Z jarmarku. Szolem-Alejchem

miejsce, ten zmienia los. Ładna ci zmiana. Nie ma co mówić. – Wyłaźcie, bękarty, jesteśmy na miejscu! – obwieścił im Meir Welwl, gdy przeciągłym „prr” zatrzymał konie przed gankiem.

      Głodni, poobijani i potłuczeni chłopcy pojedynczo wyłazili z budy i prostowali kości. Natychmiast też rozwarły się drzwi mieszkania i na nieoświetlonym ganku pojawiły się, jedna za drugą, jakieś postacie. W ciemnościach nocy nie sposób było rozpoznać kto to, chyba tylko po głosie. Pierwsza postać była wysoka i gruba. Babcia Minda. Wyciągnęła swoją starą szyję i rzekła: – Tak! Chwała Ci, Boże, dzieci już są! – Następna postać była niewielka. Malutka i żwawa. To matka, Chaja Estera. Zwróciła się do kogoś z pytaniem: – Już przybyły? – Ów ktoś odpowiedział z radością: – Już przyjechały! – Była to osoba długa i chuderlawa: ojciec, Nachum, syn Wewika. Obecnie już Nachum Rabinowicz. W wielkim mieście zdymisjonowany został dziadek Wewik. Powitanie wypadło nie tak, jak dzieci oczekiwały. Wprawdzie były pocałunki, ale raczej chłodnawe. Zaraz po tym zapytano je: – A co u was? – Cóż można na takie pytanie odpowiedzieć? Nic. Pierwszą osobą, która przypomniała sobie, że dzieci mogą być głodne, była babcia Minda.

      1

      kawon (reg.) – arbuz. [przypis edytorski]

      2

      cheder – dawna elementarna żydowska szkoła religijna, w której chłopcy od piątego roku życia uczyli się modlitw i Biblii. [przypis tłumacza]

      3

      szofar – róg barani służący do trąbienia w Nowy Rok i Jom Kipur. [przypis tłumacza]

      4

      tałes – biała chusta zakładana na ramiona podczas modlitwy. [przypis tłumacza]

      5

      tefilin – filakterie, dwa skórzane pudełka z cytatami z Pięcioksięgu. Jedno z nich przytwierdza się podczas modlitwy rzemykiem do czoła, drugie do lewego przedramienia. [przypis tłumacza]

      6

      rabin – (odpowiedzialny wobec władz) przywódca gminy żydowskiej. Przysługuje mu orzecznictwo w sprawach rytualnych, interpretacja prawa żydowskiego oraz nadzór nad nauczaniem. [przypis tłumacza]

      7

      szejgec – łobuz. [przypis tłumacza]

      8

      goj – nie-Żyd. [przypis tłumacza]

      9

      kantor – śpiewak prowadzący modły w bóżnicy. [przypis tłumacza]

      10

      chasyd – zwolennik ruchu religijno-mistycznego, którego twórcą był Izrael Baal Szem Tow z Podola (XVIII w.). Chasydyzm przeciwstawiał się judaizmowi rabinicznemu, kładł główny nacisk na osobistą modlitwę. Zjednoczeniu z Bogiem służyły również ekstatyczne śpiewy i tańce. [przypis tłumacza]

      11

      cadyk – sprawiedliwy, charyzmatyczny przywódca duchowy chasydów. Zwolennicy chasydów wierzyli m. in. w ich moc czynienia cudów. [przypis tłumacza]

      12

      reb – tytuł grzecznościowy, odpowiednik polskiego „pan”. [przypis tłumacza]

      13

      berlinka – rodzaj krytej barki rzecznej. [przypis edytorski]

      14

      certować się – obchodzić się z przesadną delikatnością. [przypis edytorski]

      15

      cheder – dosłownie: pokój; nazwa szkoły dla początkujących, w której żydowscy chłopcy po ukończeniu piątego roku życia uczyli się czytania po hebrajsku modlitw oraz poznawali Pismo Święte. [przypis edytorski]

      16

      mełamed – nauczyciel w chederze. [przypis tłumacza]

      17

      Gemara (Gemore) – część Talmudu spisana po aramejsku i hebrajsku, zawierająca komentarze do Miszny. [przypis tłumacza]

      18

      Kriat Szma a.Krias Szma – modlitwa odmawiana rano i przed snem. [przypis tłumacza]

      19

      gołes – diaspora. [przypis tłumacza]

      20

      klezmer (pot.) – muzykant, zwł. żydowski. [przypis tłumacza]

      21

      szejgec – łobuz. [przypis edytorski]

      22

      rebe – tytuł cadyka, także mełameda. [przypis tłumacza]

      23

      szabes – sobota. [przypis tłumacza]

      24

      Kabała – mistyczne księgi żydowskie, Zohar – Blask i Tefer jeciva – Księga Stworzenia, oraz Echachaim – Drzewo Życia. [przypis edytorski]

      25

      Haman – pierwszy minister Persji za panowania króla Achaszwerosza. Nienawidził on Żydów do tego stopnia, że skłonił króla, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja, wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a jego miejsce zajął wuj królowej, Mordechaj. Na pamiątkę tego wydarzenia Żydzi obchodzą radosne święto Purim (hebr.) – dosłownie: losy. [przypis edytorski]

      26

      wezgłowie – część łóżka, gdzie kładzie się głowę. [przypis edytorski]

      27

      cherubiny