies.

      a. Sy is ’n bekende konsertina(-speel) in Parow.

      b. Al die dansers is lief vir (instrument) musiek.

      c. Almal het haar (vlei) woorde vir haar (skitter) prestasie toegevoeg.

      d. Die mense dans op die (ritme) maat van die musiek.

      e. Sekere kunstenaars (filosofie) oor ’n konsertina.

      f. Die (musiek) geniet dit om mooi musiek vir die (dans) te maak.

      30. “ ‘Die konsertina is die Wiskunde van musiek,’ sê sy filosofies.” (par. 10)

      Skryf die sin oor in die indirekte rede.

      31. Toon aan of die skuinsgedrukte woorde voorbeelde is van afleiding, samestelling of samestellende afleiding.

      a. “Welkom in die wêreld van bedreigde kultuurspesies . . .” (par. 6)

      b. “. . . Suidstreek se maandelikse opskop in die skoolsaal . . .” (par. 6)

      32. “Die koelsakke word oopgerits en koue versnaperinge in papierborde rondgestuur.” (par. 7)

      a. Identifiseer die werkwoord/e in die sin.

      b. Skryf die sin oor in die verlede tyd.

      c. Skryf die sin oor in die bedrywende/aktiewe vorm.

      Daaglikse assessering

      Ruil boeke om en sien mekaar se antwoorde na aan die hand van die onderwyser se memorandum.

      In hierdie aktiwiteit moet jy ’n koerantberig ontleed en dan self een skryf. Lees Pitkos aandagtig deur om die kenmerke van ’n koerantberig te hersien.

      Kenmerke/vereistes van ’n koerantberig

       Inligting word neutraal oorgedra – dit moet verkieslik in die eerste persoon geskryf word.

       Taal moet nugter/saaklik wees.

       Inhoud moet objektief en geordend aangebied word.

       Feite moet korrek wees.

       Die opskrif (trefferkop) moet aandag trek. Dit moet die wie. wat en waar van die storie gee en in die bedrywende vorm geskryf word.

       Die inleiding moet kort en kragtig wees, nuut en prikkelend. Die belangrikste nuus moet eerste gestel word en moet lesers dadelik in die prentjie bring – beantwoord die wie-, wat-, waar- en wanneer-vrae.

       Die belangrikste feite en inligting kom in die inleiding; brei daarop uit en gee meer besonder­hede – die hoe- en hoekom-vrae; daarna volg minder belangrike inligting.

       Skryf ’n treffende slot wat alles saamvat.

      Lees nou die volgende koerantberig deur en doen die opdrag wat daarna volg.

      Tradisionele kuns:

      Herleef op fees op Paarlberg

      “Die riel is in ons bloed”

      Groep van Wupperthal stof ander op dansvloer uit

      KAAPSTAD. ’n Byna uitgestorwe tradisionele dansvorm het Saterdagaand uit die as herrys teen die hange van die Paarlberg met die eerste Khapara (Rieldans)-fees. Rieldansers uit die Boesmanland, Hantam en ander trotse tuisgronde van dié tradisionele stamp- en sleepvoetdans vry boonop nou na Suid-Afrika se kunstefeesgehore om die dans wat “die eerste volkere in Suid-Afrika om die vuur gedans het”, aan die lewe te help hou.

      “Die volgende stap is die kleiner feeste,” het mnr. Elias P. Nel, bekende skrywer en ’n man wat self op Verneukpan “die riel leer trap het”, gesê.

      Sewe dansgroepe het op ’n wye sirkel aangeryde sand op ’n kil Paarl-aand in die amfiteater net onder die Taalmonument meegeding in die kompetisie, wat Nel namens die Afrikaanse Taal- en Kultuurvereniging (ATKV) gereël en gelei het.

      Prysgeld van altesame R2 250 is uitgeloof vir die beste drie dansspanne, met elke groep wat ’n verdere R300-ondersteuningsgeld in die hand gestop is vir hul pronkwerk.

      “Die fees wil hulde bring aan die mans en vroue, vandag ook al meer jongmense, wat die kultuurdans lewend hou,” het organiseerders aan die sowat 500 toeskouers verduidelik.Mnr. Pedro Dausab, ’n opvoeder in die Namataal, het ’n kort oorsig oor dié dansvorm, wat by uitsterf omgedraai het, se geskiedenis verskaf.

      Nama-tussenwerpsels het uit die gehoor opgeklink terwyl dansers opgewarm en rye toeskouers, askoek-boereworsrolletjies in die hand, die bankies gevul het. Nel het ’n opsweepgedig voorgedra en onder andere die voorsitter van die ATKV-direksie, mnr. Johan van Schoor, en die Griekwa-leier, mnr. Andrew le Fleur, verwelkom.

      “Dit was geen geheim as ’n meisie haar eerste maandstonde gehad het nie. Bure, familie en vriende is verwittig,” het Dausab gesê by verduideliking van die dans se oorsprong. Hy het bygevoeg dat danspassies soos die “sekelnekloop” aangelê is daarop “om ’n meisie los te dans”.

      Die kompetisie is ingelui met ’n jong dansertjie van Middelpos wat sy span se geleidelike, ritmiese oorgang van twist na “bobbejaan-twist” tot suiwer riel geherder het.

      Teen 21:45 is die dansvloer oopgegooi terwyl beoordelaars vir lank genoeg delibereer het dat talle mense die pad gevat het.

      Die gesogte trofee vir die beste vroulike danser is uiteindelik opgeraap deur die aanvallige Abigail Booysen (14) van Vredendal.

      “Ek dans al van 2003. Dis baie lekker, dis in my bloed,” het Booysen na haar oorwinning gesê.

      Ervaring meer as jeugdige skoonheid het egter die knoop deurgehak in die stryd om die skild vir beste manlike danser en mnr. Jack van Zyl (46) van Brandvlei het ’n wye S oor die sand gegooi onderweg na die beoordelaars se handdrukke.

      Die ouderdomme van die dansers het van onder tien tot diep in die middeljare gestrek en spanne het gemiddeld uit 10 mense bestaan wat op eenvoudige tweeman- of CD-musiekbegeleiding staatgemaak het. Spanne is uitgerus in kleurvolle kostuums met volop kappies en breërandhoede.

      Middelpos het ’n lansie gebreek vir genderaktiviste toe Marie Swarts (28) die kitaar bespeel het – ’n tradisioneel manlike rol, volgens groepleier, mnr. S.P Abrahams, ’n opvoeder van Middelpos.

      In die derde plek was Bitterfontein, met Vredendal tweede. Maar dit was Wupperthal se span wat as algehele wenners aangewys is. Hul leier, mnr. Baren Salomo, het gesê die riel “vier die vryheid van ons mense”.

      (Uit: Die Burger)

       Die opskrif is in die bedrywende vorm geskryf

       Die inleiding: Kort, bondig, antwoorde op wie, wat, waar, wanneer; feite.

       Feite is kortliks en akkuraat.

       Inhoud: Uitbreiding op feite en inligting van die inleiding.

       Aanhalings: Kleur ’n berig in, verskaf afwisseling en maak dit meer geloofwaardig.

       Inhoud: Meer besonderhede – hoe en hoekom.

       Die styl is neutraal en objektief.

       Die slot wat alles saamvat.

      Opdrag vir assessering

      Skryf ’n koerantberig van 180 tot 200 woorde oor een van die volgende onderwerpe: Jy het ’n kunstefees/filmpremière/dans- of sangkompetisie/konsert bygewoon. Skryf ’n interessante berig daaroor.