Feniks. Deon Meyer

persoonlik raak nie, maar daar is van u wat oorgewig is. Daar is van u wat rook en drink …”

      Joubert staar na die sigaret in sy hand.

      “Maar ons gaan dit saam aanpak. Saam u lewenstyl verander, saam u help om ontslae te raak van u swak gewoontes. Onthou, kollegas, u is die room van die Mag, u dra die beeld na binne en na buite uit, u is ambassadeurs, skakelbeamptes. Maar die heel belangrikste: u het ’n verantwoordelikheid teenoor uself om u liggaam en gees in stand te hou.”

      Weer die huiwering, om geleentheid vir applous in te ruim. Joubert druk die sigaret dood. Hy sien hoe Vos sy kop na sy hande laat sak. Vossie rook nie, maar hy het ’n bierpens.

      “Goed,” sê kolonel Bart de Wit, “kom ons hanteer die sake van die dag.” Hy haal ’n notaboek uit sy baadjie se sak en maak dit oop. “Kaptein Marcus Joubert … Waar is kaptein Joubert?”

      Joubert steek sy hand halfmas op.

      “Aaaa, ons sal netnou formeel kennis maak, kaptein. Is dit Marcus? Noem hulle jou …”

      “Mat,” sê Joubert.

      “Hoe?”

      “Ozite,” sê iemand aan die oorkant van die vertrek en ’n paar speurders lag gedemp.

      “Mense noem my Mat,” sê Joubert harder. De Wit hoor verkeerd. “Dankie, kaptein. Goed, kaptein Max Joubert is dan leier van die bystandspan vir die week wat kom. Saam met hom is luitenant Leon Petersen, adjudante Louw en Griessel. Sersant O’Grady, konstabels Turner, Maponya en Snyman. Ek sal u nog almal leer ken, kollegas. Dan het kaptein Gerbrand Vos die bystandspan oor die feestyd gelei. Kaptein Vos, is daar sake wat u wil bespreek?”

      Die professionele lewe van ’n Moord-en-Roof-speurder laat nie veel ruimte vir langdurige simpatie wanneer ’n kollega die kluts kwytraak nie. Daar is begrip, want dit kan met enigiemand gebeur. Daar is dankbaarheid dat dit nie met jou gebeur het nie. En daar is simpatie wat ’n maand, dalk twee, hou – tot die gevalle kollega ’n meulsteen word in die uitvoering van jou plig.

      Twee medelede van Moord en Roof het hul simpatie teenoor Mat Joubert twee jaar lank behou – elkeen om sy eie rede.

      Vir Gerbrand Vos is dit nostalgie. Hy en Joubert het saam begin as speurder-sersante by Moord en Roof. Die twee blink nuwe sterre. Willie Theal het hulle laat meeding, laat wedywer om hoër en hoër louere, maar hulle is saam bevorder tot adjudant, tot luitenant. In die Mag was hulle ’n nasionale legende. Die Burger het ’n lekkerleesartikel op die middelblad oor hulle gedra met hul bevordering tot kaptein. Saam-saam. Die verslaggeefster was duidelik beïndruk deur elkeen. Kaptein Vos is die ekstrovert, die groot man met die engelgesig, die kuiltjies in die wange en die babablou oë. Kaptein Joubert is die stil een, nog groter, met skouers wat ’n deur kan vol staan en die gesig van ’n valk – bruin oë wat deur jou kan kyk, het sy melodramaties geskryf.

      En toe kom Lara se dood en Vos aanvaar dat sy kollega nie meer kan wedywer nie. En hy wag dat Joubert die proses van rou moet afhandel. Gerbrand Vos wag nog steeds.

      Joubert is besig met die eerste saakdossier van die oggend. Nog sewentien staan in drie hopies op sy lessenaar, geelgrys SAP3-lêers wat sy lewe reguleer. Hy hoor Vos se doelgerigte tred op die kaal grys vloerteëls, hoor dat dit nie by die kantoor langsaan ophou nie. Dan is Vos in die deur, sy stem gedemp, asof De Wit in die omtrek is.

      “Hier kom groot kak,” sê hy, want Gerbrand Vos gebruik die taal soos ’n stomp voorwerp.

      Joubert knik. Vos gaan sit op een van die blougrys staatsdiensstoele. “Patriotte. Patriotte. Jissis, dit laat my bloed kook. En Scotland Yard. Wat weet Scotland Yard van Afrika, Mat? En die kak van mediese ondersoeke. En die ‘u’ – waar het jy al gehoor van ’n BO wat sy mense ‘u’?”

