Chłopi, Część pierwsza – Jesień. Reymont Władysław Stanisław

gapami). [przypis edytorski]

      14

      bałykować – raczkować. [przypis edytorski]

      15

      mało wiele – niewiele, niezbyt wiele. [przypis edytorski]

      16

      rychtyk – akurat, właśnie, dokładnie. [przypis edytorski]

      17

      kutasik (daw., gw.) – frędzel, pompon; element dekoracyjny stroju wykonany ze związanego w pędzel pęczka nici. [przypis edytorski]

      18

      sielna – silna, potężna, wielka, dorodna. [przypis edytorski]

      19

      wylekujcie – wyleczcie. [przypis edytorski]

      20

      powecować (z niem. wetzen) – ostrzyć. [przypis edytorski]

      21

      spencerek – kurtka z kołnierzem i kieszeniami. [przypis edytorski]

      22

      alkierz – ustronny pokoik, często w narożniku budynku; garderoba. [przypis edytorski]

      23

      przetak – rodzaj sita. [przypis edytorski]

      24

      pedają, co – powiadają, że. [przypis edytorski]

      25

      sąsiek – wydzielona część spichlerza, w której składowano w skrzyniach ziarno. [przypis edytorski]

      26

      przespiecznie – bezpiecznie. [przypis edytorski]

      27

      wrychle – szybko. [przypis edytorski]

      28

      pacierz – tu: miara czasu (tyle, ile potrzeba na odmówienie pacierza). [przypis edytorski]

      29

      trzask kijanek – kijanka był to przyrząd drewniany, za pomocą którego kobiety prały bieliznę i ubrania w rzece, uderzając kijanką materiał zanurzony w wodzie. [przypis edytorski]

      30

      cep – proste narzędzie służące do młócenia zboża, zbudowane z dwóch połączonych ze sobą rzemieniem lub łańcuchem kijów, z których dłuższy (dzierżak) służył jako uchwyt, a krótszy (bijak) do uderzania w zboże, ułożone na twardym podłożu; dzięki umiejętnemu uderzaniu (bijak powinien spadać płasko, a nie na sztorc) oddziela się ziarno od plew i słomy. [przypis edytorski]

      31

      zesuć – zsunąć. [przypis edytorski]

      32

      cebratka – wiaderko (zdrobn. od cebro). [przypis edytorski]

      33

      zarno – zaraz, od razu. [przypis edytorski]

      34

      szkopek lub: skopek – naczynie, kubek, kubełek. [przypis edytorski]

      35

      machorka – tytoń kiepskiej jakości. [przypis edytorski]

      36

      do waju (gwar.) – do was. [przypis edytorski]

      37

      wycug – dożywotnie utrzymanie, jakie powinny zapewnić dzieci rodzicom, po przepisaniu przez nich majątku na dzieci. [przypis edytorski]

      38

      pedo – powiada. [przypis edytorski]

      39

      przychówek – potomstwo. [przypis edytorski]

      40

      zabaczyć – zapomnieć. [przypis edytorski]

      41

      cośwa wama raili – cośmy wam raili; raić – polecać, rekomendować, swatać. [przypis edytorski]

      42

      udała mu się – spodobała. [przypis edytorski]

      43

      obleczenie – ubranie. [przypis edytorski]

      44

      lewentarz – inwentarz; zwierzęta w gospodarstwie wiejskim. [przypis edytorski]

      45

      drabka – drabinka. [przypis edytorski]

      46

      galanty – porządny. [przypis edytorski]

      47

      ogacenie – ocieplenie. [przypis edytorski]

      48

      kłyżnić się – kłócić się. [przypis edytorski]

      49

      wagował – wahał. [przypis edytorski]

      50

      borgować – dawać na kredyt. [przypis edytorski]

      51

      śpik – senność. [przypis edytorski]

      52

      coraz krzepciej – coraz silniej (od: krzepki – silny). [przypis edytorski]

      53

      woranie się – zaoranie kawałka cudzego pola. [przypis edytorski]

      54

      sielny – silny, potężny, wielki; tu: ironicznie. [przypis edytorski]

      55

      obertelek – drewniany kołeczek spełniający funkcję guzika. [przypis edytorski]

      56

      gapa – wrona. [przypis edytorski]

      57

      przecykać (się) – budzić się z drzemki. [przypis edytorski]

      58

      z dobrodziejem – tj. z księdzem. [przypis edytorski]

      59

      bróg – oparte na czterech słupach słomiane zadaszenie, pod którym