Piekfyn Afrikaans Graad 12 Leerderboek Huistaal. Henk Viljoen

verwys die verteller spesifiek na 1994?

      b. Wie is die “bleekspan” waarna verwys word?

      c. Hoekom is “hulle” tussen aanhalingstekens geplaas?

      d. Waaroor is die verteller opgewonde? Verduidelik in jou eie woorde.

      11. Wie sou jy sê is die hoofkarakter/s? Motiveer jou antwoord.

      12. Beoordeel die samehang van die teks. (Lees weer In ’n Neutedop op bladsy 46.)

      a. Watter funksie vervul die eerste paragraaf?

      b. In watter opsig/te verskil die eerste en die laaste paragraaf en in watter opsig/te stem dit ooreen?

      c. Watter woorde in die teks kom deurlopend voor?

      d. Bepaal die skakels tussen paragraaf 8 en 9, en dan tussen 10 en 11. Watter woorde bewerkstellig die skakelings?

      e. Watter emosie/s vorm ’n deurlopende motief in die teks?

      13. Wat bedoel die verteller met die verwysing na ’n “tweerigtingstraat” in die laaste paragraaf?

      14. Wat is die boodskap van hierdie teks?

      15. Dink jy die verteller slaag met hierdie verhaal om die beginsel van ubuntu uit te beeld? Hoekom sê jy so?

      Jou onderwyser gaan ’n teks oor inheemse kennisstelsels aan jou voorlees om jou luisterbegripsvaardighede te assesseer. In hierdie aktiwiteit gaan jy luister vir kritiese ontleding en evaluering. Let veral op die volgende, want hiervolgens gaan vrae gestel word:

       Identifiseer en interpreteer oorredings-, gevoels- en manipulerende taal, partydigheid, vooroordeel en stereotipering.

       Onderskei tussen feite en menings.

       Reageer op styl, toon en register en evalueer dit korrek.

       Oordeel en lewer bewyse.

       Maak aannames en voorspel gevolge.

       Reageer op taalgebruik en woordkeuse.

      Volg die stappe van die luisterproses

       Luister aandagtig na die onderwyser se eerste voorlesing van die teks.

       Daarna kan jy die vrae deurlees.

       Jou onderwyser gaan die teks weer voorlees. Nou mag jy aantekeninge maak.

       Laastens moet jy die vrae beantwoord.

      Beantwoord die volgende luisterbegripsvrae oor “Inheemse kennisstelsels”.

      1. Noem enige drie eienskappe van inheemse kennisstelsels. (3)

      2. Die skrywer sê duidelik wat inheemse kennisstelsels nié is nie. Aan watter drie kenmerke voldoen inheemse kennisstelsels nié volgens die skrywer? (3)

      3. Op watter aanname berus die skrywer se stelling dat inheemse kennisstelsels dalk werklike en ware kennisversamelings is? (2)

      4. Wat bedoel die skrywer met die volgende: “IKS is ook nie argaïese alternatiewe vorme van kennis nie”? (2)

      5. Omskryf die begrip “holisme” in jou eie woorde. (2)

      6. Sou jy sê die skrywer is bevooroordeeld ten opsigte van inheemse kennisstelsels? Motiveer jou antwoord. (2)

      7. Stem jy saam met die skrywer se stelling dat plaaslike kennisstelsels met verloop van tyd by die hoofstroom kennis geïnkorporeer moet word? Hoekom?/Hoekom nie? (1)

      [15 punte]

      In die vorige aktiwiteit het jy gehoor wat inheemse kennisstelsels beteken en hoekom dit ’n regmatige plek in die samelewing moet inneem. Jy gaan nou in ’n voorbereide toespraak jou mening hieroor gee. Gebruik die eienskappe van die praatproses in Pitkos om jou te help. Jou toespraak moet onder andere die volgende inligting bevat:

       Jou definisie/verklaring van die begrip

       Jou standpunt: Moet dit deel wees van die bestaande kennisstelstel van ’n samelewing/kulturele opset of nie? Wys op die voordele en nadele.

       Fokus op een van die kennisgebiede: gesondheidsorg, voorkomende medisyne, veeartsenykunde of enige ander gebied waaroor jy navorsing gedoen het.

       Jou aanbieding moet 4-5 minute duur.

       Jy mag van hulpmiddels gebruik maak.

      Jou aanbieding kan vir formele assessering (Taak 1) in aanmerking geneem word.

      Die praatproses

      Beplanning, navorsing en organisering

       Gebruik die gepaste register, styl en toon volgens die gehoor, doel, konteks en tema.

       Gee feite weer, spreek menings uit en verduidelik geïmpliseerde betekenis.

       Wees bedag om nie partydigheid, stereotipering en manipulerende taal te gebruik nie.

       Gebruik verskeie betroubare bronne soos woordeboeke en tesourusse.

      Voorbereiding en aanbieding

       Praat direk met die gehoor.

       Ontwikkel jou idees volgens ’n logiese argument (inleiding, middel en slot).

       Gebruik retoriese vrae, pouses en herhalings effektief

       Gebruik organisatoriese strukture soos chronologie, onderwerp en oorsaak-gevolg.

       Gebruik korrekte intonasie en frasering.

       Gebruik gepaste aanspreekvorme.

       Gebruik gepaste woordkeuse, taalstrukture en -konvensies.

       Gebruik verbale en nieverbale tegnieke soos toon, stemprojeksie en -modulasie, volume en tempo.

      Prelees

      Wanneer jy ’n leesbegripsoefening doen, moet jy op die volgende let:

       Maak seker jy ken al jou leesstrategieë en weet hoe om dit toe te pas (vluglees, soeklees, aandagtig lees, krities lees).

       Jy moet die betekenis van onbekende of komplekse woorde en/of frases vanuit die teks kan aflei en verduidelik. (Onthou, jy het nie ’n woordeboek in die eksamenlokaal nie – gebruik woordaanpakvaardighede!)

       Jy moet die skrywer se standpunte en afleidings kan ontleed of interpreteer en bewyse uit die teks gee om jou antwoorde te staaf.

       Herlees altyd die teks sodat jy ’n deeglike begrip van die betekenis en boodskap het.

      Lees die teks wat volg krities deur. Wanneer jy iets krities lees, moet jy ’n juiste oordeel daaroor kan vel. Kritiese lesers interpreteer die betekenis van wat hulle lees teenoor hulle eie agtergrond, ondervinding, inligting en kennis van die saak. As kritiese leser gaan jy redeneer oor en reageer op die feite, menings en idees in die teks. Jy is moontlik ook ’n gereelde koper en eter van hamburgers en daarom het jy die reg om jou mening uit te spreek oor watter hamburger vir jou die lekkerste is en jou redes daarvoor te gee!

      ’n Hamburger is ’n hamburger – of is dit?

      Wees bang, baie bang. Die Weg Kitskos-uitklopkompetisie