Муслим Орцуев – ученый-филолог (1908—1933). Материалы к истории Чеченской письменности. Муслим Махмедгириевич Мурдалов

хилла д1а хоьттара, и халкъ кхин серлонга а ца долийтуш, я цунна юккъера ца хаар д1а а ца доккхийтуш. Цу тайпана 1арбийн йозу хуун нах сов к1езиг бара, кортошна бен иза хууш дацара (йоккхучу юртахь цхьаъ я шиъ молл). 1арбийн йозу вайн Нохчичохь динан йозу хилла, кхечу г1уллукхашна пайдехь доцуш, д1а хоьттара. И йозу ша дукху а лаьттара (1300 шо). Октябран революци а хилла, советан пачхьалкх хьакъ – елла д1а хоттичи а (1926) дара и йозу вайн Нохчичохь. Амма, бакъ ду, Октябран революци хиллачул т1аьхьа-м хоттара къаьмнишна юккъура и йозу д1а даккхаран дош, цул хьалха цуьнин хоттар йиш а яцара.

      Советан 1едало къаьмнашна цхьа а шайна ца йайначу тайпана, я капитализм йолчу метташкахь цхьа а ца гун йолчу тайпана яккхин бакъонаш еллера. Церин бакъо хилара шайн автономин область хилан а, шайн мотт, йозу хилан а.

      Массо а къаьмнийн областешкахь а, республикашкахь а болчу къинхьегамхойн а, партин а советан а организацин ойланаш т1е йолаелира латинин йозунна, и йозу массо а къаьмнин юккъура хиларна. Т1аьххьара а церин лаамашца даьккханера и дош къасто суьйрачу халкъана юккъе, церин ламанашца къастина унификаци йина (схьана куьце дерзийна) йозу т1е а эцна. Латинин йозунна 1925-1926-чу шерашкахь ма-ярра хинци унификацина а ю еш дуьхьилонаш – уьш классан мостаг1ин лаамаш бу. Вайн мог1унашкахь а, арахь а цу тайпана йолчу ойланашца буьрсин къийсам латтон беза, цхьа а юккъура ца волитуш. Кху йозунах лаьцна хилла болу къийсамаш шен хенахь газетан аг1онаш т1ехь хилла бу. Хинца газетан декхар ду унификаци йинчу интернационалан абатана дуьхьил болчушца къийсам латтабар.