Калі цябе спаткае казка…. Ганна Навасельцава

нябёс.

      Свет ідзе па слядах чарадзея.

      Здабывае прымройлівы лёс.

      СМЯХОТНАЯ (НЕ)БЫЛІЧКА ПРА ЧАРАДЗЕЯЎ НЕВЯЛІЧКІХ…

      Паслухайце, падзівіцеся, людцы добрыя! Ладна ды згодна жылі сваякі-суседзі, Саўка Саўчыкаў ды Грышка Грынчыкаў. Паважаныя, шанаваныя, працавітыя, ашчадныя, старанныя… аж праз меру. Абодва заўзятыя аматары рыбаліць. Хоць, як вядома, меры тут і няма… Нідзе няма: ні як старанным ды працавітым быць, ні як вуду трымаць. Хоць і таптуху шанавалі… Але ж усялякае здаралася!

      Дык вось я пра што! Сябравітыя, значыць, суседзі, адна і загана, што любяць хваліцца. Ды не так самі сябе, як адзін аднаго… А ўжо калі пачнуць хваліць – не нахваляцца! Як яно зазвычай бывала… Прыйдзе Саўка ў які гурт, памаўчыць важна ды і завядзе простую гаворку:

      – А ў Грышкі ж карова не карова, а проста золата!

      – Што, малаком хоць заліся? – у яго пытаюцца.

      – Куды там! На малако – як тая каза… Затое ж разумная! Разумней, чым Грышкава жонка!

      – Як гэта так?

      – А што вы думаеце! Іду надоечы праз сваю палоску, мы ж разам косім лазнянскі лужок, дык бачу зусім парадак. Сена і скошана, і высушана, на сене ж ляжыць Грышкава…

      – Жонка?

      – Куды там! Карова! Сена на ўсю ляпу хапае як не падавіцца! А побач стаіць…

      – Грышка?

      – Грышкава жонка! Каровы не ганяе, сена ў валок заграбае! Ты, Грыпіна, кажу, карову пужні, каб не рабіла шкоды. А яна мне кажа, не карова, зразумела, а жонка: «Не буду каровы гнаць! Яна мне сказала, што ёй Грышка дазволіў!»

      – Га-га-га! Карова сказала, што ёй Грышка дазволіў есці летам сена! Карове, не жонцы…

      – А можа, і жонцы, – разважліва цягне Саўка. – Грышка ж не скупы, самі ведаеце!

      – Ды ведаем! Сваёй шыкоўнай трохі палапленай світкай сёмы год хварсіць! А боты ж, боты! Падаб’е каторы раз жалеззем – і як новыя! А шапка! І зімовая, і летняя. Вось які наш Грышута! Самы-самы…

      – А і зусім у яго карова чарадзейная! – запэўнівае ўсіх Саўка. – Не вераце?

      – Верым! Бо размаўляе!

      – І-і-і! Не толькі размаўляе! Сама на пашу ходзіць, сама з пашы вяртаецца. Мне Грыпіна так і казала: «Я з каровай толькі дзеля добрай кампаніі хаджу! Лепей, чым з Грышкам».

      – Вось яно, сямейнае шчасце!

      – Э-э-э! Не кажыце! Мне Грышка сам надоечы дзейкаў, што, маючы такую чарадзейную карову, – шчаслівы… І жонкі яму не трэба! Самы-самы…

      – А ты, Саўка, шчаслівы? – спытаюцца ў яго. – Калі ж надумаеш жаніцца?

      – Ды дзе ж тое шчасце падзелася, – цяжка ўздыхне той. – Не ведаю…

      Колькі часу мінецца, а з суседзямі, са сваякамі, з суседскімі сваякамі дойдзе тая гамонка да Грышкі. Дык той, як гэта кажуць, не чакаючы зімы, ідзе ў які, малы ці вялікі, гурт… Пра нейкую драбязу запытае, уздыхне ды скажа самае галоўнае:

      – А ў Саўкі ж конь проста залаты, проста чарадзейны!

      – Што, лётае, нібы вецер? Дужы, нібы асілак?

      – Куды там! Валюхаецца, нібы качка! Недакормленая… Але ж разумны! Разумней за Саўку!

      – Як гэта так? – у яго запытаюцца.

      – А што вы думаеце! Іду надоечы праз сваю палоску, мы ж разам косім лазнянскі лужок, дык бачу, як Саўка сена возіць… Воз кладзе ды ў каня пытаецца, ці трэба болей класці, ці ж не… Конь, праўда, яму нічога не адказвае.

      – Чаму гэта? Відаць не такі чарадзейны, як твая карова, што добра гаворыць…

      – Ды не! Ганарысты, мабыць, аж болей за самаго Саўку, які, ці ведаеце, самы ганарысты!

      – Як гэта так?

      – А вось так! Едзе ўранні на сваім кані, седзячы задам наперад. Відаць, каб не вітацца… І не вітаецца! Нос угору, хвост трубой…

      – Конь нос угору? А Саўка…

      – Не! Саўка нос угору! А каніска яго чарадзейны хвост трубой! Відаць, каб хвост па носе не даставаў! Во як бывае…

      – А Саўка ж наш, Саўка! Як з яго не цешыцца!

      Усе ведаюць, што Саўка на язык лоўкі, Грышка – не надта каб… Таму ж Грышку як могуць дапамагаюць. Пытаюцца прыязна, заклапочана:

      – Што ж яшчэ той конь чарадзейны робіць?

      – А ўсё! Працавіты, шэльма, не тое, што ягоны гаспадар…

      – Ты ж казаў, што ён быццам худая качка?

      – Дык праўду казаў! Ад таго і худы, што спрацаваўся. Саўка на возе спіць, а конь воз цягне. У канаву… Саўка прачнецца, пасварыцца і далей храпе. А конь зноў воз цягне. З канавы ў лес…

      – А з лесу дадому?

      – А з лесу ў возера! І паплыло сянцо! А Саўка зноў за касу бярэцца…

      – Го-го-го! Працавіты наш Саўка! Гаспадарлівы! Дбайны! Самы-самы…

      – Сам казаў, – паважна ўздыхае Грышка, – што, маючы такога цудоўнага каня, нікога ў гаспадарцы трымаць не трэба! Дык і не трымае! Адно сена косіць як на тры каровы… Якіх не мае.

      – Шчаслівы чалавеча! Ведае, што яму трэба! А ты, Грышка, ведаеш? – спытаюцца ў яго.

      – Эх!