Ludzie bezdomni. Stefan Żeromski

(fr.) – daw. drobna moneta fr. (dwudziesta część franka). [przypis redakcyjny]

      54

      soupe au riz (fr.) – zupa z ryżu. [przypis redakcyjny]

      55

      Dolet, Étienne (1509–1546) – drukarz i pisarz fr. okresu Odrodzenia, stracony za postępowe poglądy na placu Maubert, gdzie od 1887 r. stoi jego pomnik. [przypis redakcyjny]

      56

      les dos – w gwarze fr.: sutenerzy, alfonsi. [przypis redakcyjny]

      57

      marmittes – w gwarze fr.: dziewczyny uliczne. [przypis redakcyjny]

      58

      salon des morts (fr.) – salon umarłych. [przypis redakcyjny]

      59

      argot parisien (fr.) – gwara paryska. [przypis redakcyjny]

      60

      c’est de la prison que j’t’écris (…) a Saint Lazare (fr.) – Piszę do ciebie z więzienia, / mój biedny Hipolicie, / nie wiem sama, co mi się wczoraj stało / w czasie wizyty; / to jedna z chorób, których się nie dostrzega, / kiedy się zaczynają, / co nie przeszkadza, że dziś jestem z całą bandą / u Świętego Łazarza! [przypis redakcyjny]

      61

      aż dotąd pali moją duszę – przytoczone słowa (w trochę zmienionym brzmieniu) pochodzą z wiersza Adama Asnyka Ta łza. [przypis redakcyjny]

      62

      Haussonville, Gabriel (1843–1924) – konserwatywny polityk i pisarz francuski. [przypis redakcyjny]

      63

      „Paryż” za murem powązkowskim – aluzja do placu Parysowskiego, którego okolice zamieszkiwała uboga ludność Warszawy. [przypis redakcyjny]

      64

      o jakich się filozofom nie śniło – ironiczna aluzja do słów Hamleta o dziwach na ziemi i w niebie z tragedii Shakespeare’a. [przypis edytorski]

      65

      homeopatyczny – tu: drobny, nikły. [przypis redakcyjny]

      66

      ce sont des (fr.) – to są. [przypis redakcyjny]

      67

      ordynarny – tu: zwykły, prosty, codzienny. [przypis edytorski]

      68

      pleuritis purulenta (łac.) – zapalenie opłucnej z wysiękiem ropnym. [przypis redakcyjny]

      69

      krakowski Kazimierz – dzielnica Krakowa, daw. zamieszkiwana prawie wyłącznie przez ludność żydowską. [przypis redakcyjny]

      70

      co się tycze – dziś popr.: co się tyczy. [przypis edytorski]

      71

      Spencer, Herbert (1820–1903) – ang. filozof i socjolog pozytywistyczny. [przypis redakcyjny]

      72

      amicus Plato, sed magis amica veritas (łac.) – „Wprawdzie Plato jest przyjacielem, lecz większą przyjaciółką prawda”; wyrażenie przypisywane wybitnemu filozofowi gr. Arystotelesowi (IV w. p.n.e.), który będąc uczniem Platona, odrzucił i poddał krytyce jego idealistyczną teorię idei jako pierwowzorów rzeczy. [przypis redakcyjny]

      73

      paradoks – sąd wyrażający myśl sprzeczną (czasem tylko pozornie) z ogólnie uznanymi zasadami. [przypis redakcyjny]

      74

      magna pars fui (łac.) – brałem wielki udział (zwrot przysłowiowy). [przypis redakcyjny]

      75

      horribile dictu (łac.) – strach się przyznać. [przypis redakcyjny]

      76

      zoil – złośliwy, małostkowy krytyk; nazwa pochodzi od imienia greckiego mówcy Zoilosa (II w. p.n.e.), autora zjadliwych krytyk skierowanych przeciwko Homerowi. [przypis redakcyjny]

      77

      ablucja (z łac.) – obmycie. [przypis redakcyjny]

      78

      bil angielski (z ang. bill of rights) – ustawa przyjęta przez parlament angielski i zatwierdzona przez króla. [przypis redakcyjny]

      79

      esprit d’escalier (fr.) – odpowiedź przychodząca poniewczasie (dosł. „na schodach”); spóźniony dowcip. [przypis redakcyjny]

      80

      elukubracja – mozolnie wypracowany utwór, ale bez talentu. [przypis redakcyjny]

      81

      prosektor – kierownik prosektorium. [przypis redakcyjny]

      82

      szajgec – nieżydowski (chrześcijański) chłopiec. [przypis edytorski]

      83

      rozciągniony – dziś popr.: rozciągnięty. [przypis edytorski]

      84

      drzewo octowe – także: sumak odurzający, sumak octowiec (Rhus typhina); gatunek rośliny z pochodzącej z Ameryki Płn., mający w Polsce status antropofita zadomowionego i uprawiany dla celów ozdobnych, roślina miododajna; krzew a. niskopienne drzewo o parasolowatej koronie i liściach nieparzystopierzastych (mierzących do 0,5 m), wybarwiających się jesienią na kol

1

Wenus z Milo – starożytna rzeźba marmurowa z końca II w. p.n.e., przedstawiająca grecką boginię miłości Afrodytę (rzymska Wenus), znaleziona na wyspie Milo w r. 1820. Obecnie znajduje się w słynnym muzeum paryskim – Luwrze [przypis redakcyjny]

2

paulownia – drzewo ozdobne, o wonnych fioletowych kwiatach. [przypis redakcyjny]

3

asilum (łac.) – schronienie. [przypis redakcyjny]

4

bicykl – nazwa pierwszych rowerów. [przypis redakcyjny]

5

obelisk – mowa o słynnym obelisku egipskim, zdobiącym plac Zgody w Paryżu [przypis redakcyjny]

6

imperial – górna, otwarta część omnibusu. [przypis redakcyjny]

7

Adonis (mit. gr.) – niezwykłej urody młodzieniec, w którym zakochała się Afrodyta; gdy zginął na polowaniu rozdarty kłami dzika, bogini uprosiła