Stara baśń, tom pierwszy. Józef Ignacy Kraszewski

poszli do spoczynku. Wisz ich zaprowadził do obszernej szopy, na siano. Obok niej stały konie niemieckie. Niemca też puszczono, nie bardzo się troszcząc o niego – i szedł przy nich nocować.

      1

      łotoć – rodzaj kaczeńca. [przypis redakcyjny]

      2

      pierzchnęło – dziś: pierzchło; pierzchnąć – uciec. [przypis edytorski]

      3

      zatętniało – dziś: zatętniło. [przypis edytorski]

      4

      nazad – z powrotem. [przypis redakcyjny]

      5

      łom – tu: łamanie. [przypis redakcyjny]

      6

      łoza – rodzaj krzewu z rodziny wierzbowatych; wierzba szara. [przypis redakcyjny]

      7

      listki – dziś popr. forma N. lm: listkami. [przypis edytorski]

      8

      osiczyna – gatunek drzewa, topola osika a. topola drżąca, której liście drżą przy najmniejszym podmuchu wiatru. [przypis edytorski]

      9

      guz (daw.) – guzik. [przypis edytorski]

      10

      kułak – pięść. [przypis redakcyjny]

      11

      byłali – czasownik z partykułą -li; znaczenie: czy była, czyżby była. [przypis edytorski]

      12

      nagotowany – tu: przygotowany. [przypis redakcyjny]

      13

      juk – skórzany worek służący do przewożenia bagażu na grzbiecie zwierzęcia. [przypis redakcyjny]

      14

      sakiew – dziś popr. D. lm od wyrazu sakwa: sakw. [przypis edytorski]

      15

      rozgartować – rozgarnąć. [przypis edytorski]

      16

      oba podróżni (daw.) – dziś popr.: obaj. [przypis edytorski]

      17

      skoro – szybko. [przypis edytorski]

      18

      staja – daw. miara długości, licząca ok. 1 km. [przypis edytorski]

      19

      staj kilkoro – dziś popr.: staj kilka. [przypis edytorski]

      20

      bałwan – tu: posąg pogańskiego bóstwa. [przypis edytorski]

      21

      polański – przym. utworzony od rzecz. Polanie, nazwy plemienia słowiańskiego. [przypis edytorski]

      22

      z południa – dziś: po południu. [przypis edytorski]

      23

      gościniec – droga. [przypis redakcyjny]

      24

      wiszary – rodzaj rośliny; splątane zarośla. [przypis redakcyjny]

      25

      padły – tu: przepadły, zniknęły. [przypis edytorski]

      26

      mieniać się (daw.) – zmieniać się. [przypis edytorski]

      27

      trzęsawica – trzęsawisko; teren bagnisty. [przypis edytorski]

      28

      rychło – szybko. [przypis edytorski]

      29

      skórznie – daw. obuwie skórzane. [przypis edytorski]

      30

      wtóry – drugi. [przypis edytorski]

      31

      rozlegać się – tu: rozciągać się. [przypis edytorski]

      32

      tyna a. tyn (daw.) – ogrodzenie drewniane, z gałęzi a. belek. [przypis edytorski]

      33

      od deszczów wypłukana – dziś: przez deszcze wypłukana. [przypis edytorski]

      34

      wiszar – kożuch roślin (czyli pło), trzcin i paproci, porastających torfowisko położone na stromym zboczu; torfowisko wiszące. [przypis edytorski]

      35

      w zrąb – daw. technika wznoszenia zabudowań polegająca na wypełnianiu drzewem lub innymi materiałami ustawionego uprzednio szkieletu z potężnych belek. [przypis edytorski]

      36

      mieniać (daw.) – zamieniać. [przypis edytorski]

      37

      Wineda – na pół legendarne słowiańskie miasto u ujścia Odry, mające być ważnym ośrodkiem handlowym. [przypis edytorski]

      38

      przyjść do czegoś (daw.) – zdobyć coś, zyskać; tu: jakeście do niej przyszli: jak ją dostaliście. [przypis edytorski]

      39

      wiedźma