1
Waładynka – rzeczka, dziś na terenie Mołdawii. [przypis redakcyjny]
2
Don – rzeka w płd.-zach. części Rosji, wpada do Morza Azowskiego. [przypis redakcyjny]
3
Jampol (w obwodzie winnickim) – miasto w płd.-zach. części Ukrainy, położone w jarze na lewym brzegu Dniestru (dziś przy granicy z Mołdawią), w XVII w. lokalny ośrodek handlowy. [przypis redakcyjny]
4
mistrz – kat. [przypis redakcyjny]
5
Taj hodi (ukr.) – i dosyć. [przypis redakcyjny]
6
watażka – dowódca oddziału kozaków lub bandy rozbójników. [przypis redakcyjny]
7
Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
8
sobaczy (z ukr.) – psi. [przypis redakcyjny]
9
Jahorlik – rzeka w płd.-zach. części Ukrainy, lewy dopływ Dniestru; miasteczko i stanica wojskowa u ujścia rzeki Jahorlik do Dniestru, ok. 150 km na płd. od Bracławia, wówczas przy granicy z Mołdawią i Turcją, dziś na terenie Mołdawii. [przypis redakcyjny]
10
przyhołubić (z ukr.) – przytulić, przygarnąć. [przypis redakcyjny]
11
Krzywonos, Maksym (ukr. Krywonis, zm. 1648) – jeden z przywódców powstania Chmielnickiego, brał udział w bitwach pod Korsuniem i pod Piławcami, zdobył Bar, Krzemieniec i Połonne oraz Wysoki Zamek we Lwowie, gdzie zmarł kilka dni po bitwie. [przypis redakcyjny]
12
koły serdcie bołyt (z ukr.) – kiedy serce boli. [przypis redakcyjny]
13
Spyt (z ukr.) – śpi. [przypis redakcyjny]
14
sładko jak detyna (z ukr.) – słodko jak dziecko. [przypis redakcyjny]
15
szczoby wy jej nie rozbudyły. Misiac jej prosto w łyczko zahladaje, serdeńku mojemu (z ukr.) – żebyście jej nie obudzili. Księżyc jej prosto w twarzyczkę zagląda, kochanej mojej. [przypis redakcyjny]
16
Tycho śwityt, ne rozbudyt (z ukr.) – cicho świeci, nie obudzi. [przypis redakcyjny]
17
mołojec (ukr.) – młody, dzielny mężczyzna, zuch; tu: Kozak. [przypis redakcyjny]
18
Raszków – miasteczko nad Dniestrem, dziś na terenie płn. Mołdawii. [przypis redakcyjny]
19
siromacha (daw. ukr.) – wilk. [przypis redakcyjny]
20
esauł – oficer kozacki. [przypis redakcyjny]
21
Hospody pomyłuj (ukr.) – Boże, bądź miłościw. [przypis redakcyjny]
22
wid'ma (ukr.) – wiedźma. [przypis redakcyjny]
23
i did'ka ne boitsia (z ukr.) – nawet diabła się nie boi. [przypis redakcyjny]
24
mołodycia (daw. ukr.) – dziewczyna. [przypis redakcyjny]
25
Hulajpole – dziś miasto w obwodzie zaporoskim w płd.-wsch. części Ukrainy. [przypis redakcyjny]
26
baczu (ukr.) – widzę. [przypis redakcyjny]
27
kulbaka – wysokie siodło. [przypis redakcyjny]
28
jasyr – niewola tatarska. [przypis redakcyjny]
29
Wołosz a. Wołoszczyzna – państwo na terenach dzisiejszej płd. Rumunii, rządzone przez hospodara i zależne od Imperium Osmańskiego. [przypis redakcyjny]
30
gindżał a. kindżał – długi nóż, często zakrzywiony. [przypis redakcyjny]
31
zazula (ukr.) – kukułeczka. [przypis redakcyjny]
32
bat'ko (ukr.) – ojciec. [przypis redakcyjny]
33
Bar – miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
34
Zołotaja Laszka (z daw. ukr.) – złota (tj. piękna) Polka. [przypis redakcyjny]
35
Ubij, każe, ne huby, każe, neszczastływoj (ukr.) – zabij, mówi, nie gub, mówi, nieszczęśliwej. [przypis redakcyjny]
36
chutor a. futor – pojedyncze gospodarstwo, oddalone od wsi; przysiółek. [przypis redakcyjny]
37
krynica – źródełko, strumyczek. [przypis redakcyjny]
