(daw.) – poważanie, cześć, szacunek. [przypis edytorski]
408
przezpiecznie (daw.) – bezpiecznie. [przypis edytorski]
409
zapłonić się (daw.) – zaczerwienić się. [przypis edytorski]
410
po pytaniu (daw.) – po prośbie, na żebry. [przypis edytorski]
411
Maćków (daw.) – Maćka, Maćkowy. [przypis edytorski]
412
pielesze (daw.) – dom, strony rodzinne. [przypis edytorski]
413
Boruta – diabeł z polskich legend, związany z Łęczycą. [przypis edytorski]
414
rad (daw.) – chętnie. [przypis edytorski]
415
alkierz (daw.) – izba narożna, często reprezentacyjna. [przypis edytorski]
416
polepa (daw.) – gliniana podłoga. [przypis edytorski]
417
tur – wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych. [przypis edytorski]
418
mechera (daw.) – pęcherz. [przypis edytorski]
419
zawalidroga – osoba sprawiająca kłopoty. [przypis edytorski]
420
dżdże (daw.) – deszcze. [przypis edytorski]
421
któren – dziś popr.: który. [przypis edytorski]
422
puszyć – tu: pokazywać. [przypis edytorski]
423
kostur – kij podróżny, laska. [przypis edytorski]
424
czeladź (daw.) – służba. [przypis edytorski]
425
gorze (ze starop. gorzeć: palić się) – biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
426
kosołapy (daw.) – o krótkich rękach. [przypis edytorski]
427
bezera (daw.) – łajdak, niegodziwiec. [przypis edytorski]
428
smolarz – człowiek wytwarzający smołę i dziegieć, a przy okazji węgiel drzewny. [przypis edytorski]
429
duchem (daw.) – szybko. [przypis edytorski]
430
radzi (daw.) – chętnie. [przypis edytorski]
431
cóżeś zacz? (daw.) – kim jesteś? [przypis edytorski]
432
budnik – człowiek mieszkający w „budzie”, tj. w szałasie. [przypis edytorski]
433
stajanie a. staje – dawna miara długości (odległość, po przebiegnięciu której koń musiał się zatrzymać). [przypis edytorski]
434
wszędy (daw.) – wszędzie. [przypis edytorski]
435
wądół – rozpadlina, niewielki wąwóz. [przypis edytorski]
436
skojec – średniowieczna moneta, 1/24 grzywny. [przypis edytorski]
437
napity – pijany. [przypis edytorski]
438
chycić – dziś popr.: chwycić. [przypis edytorski]
439
poczytać (daw.) – uznać. [przypis edytorski]
440
ślepia – oczy. [przypis edytorski]
441
jeno (daw.) – tylko. [przypis edytorski]
442
płowy (daw.) – o włosach: jasny. [przypis edytorski]
443
pątlik – siatka do podtrzymywania włosów. [przypis edytorski]
444
utoczony – wykonany na tokarce, tu: krągły. [przypis edytorski]
445
wrony – o koniu: kary, czarny. [przypis edytorski]
446
podjezdek – koń mniejszej wartości, słaby a. młody. [przypis edytorski]
447
wedle (daw.) – obok. [przypis edytorski]
448
spłonąć a. spłonić się (daw.) – zaczerwienić się. [przypis edytorski]
449
dworować (daw.) – żartować. [przypis edytorski]
450
górny – tu: wzniosły. [przypis edytorski]
451
alkierz (daw.) – izba narożna, często reprezentacyjna. [przypis edytorski]
452
nawidzieć (daw.) – lubić, kochać. [przypis edytorski]
453
tabor – wozy konne w podróży. [przypis edytorski]
454
wszędy (daw.) – wszędzie. [przypis edytorski]
455
łuby (daw.) – kosze; tu: bagaż podróżny. [przypis edytorski]
456
mitręga – męcząca i niedająca się szybko wykonać praca; zwlekanie. [przypis edytorski]
457
smolarz – człowiek wytwarzający smołę i dziegieć, a przy okazji węgiel drzewny. [przypis edytorski]
458
niepodszyty – pozbawiony podszycia, bez krzewów. [przypis edytorski]
459
chojar (daw.) – wysokie drzewo iglaste. [przypis edytorski]
460
śmigi (daw.) – części śmigła. [przypis edytorski]
461
dżdże (daw.) – deszcze. [przypis edytorski]
462
przodek – tu: przednia część wozu. [przypis edytorski]
463
stajanie a. staje – dawna miara długości (odległość, po przebiegnięciu której koń musiał się zatrzymać). [przypis edytorski]
464
piskorz – ryba o brązowym, wydłużonym ciele, żyjąca w słabo natlenionych wodach. [przypis edytorski]
465
przeor – przełożony domu zakonnego lub wyższy duchowny. [przypis edytorski]
466
równie (daw.) – (daw.) tak samo. [przypis edytorski]
467
wraży – dziś: wrogi. [przypis edytorski]
468
bitwa pod Płowcami – rozegrana