      “Hy is nuut, Vossie. Dit sal seker oorwaai.”

      “Hy wil ons sien. Hy het my nou by tee voorgekeer en gesê hy wil ons elkeen alleen sien. Ek moet nou …” Vos kyk na sy horlosie. “… daar wees. En jy is volgende. Ons moet saamstaan, Mat. Ons is die twee senior offisiere. Ons moet dié fokker van meet af aan uitsorteer. Het jy gehoor wat sê hy van fiksheid? Ek sien al hoe doen ons elke oggend PT op die parkeerterrein.”

      Joubert glimlag effens. Vos staan op. “Ek sal jou kom roep as ek klaar is. Onthou net: dis saamstaan, Boere. Al is ons nie fokken patriotte nie.”

      “Toe maar, dis net stroop, Mat,” sê Vos vyf en dertig minute later toe hy weer instap. “Hy wag vir jou. Heel vriendelik en vol komplimente.”

      Joubert sug, staan op, trek sy baadjie aan en stap in die gang af.

      Kolonel Bart de Wit het Willie Theal se kantoor oorgeneem en sy eie gemaak, sien Joubert wanneer hy aanklop en ingenooi word.

      Die spanfoto’s teen die muur is weg. Die vuil groen mat op die vloer is weg, die sieklike potplant in die hoek het verdwyn. Drie graadsertifikate hang nou teen die nuutgeverfde wit muur. Die vloer is met ’n polisieblou mat bedek en in die hoek is ’n koffietafel waarop ’n staandertjie aangebring is. Dit lui: EK VERKIES OM NIE TE ROOK NIE. Op die lessenaar is ’n houer met vier foto’s daarin – ’n vrou met ’n dikraambril glimlag, ’n tienerseun met sy pa se neus, ’n tienerdogter met ’n dikraambril. Die ander foto is van De Wit en die Minister van Wet en Orde.

      “Sit, sit, kaptein,” sê De Wit en wys na die grysblou stoel. Hy gaan sit self. Die sweem van ’n glimlag is dadelik daar.

      Dan skuif hy ’n dik bruin personeellêer voor hom reg en slaan dit oop. “Hoe het jy gesê? Hulle noem jou Max?”

      “Mat.”

      “Mat?”

      “Dit is my voorletters, kolonel. Ek is Marcus Andreas Tobias. M. A. T.­­ My pa het my só genoem.” Joubert se stem is sag, geduldig.

      “Aaaa. Jou pa. Ek sien hy was ook ’n Lid.”

      “Ja, kolonel.”

      “Nooit ’n offisier nie?”

      “Nee, kolonel.”

      “Aaaa.”

      ’n Oomblik van ongemaklike stilte. Dan tel De Wit die personeellêer op. “Ek draai nie doekies om nie, kaptein. Nie destyds oor my politiek nie, en nie nou oor my werk nie. Daarom gaan ek reguit en eerlik wees. Dit gaan nie goed met jou nie. Sedert jou vrou se dood.”

      Die glimlag op De Wit se gesig pas nie by die erns van sy stem nie. Dit verwar Mat Joubert.

      “Sy was ook ’n Lid, nè?”

      Joubert knik. En wonder wat die man oorkant hom weet. Sy maagspiere trek saam en deure slaan toe in sy kop as voorsorgmaatreëls.

      “Sy is dood tydens die uitvoering van haar pligte?”

      Weer knik Joubert, sy hartslag versnel.

      “Tragies. Maar, kaptein, met alle respek, dit gaan sedertdien sleg met jou …” Hy kyk weer in die lêer. “Een ernstige dissiplinêre waarskuwing en twee petisies deur onderoffisiere. ’n Afname in misdaadoplossings …”

      Joubert kyk na die foto van De Wit en die minister. Die minister is ’n halfmeter langer. Albei glimlag breed. Dit is ’n duidelike foto. ’n Mens kan die moesie sien.

      “Wil jy iets daaroor sê, kaptein?”

      Die eienaardige glimlag op De Wit se gesig ontsenu Joubert. “Dit is alles in die lêer, kolonel.”

      “Die dissiplinêre optrede.” De Wit lees in die dokument voor hom. “Die Wasserman-saak. Jy het destyds geweier om ’n verklaring af te lê…” Hy wag dat Joubert moet reageer. Die stilte rek.

      “Dit is alles in die lêer, kolonel. Ek het nie ’n verklaring afgelê nie, want adjudant Potgieter se verklaring was korrek.”

      “Jy was dus skuldig aan onbetaamlike gedrag?”

      “Volgens die definisie was ek, kolonel.”

      “En