Sprawiedliwie. Reymont Władysław Stanisław

rąbania, obróbki drzewa. Tracze116 w kilku miejscach kiwali się wśród nagich drzew sadów. Wóz czasem zaturkotał albo od pańskich zabudowań z daleka doszedł odgłos młocarni, krowy ryczały po oborach, jakby czując zbliżającą się wiosnę, a gęsi gromadami uciekały z ogrodzeń i gęgając ciągnęły ku polom. Dzień był prześliczny, słońce świeciło jasno i ciepło, więc i ludzie wychylali się z chałup i grzali pod ścianami.

      1

      szynkwas – lada w szynku, w karczmie, przy której kupowało się trunki. [przypis edytorski]

      2

      szabas – żydowski dzień święty, wypadający w sobotę, poświęcany odpoczynkowi i modlitwie. [przypis edytorski]

      3

      abo (daw.) – albo. [przypis edytorski]

      4

      loboga (gw.) – olaboga, daw. wykrzyknienie wyrażające zaskoczenie. [przypis edytorski]

      5

      tyla (gw.) – tyle. [przypis edytorski]

      6

      kwaterka (daw.) – miara pojemności, czwarta część kwarty, tj. ok. ćwierć litra. [przypis edytorski]

      7

      śprit (gw.) – spirytus. [przypis edytorski]

      8

      rzec (gw.) – rzecz. [przypis edytorski]

      9

      zapowietrzony (daw.) – zadżumiony, chory na dżumę; gw. używane jako wyzwisko. [przypis edytorski]

      10

      coć (gw.) – co ci. [przypis edytorski]

      11

      cyganić – zmyślać, oszukiwać. [przypis edytorski]

      12

      pedziałem (gw.) – powiedziałem. [przypis edytorski]

      13

      ździebko (pot.) – trochę. [przypis edytorski]

      14

      onuce – tkanina lniana (późn. bawełniana) w kształcie kwadratu a. prostokąta, którą owijano stopy, by chronić je przed zimnem i otarciami od obuwia; dziś onuce zastąpione zostały przez skarpety. [przypis edytorski]

      15

      denarek (zdr., daw.) – żelazny trójnóg używany jako podstawka pod kocioł a. garnek. [przypis edytorski]

      16

      niezgorzyśta zmiękli (gw.) – niezgorzej (nie najgorzej) zmiękliście. [przypis edytorski]

      17

      kupić się (daw.) – skupiać się, gromadzić się. [przypis edytorski]

      18

      alkierz (daw.) – mały, boczny pokój. [przypis edytorski]

      19

      skądciś (gw.) – skądś, nie wiadomo skąd. [przypis edytorski]

      20

      srożej (daw., gw.) – silniej, mocniej, bardziej. [przypis edytorski]

      21

      kruczeć – burczeć w brzuchu (z głodu). [przypis edytorski]

      22

      złotówka… grosik – w kongresowym Królestwie Polskim początkowo funkcjonował nadal polski system monetarny, od 1832 emitowano monety pol.-ros., następnie ros.-pol., z wybitą wartością równocześnie w rublach oraz w złotych (ówczesna złotówka = 15 kopiejek = 15/100 rubla, grosz = ½ kopiejki); od 1850 wybijano tylko monety czysto rosyjskie, jednak w języku potocznym utrzymały się nazwy „złotówka” i „grosz”. [przypis edytorski]

      23

      ino (gw.) – tylko. [przypis edytorski]

      24

      wątpia (daw., gw.) – wnętrzności; mieć coś na wątpiach – pot.: mieć coś na wątrobie; martwić się czymś, nie ujawniając. [przypis edytorski]

      25

      bogać tam (daw., gw.) – gdzie tam. [przypis edytorski]

      26

      zawżdy (daw., gw.) – zawsze. [przypis edytorski]

      27

      cierzpiący (gw.) – cierpiący. [przypis edytorski]

      28

      pundzie (gw.) – pójdzie. [przypis edytorski]

      29

      przestanek (przestarz.) – przerwa. [przypis edytorski]

      30

      potrza (gw.) – potrzeba. [przypis edytorski]

      31

      tok (daw.) – klepisko, podłoga z ubitej gliny. [przypis edytorski]

      32

      naści (daw., gw.) – masz. [przypis edytorski]

1

szynkwas – lada w szynku, w karczmie, przy której kupowało się trunki. [przypis edytorski]

2

szabas – żydowski dzień święty, wypadający w sobotę, poświęcany odpoczynkowi i modlitwie. [przypis edytorski]

3

abo (daw.) – albo. [przypis edytorski]

4

loboga (gw.) – olaboga, daw.

116

tracz – robotnik zajmujący się piłowaniem kłód drzewa za pomocą ręcznej piły. [przypis edytorski]